Λαέρτης – Laerte Παμφυλίας (Κιλικίας) – Gözü Küçüklü

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Λαέρτης ήταν μια πόλη της αρχαίας Παμφυλίας και ενίοτε της Κιλικίας . Μερικοί υποθέτουν ότι ο φιλόσοφος Διογένης Λαέρτιος ήταν από αυτήν την πόλη. Ο Στράβωνας την αποκάλεσε φρούριο.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ

Η Λαέρτης βρίσκεται στους πρόποδες μιας πλαγιάς που εκτείνεται στις εκβολές μιας κοιλάδας στα βουνά του Ταύρου, 25 χιλιόμετρα ανατολικά της Αλάνυα και 160 της Αττάλειας

Ο Στράβων μιλώντας για τη Λαέρτη, ορίζει την πόλη ως χτισμένη πάνω σε έναν λόφο σε σχήμα στήθους με λιμάνι.

Σημαντικά ερείπια της πόλης έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα , και

βρίσκονται σε υψόμετρο 850 μ. Στο σημερινό χωριό Güzü kucuklu .

ΤΟ ΟΝΟΜΑ

Τα ονόματα των πολλών κατεστραμμένων πόλεων δεν είναι πάντα γνωστά, αλλά σε αυτή την περίπτωση το όνομα της πόλης Λαέρτης βρέθηκε στα πόδια ενός αγάλματος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού. (9 -79 μ.Χ) που ήταν γνωστός για τα πολλά δημόσια έργα που έκανε αλλά έγινε, γνωστός και για την << Βεσπισιανές >> τις δημόσιες τουαλέτες σε πολλές πόλεις που δημιούργησε βάζοντας συγχρόνως φόρους στην ούρηση.

Η ονομασία της πόλης παραπέμπει στον πάτερα του Ομηρικού Οδυσσέα από την Ιθάκη

Ο Λαέρτης ήταν βασιλιάς της Ιθάκης, αλλά έγινε γνωστός κυρίως σαν πατέρας του Οδυσσέα. Ονομαζόταν επίσης και Λαέρτιος. Από τον όνομα αυτό, τον οποίο βρίσκουμε στους επικούς ποιητές, δημιουργήθηκε και το πατρώνυμό “Λαερτιάδης”.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο Στράβων την τοποθετεί στην Κιλικία (σήμερα ανήκει στην Παμφυλία (περιφέρεια Αττάλειας)

και γράφει: ΄΄ Λαέρτης, Κιλικίας χωρίον. Στράβων ιδεών. Ἀλέξανδρος δὲ καὶ ὄρος καὶ πόλις φησί. τὸ ἐθνικὸν Λαερτῖνος. ἄμειina δὲ Λαέρτιος.’’

– Πόλη τον 7ο αιώνα π.Χ την εποχή των Φοινίκων

Ελάχιστες πληροφορίες για την ιστορία αυτής της πόλης υπάρχουν.

Οι πρώτες ενδείξεις ύπαρξης της πόλης στην θέση αυτή γίνεται από την ευρεση επιγραφών του 7ου αιώνα π.Χ

Βρέθηκαν πολλές επιγραφές στην Λαέρτη του 6ου & 7ου αιώνα π.Χ.

Στο έτος 625 π.Χ. ., ανήκε μια επιγραφή στην γλώσσα των Φοινίκων

Μια άλλη της ίδια περιόδου και την ίδια γλώσσα δείχνει παλιότερη

που έγραφε ότι ΄΄ο επαρχιακός διοικητής κληροδότησε ένα κομμάτι γης στον ιδιοκτήτη της πλάκας που ήταν ο υπηρέτης του ΄΄

Μια άλλη επιγραφή της ίδιας περιόδου υμνεί την υψηλή ποιότητα του τοπικού κρασιού.

Και επίσης μια άλλη του 6ου αιώνα π.Χ. περιείχε τοπικά ονόματα.

– Πόλη επί Στραβωνα

Ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων (περ. 63 π.Χ. – 19 μ.Χ.) αναφέρει ότι η πόλη βρισκόταν σε λόφο σε σχήμα στήθους και ότι υπήρχε ένα μέρος όπου μπορούσες να ρίξεις άγκυρα. Αυτός πρέπει να ήταν το αρχαίο σημερινό Μαχμουτλάρ.

– Πειρατές

Η πόλη μέχρι το 67 π.Χ. βρισκόταν υπό τον έλεγχο των πειρατών της Κιλικίας..

Η απουσία υπολειμμάτων από την Ελληνιστική Περίοδο στην αρχαία πόλη αποδίδεται στο γεγονός ότι η πόλη οντας στα χέρια των πειρατών εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν οι αναπτυξιακές δραστηριότητες .

– Περίοδος ακμής 1ος -3ος αιών μ.Χ

Η πόλη έζησε την ακμή της από τον 1ο αιώνα έως τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Φαίνεται ότι ήταν ένας τόπος που κατέληγαν οι στρατιώτες μετά την αποστρατεία τους και ζούσαν εκεί το υπόλοιπο της ζωής τους

Αυτό αποδεικνύεται από τις αναρίθμητες επιγραφές, όλες στα ελληνικά και από τον 1ο-3ο αιώνα μ.Χ .

Βρέθηκε αντικείμενο που βρέθηκε στη Λαερτη που οι αρχαιολόγοι το αποκαλούν «Δίπλωμα Ρωμαίου στρατιώτη» που εκτέθηκε στο Μουσείο της Αλάνια και ρίχνει φως στη στρατιωτική πτυχή της πόλης

-Ρωμαϊκή & Βυζαντινή περίοδος

Υπάρχουν ερείπια από ρωμαϊκά και βυζαντινά κτίρια όχι όμως από την Ελληνιστική εποχή μια και από ότι φαίνεται δημιουργήθηκαν πανων στα ερείπια της προηγούμενης εποχής

–Άραβες τον 7ο αιώνα μ.Χ.

Η πόλη πιθανότατα εξαφανίσθηκε μετά από επιδρομή και λεηλασία των Αράβων πειρατών τον 7ο αιώνα που κυριολεκτικά έλιωσε τη λιμενική τότε πόλη και της έδωσε το οριστικό μοιραίο πλήγμα.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Δυο προσωπικότητες είναι σήμερα γνωστές ,ένας φιλόσοφος ο Διογένης ο Λαέρτιος και ένας Ολυμπιονίκης ο Πολέμος, που γεννήθηκαν στην Λαερτη.

1. Διογένης Λαέρτιος, 3ος αιών π.Χ.

Ο Διογένης Λαέρτιος, που ονομάζεται από την πόλη του, τη Λαέρτη στην Κιλικία. Έγραψε τις ζωές των φιλοσόφων τον 3ο αιώνα μ.Χ. ) ήταν ένας βιογράφος των ελληνικών φιλοσόφων . Τίποτα δεν είναι οριστικά γνωστό για τη ζωή του, αλλά οι ζωές και οι απόψεις των επιφανών φιλοσόφων που είναι μια κύρια πηγή για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Η φήμη του είναι αμφιλεγόμενη μεταξύ των μελετητών γιατί συχνά επαναλαμβάνει πληροφορίες από τις πηγές του χωρίς να τις αξιολογεί κριτικά. Επικεντρώνεται επίσης συχνά σε ασήμαντες ή ασήμαντες λεπτομέρειες της ζωής των υποκειμένων του, αγνοώντας σημαντικές λεπτομέρειες των φιλοσοφικών διδασκαλιών τους και μερικές φορές αποτυγχάνει να διακρίνει μεταξύ παλαιότερων και μεταγενέστερων διδασκαλιών συγκεκριμένων φιλοσοφικών σχολών. Ωστόσο, σε αντίθεση με πολλές άλλες αρχαίες δευτερεύουσες πηγές, ο Διογένης Λαρίτις αναφέρει γενικά φιλοσοφικές διδασκαλίες χωρίς να προσπαθεί να τις ερμηνεύσει ή να επεκτείνει πάνω τους, πράγμα που σημαίνει ότι οι λογαριασμοί του είναι συχνά πιο κοντά στις πρωτεύουσες πηγές

2. Ολυμπιονίκης Πολέμος

Μια άλλη επιγραφή δείχνει ότι η πόλη έβγαλε έναν Ολυμπιονίκης πρωταθλητή με το όνομα Πολέμος.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ

Εκτός από τις αναρίθμητες επιγραφές που βρέθηκαν επάνω σε μαρμαρινες πλάκες τόσο του 6ου και 7ου αιώνα π.Χ. όσο και του 1ου έως του 3ουαιωνα π.Χ που προαναφέραμε , βρέθηκαν και ορισμένα ανάγλυφα με διάφορες παραστάσεις μια εκ των οποίων απεικονίζε , νύχια αετού και κεφάλια ταύρων,

Βρέθηκε ακόμη ΄΄ δίπλωμα στρατιώτη ΄΄ μια επιγραφή κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που εκτέθηκε στο Μουσείο Αλάνια και ρίχνει φως στη ζωή των στρατιωτών που κατέληγαν στην Λαέρτη μετά την αποστράτευση τους..

Στο έγγραφο στο οποίο αναφέρεται το όνομα του Κυβερνήτη της Παμφυλίας το 138 μ.Χ. Και ότι ένας Σύριος στρατιώτης που απολύεται μετά από 25 χρόνια αξιότιμης θητείας του έχει δοθεί ρωμαϊκή ιθαγένεια και το δικαίωμα να παντρευτεί μια γυναίκα της Παμφυλίας.

Τα αλλά αρχαιολογικά κατάλοιπα (ερείπια ) που σώζονται είναι:

–-Τείχη

Προσεγγίζεται από ένα ρέμα από τη ΝΑ. αυτή η διαδρομή υπερασπίζεται δύο πύργοι σε απόσταση, και από ένα τείχος που φτάνει στην πόλη. , αμυντικοί πύργοι, υπόγεια δομή,

Το υπόλοιπο της τοποθεσίας φαίνεται να μην είχε ποτέ οχυρωματικό τείχος, αλλά στη ΝΑ γωνία υπάρχει ένα καλό φρούριο, κάτω από το οποίο είναι ένα υπόγειο κτίριο που αποτελείται από τρεις θολωτές διόδους, ίσως μια αποθήκη.

– Ο δρόμος

Στη Β πλευρά της τοποθεσίας υπάρχουν ερείπια ενός μεγάλου πλακόστρωτου δρόμου που ήταν αρχικά επενδεδυμένο με πολλά αγάλματα, πολλά Ρωμαϊκά αυτοκράτορα εξέδρας Καρακάλλας,

– Αγορά

Υπάρχουν ερείπια δείχνουν ύπαρξη αξιόλογης αγοράς

– Λουτρά

Αλλά που δείχνουν ύπαρξη λουτρών.

– Ωδείο – – Θέατρο

Αλλά και ένας χώρος που πιθανολογείται ότι ήταν μικρο θέατρο ή ωδείο

– Εξέδρα

Υπάρχει ένας ημικυκλικός χώρος με μάρμαρα, υπερυψωμένος, που οι αρχαιολόγοι τον αποκάλεσαν ΄΄εξέδρα΄΄ όπου ανέβαιναν ομιλητές και αναφερόταν σε θέματα που αφορούσαν τους πολίτες .

– Ναοί του Δια ,Απόλλωνα ,Καίσαρα

Υπάρχουν τρεις ναοί στην αρχαία πόλη Αυτοί είναι

1.Ο Ναός του Κλαύδιου,

2. Ο Ναός του Απόλλωνα και

3. Ο Ναός του Δία Μεγίστου.

Ο Ναός του Δία Μεγίστου είναι ένας ναός χτισμένος στη δωρική τάξη στα ανατολικά της βεράντας στη νότια πλευρά του θεάτρου της πόλης

ο ναός ήταν χτισμένος πάνω σε ένα βράχο χωρίς βάθρο.

Γύρω από τον ναό, 20 τύμπανα με φτερωτή δωρική στήλη,

– Δεξαμενές

Βρέθηκε μεγάλη δεξαμενή για συγκέντρωση νερου

– Αίθουσα συμβουλίου

Στη νότια πλευρά αυτού του δρόμου βρισκόταν ένα κτίριο που πλησιάζονταν από σκαλοπάτια, πιθανώς ένα συμβούλιο. εδώ ήταν ς πολλά αγάλματα

– Νεκροπόλεις

Σε πολλά σημεία γύρω από την πόλη υπάρχουν χώροι ταφης των κατοίκων διαχρονικά

Στην μεγάλη κύρια νεκρόπολη που βρίσκεται στη νότια πλευρά της πόλης υπάρχουν πολλοί μικροί και μεγάλοι τάφοι

Ανάμεσα σε αυτούς και ο τάφος του αυτοκράτορα Κλαύδιου και άλλων και σημαντικών προσώπων της πόλης .

– Βυζαντινά ερείπια

Κάποια ίχνη βυζαντινών οικισμών εξακολουθούν να φαίνονται μαζί με τις δομές της ρωμαϊκής περιόδου όπως σπίτια, ο πύργος και ένα κιοσκι.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

Νομίσματα χτυπήθηκαν στην πόλη την εποχή του αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.)

Από την μέχρι στιγμής έρευνα μας διαπιστώσαμε ότι υπήρχε έκδοση νομίσματος τα χρόνια των Ρωμαίων αυτοκρατόρων του του 2ου και του 3ου αιώνα Είδαμε συγκεκριμένα νομίσματα από το 128 μ.Χ εως το 268 μ.Χ..

ΔΕΞΙΑ ΠΛΕΥΡΑ

Στην μπροστινή πλευρά εμφανιζόταν κυρίως πρόσωπα αυτοκρατόρων ή των συζύγων τους με την αναγραφή του ονόματος τους όπως των : Traianos,Adrianos, Antoninus Pius ,Marcus Aurelius as Caesar ,Lucius Verus,Septimius Severus, Julia Domna, Geta ,Julia Mamaea Herennia Etruscilla,Valerian I, Gallienus,Salonina , Valerian IΙ

με την μορφή

AYTOKΡATÎ © Ρ TΡAIANOC, ή AV KAI AÎ ”ΡIANOC ή AY KA ANTÎ © NEINOC

και κάπως έτσι ήταν όλα τα ονόματα γραμμένα δίπλα στην προτομή τους

Όλοι δαφνοστεφανωμένοι και ντυμένοι με επίσημο ένδυμα

Υπήρχαν και κάποια νομίσματα με αλλά πρόσωπα όπως ένα που είδαμε Ντυμένη, Νεανική προτομή του Ηρακλή ντυμένου και τον Ερμή στην άλλη πλευρά

ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΛΕΥΡΑ

Σε όλα σχεδόν τα νομίσματα που είδαμε υπήρχε η αναγραφή της εθνότητας των Λαέρτιων με την μορφή:

/ Î ›LAEΡTEITÎ © N ή L›AEΡTEITÎ © N, ή LAEΡTEITÎ © N ;ή/EITEITÎ © N, ή LAEΡTEITÎ © N ή LAEΡTEITÎ

Αυτή η αναγραφή συνοδευόταν με την εικόνα θεών και ημίθεων της αρχαίας ελληνικής θρησκείας

Όπως : Του Δια ,της Νίκης ,της Αθηνάς του Απόλλωνα,της Δήμητρας ,του Ερμή ,του Άρη , της Εκάτης ,του Διονύσου αλλά και της Τύχης και της Νίκης και είναι ολοφάνερο ότι το πιστεύω των Λαερτινών συνταυτιζόταν με αυτό των υπολοίπων Ελλήνων.

1 Ο Δίας κάθεται αριστερά, κρατά κεραυνό και σκήπτρο, αετός στο πόδι αριστερά.

2. * Νίκη αιωρείται αριστερά στο δεξί πεδίο, κρατώντας στεφάνι και κλαδί φοίνικα

* Η Νίκη e περπατώντας αριστερά, κρατώντας στεφάνι και παλάμη

* Η Νίκη κρατώντας στεφάνι και παλάμη, οδηγώντας αργή τετραγωνίδια δεξιά

3. * Η Τρισχημη Εκάτη που κρατά πυρσούς και άλλα χαρακτηριστικά

4. * Η Αθηνά στέκεται μπροστά, κοιτάζει αριστερά, κρατά ασπίδα πάνω από το βωμό προς τα δεξιά. όρθιο δόρυ στο δεξί πεδίο, δέντρο στο αριστερό πεδίο.

* Η Αθηνά στέκεται μπροστά, κοιτάζει αριστερά, κρατά δόρυ, βωμός προς τα δεξιά. ελιά και ασπίδα στο αριστερό πεδίο

5. * Ο Απόλλων στέκεται αριστερά, κρατώντας πατέρα και σκήπτρο.

* Ο Απόλλων στέκεται αριστερά από βωμό τρίποδου, κρατώντας κλαδί και σκήπτρο.

*Ο Απόλλων, γυμνό, φαρέτρα πάνω από τον ώμο, κρατώντας κλαδί και τόξο.

6. * Η Δήμητρα καθισμένη αριστερά, κρατώντας καλαμπόκι, παπαρούνα και φακό

*Δήμητρα όρθια αριστερά, κρατώντας πατέρα και φακό.

7. * Η Τύχη που στέκεται αριστερά, κρατώντας πηδάλιο & κορνουλαία.

* Η Τύχη με πόλο στο κεφάλι, όρθια αριστερά, κρατώντας πηδάλιο

* Η Τύχη που στέκεται αριστερά, κρατώντας το πηδάλιο στην υδρόγειο και τις κερατοκοκκίες

8 Ο Ερμής καθισμένος αριστερά στον κάφο, κρατώντας πορτοφόλι και κηρύκειο.

9. Ο Απόλλων Σιδέτης στέκεται αριστερά, ρίχνει προσφορά πάνω από το βωμό και κρατά σκήπτρο.

10 . Ο Διόνυσος στέκεται αριστερά, κρατώντας τον κανθάρο και τον θυρσό.

11 . Ο Άρης στέκεται μπροστά, κοιτάζει δεξιά, κρατάει δόρυ και ακουμπά το χέρι στην ασπίδα

ΣΗΜΕΡΑ Gozucuklulu

. Βρίσκεται στα σύνορα της περιοχής γνωστή ως ορεινή Κιλικία στην αρχαιότητα. Απέχει 163 χλμ. Από την Αττάλεια και 25 χλμ. από τα Αλάνια

Ο πλησιέστερος οικισμός είναι το χωριό Gözüküçüklü.

Είχε το 2007 459 κατοίκους

Η Gözü Küçüklü ανήκει διοικητικά στην Αλάνια της επαρχίας Αττάλεια