Την ημέρα του αγιασμού ανάμεικτα συναισθήματα κατακλύζουν το παιδί. Φόβος και ανησυχία για το πως θα είναι τα πράγματα καθώς και προσμονή για τις εμπειρίες που θα ξεδιπλωθούν μπροστά του. Το ξεκίνημα του σχολείου οδηγεί το παιδί και την οικογένεια του σε μια καινούρια πραγματικότητα. Έτσι, απαιτείται μια διαδικασία προσαρμογής όχι μόνο ως προς τη σχολική ρουτίνα, αλλά και ως προς το γενικότερο πρόγραμμα της καθημερινότητας τους. Αρχικά όμως, χρήσιμο θα ήταν να εξηγηθεί ο όρος «Σχολική Προσαρμογή». Ως Σχολική Προσαρμογή ορίζεται η επιτυχής ανταπόκριση των παιδιών στις ακαδημαικές, κοινωνικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές απαιτήσεις που θέτει το σχολείο.
Εκείνο το οποίο χρειάζεται να έχει κάθε γονιός στο νου του είναι ότι οι λόγοι για τους οποίους κάθε παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο σχολείο μπορεί να είναι πολλοί και η δυσκολία αυτή μπορεί να εκφράζεται με διάφορους τρόπους. Ενδεικτικές αντιδράσεις μπορεί να είναι: άρνηση να πάει στο σχολείο ή να μελετήσει τα μαθήματά του, γκρίνια και εκνευρισμός, θυμός, απόσυρση, άγχος, ανησυχία και έντονη κινητικότητα, αλλά κυρίως έλλειψη κινήτρου και ενθουσιασμού για το σχολείο και τη μαθησιακή διαδικασία. Σε κάποιες περιπτώσεις, η δυσκολία μπορεί να εκδηλώνεται ακόμα και με επιθετική συμπεριφορά, με ενούρηση, με αποχή από το φαγητό και με δυσκολίες στον ύπνο. Κάθε παιδί αντιδρά με διαφορετικό τρόπο.
Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι οι γονείς πρώτα από όλα να καταπολεμήσουν τους δικούς τους φόβους και άγχη. Αντικρύζοντάς τους ανήσυχους, το παιδί θα θεωρήσει τον φόβο του δικαιολογημένο, με αποτέλεσμα να μην κάνει καμία προσπάθεια να τον αντιμετωπίσει. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, κατά την περίοδο προσαρμογής του παιδιού, οι γονείς να αντιμετωπίζουν τις αντιδράσεις του με σταθερότητα, αποφασιστικότητα και φυσικά ψυχραιμία.
Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες ενέργειες που θα μπορούσαν να βοήθησουν στην ομαλή και κατά το δυνατόν αποτελεσματικότερη σχολική προσαρμογή του παιδιού:
-
Επιστροφή στη ρουτίνα 1-2 εβδομάδες πριν την ημέρα του αγιασμού. Πολύ βοηθητικά θα μπορούσε να λειτουργήσει η εφαρμογή σταθερού προγράμματος ύπνου, πρωινού ξυπνήματος και γευμάτων.
-
Κατάλληλη οργάνωση του χώρου διαβάσματος, ώστε να είναι βολικός, ήσυχος, φωτεινός και με όσο το δυνατόν λιγότερα ερεθίσματα που μπορεί να του αποσπούν την προσοχή π.χ. τηλεόραση.
-
Εμπλοκή του παιδιού στην αγορά σχολικών ειδών. Κατά τον τρόπο αυτό, προετοιμάζεται το έδαφος για την επιστροφή του στα θρανία. Τα καινούρια σχολικά είδη, σηματοδοτούν την έναρξη της καινούργιας σχολικής χρονιάς. Έτσι, το παιδί χτίζει μια γλυκιά προσμονή και ενθουσιασμό για το ξεκίνημα.
Στο σημείο αυτό, δεν θα μπορούσαμε παρά να αναφερθούμε στο παιδί εκείνο που για πρώτη φορά θα διαβεί το προαύλιο του Νηπιαγωγείου ή ετοιμάζεται για το πέρασμα στο «μεγάλο σχολείο» του Δημοτικού. Καλό θα ήταν η προετοιμασία του για την επερχόμενη μετάβαση να ξεκινήσει σε επίπεδο συζήτησης από τους μήνες του καλοκαιριού. Συμπληρωματικά όμως:
-
Πολύ βοηθητική στην προσαρμογή του στο καινούργιο περιβάλλον θα είναι η επίσκεψη στον σχολικό χώρο πριν το πρώτο χτύπημα του κουδουνιού. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το παιδί θα έρθει σε μια πρώτη επαφή-γνωριμία με το χώρο και τους εκπαιδευτικούς, θα αποκτήσει μια πρώτη εξοικείωση με το περιβάλλον, οπότε το ενδεχόμενο άγχος του θα μειωθεί σημαντικά.
-
Καλό θα ήταν να δίνεται στο παιδί μια ρεαλιστική εικόνα της σχολικής καθημερινότητας. Χρειάζεται να του εξηγηθεί πώς θα είναι τα θρανία μέσα στην τάξη, ποιοί είναι οι κανόνες της σχολικής τάξης, πώς θα γίνονται το διάλειμμα και τα παιχνίδια στο προαύλιο.
-
Οι γονείς επίσης μπορούν να του δίνουν κίνητρα για να πάει σχολείο τονίζοντάς του τα θετικά στοιχεία (θα αποκτήσει καινούριους φίλους, θα μάθει καινούρια πράγματα, θα κάνει εκδρομές).
-
Τέλος, θα μπορούσαν να εξιστορήσουν στο παιδί τις δικές τους εμπειρίες από το σχολείο.
Μείζονος σημασίας είναι η συμβολή του εκπαιδευτικού στη διαχείριση της εκάστοτε δυσκολίας που εκδηλώνει το παιδί. Οι γονείς απαιτείται να επιδιώκουν και να διατηρούν τακτική επικοινωνία μαζί του προς αμφίπλευρη ενημέρωση και σχεδιασμό κοινής γραμμής. Ο εκπαιδευτικός του παιδιού μπορεί να αποτελεί τον συνεργάτη του γονέα προς κάθε προσπάθεια, και αντίστροφα.
Καλή Σχολική Χρονιά σε όλους τους μαθητές/τριες, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς!!!
Μαρία Χλιαρά,
Κοινωνική Λειτουργός 3ης ΤΟ.Μ.Υ. Κοζάνης