Λήμνα Καππαδοκίας (Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή)

Τα Λίμνα της Νίγδης ή όπως λέγεται σήμερα Yeşilgölcük είναι μια πόλη στην κεντρική περιφέρεια της επαρχίας της Νίγδης βρίσκονται στην κοιλάδα του Μπουτάκ Οβά

Οι Λίμνες ή Λίμναι ήταν πόλη της αρχαίας Καππαδοκίας, που κατοικούνταν στα Βυζαντινά χρόνια. Ήταν ο τόπος εξορίας και θανάτου του Μάρκου, ενός Βυζαντινού αυτοκράτορα που χαρακτηρίστηκε σφετεριστής του αυτοκρατορικού θρόνου από τον προκάτοχό του και όταν επέστρεψε και τον ανέτρεψε, τον έστειλε εξορία στη Λίμνα όπου πέθανε από την πείνα..

Η πόλη Λήμνα απέχει 35 χλμ βόρεια από το κέντρο της πόλης της Νίγδης ( Niğde ) , σε υψόμετρο 1305 μέτρα .

Ήταν κτισμένη στην κεντρική αρτηρία, δημόσιο δρόμο, που ενώνει το βόρειο τμήμα της Καππαδοκίας με το νότιο, δηλαδή τις πόλεις Νεάπολη, Ανακού, Μαλακοπή, Λιμνά, Νίγδη, Πόρο, Ερεγλί, ο ίδιος δρόμος με τον σιδηρόδρομο οδηγεί στο Ικόνιο ή στο λιμάνι της Μερσίνας .

Χαρακτηριζόταν σαν επίπεδη έκταση ,δεν είχε καθόλου ύψωμα , και ο κάμποό ήταν ίσιος, χωρίς βουνά.

Η Λίμνα πήρε το όνομά της από τα λιμνάζοντα νερά που υπήρχαν κατά καιρούς μέσα και έξω από το χωριό.

Η λεξη Λίμνα /Λιμνίο ,προέρχεται από την Ελληνική λέξη <<Λίμνη >> που σημαίνει

Εκτεταμένο κοίλωμα του εδάφους φυσικό ή τεχνητό, που περιέχει γλυκό νερό και δεν επικοινωνεί άμεσα με τη θάλασσα .

Έχει και μεταφορική έννοια που σημαίνει την συγκέντρωση σε κάποιο σημείο μιας ποσότητας υγρού

— Limnai , Λίμνα , Λιμνίο ,Λίμνο, Limnai,

Η λέξη Limnai αναφέρεται ως όνομα της πόλης στα Τουρκικα αρχεία από το 1200 μ.Χ. Με την διευκρίνηση ότι Limnai , σημαίνει «λίμνη» στα ελληνικά,

Φυσικά και οι παραλλαγές του ονόματος Λίμνη (Λίμνα , Λιμνίο ,Λίμνο, Limnai,) εχουν την ίδια προέλευση.

— Gölcük / Γκιουλτζούκι

Το 1476 μ.Χ. αναγράφεται σαν όνομα. η Τουρκική μετάφραση της λίμνης Gölcük. Φυσικά, το Γκιουλτζούκι είναι ο εξελληνισμός που έκαναν οι χριστιανοί κάτοικοι της πόλης

— Gölcük / Γκιουλτζούκι

Το 1476 μ.Χ. αναγράφεται σαν ονομασία.η Τούρκικη μετάφραση της λίμνης Gölcük.

Φυσικά το Γκιουλτζούκι είναι ο Εξελλινησμός που έκαναν οι Χριστιανοί κάτοικοι της πολης

— Misli ή Misti

Με ονομασία Misli ή Misti αναφέρεται στα αρχεία για το 1522 μ.Χ.

Και αυτό γιατί ήταν το κεντρικό χωριό της υποσυνοικίας Misli που βρισκοταν πολυ κοντα ,για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Κακώς αναγραφόταν έτσι αφού το πραγματικό Μισλί, που έδωσε το όνομά του στην περιοχή, είναι το σημερινό χωριό Κονακλί.

—Yeşilgölcük,

Η σημερινή ονομασία είναι Yeşilgölcük, έχοντας μπει σαν πρόθεμα στο Gölcük η Τουρκικη λεξη Yeşil που σημαίνει Πράσινη .Έτσι το Yeşilgölcük,μεταφράζεται σε πράσινη λίμνη.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά για τον αριθμό των «ο σπιτίων από τον Πατριάρχη Κύριλλο Οικουμενικό Πατριάρχη,που περασε απο την περιοχή ή του αριθμού των κατοίκων .

Οι πηγές μας για τον αριθμό των κατοίκων είναι συγκεχυμένες και ελλιπείς, με σημαντικές αποκλίσεις .

*Το 1924, λίγο πριν την ανταλλαγή οι Ελληνικές οικογένειες ανέρχονταν σε 565 με περίπου 2.000 άτομα και 1000 περίπου Τούρκων .

*Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών καταγράφει τις Ελληνικές οικογένειες στα 1924 στις 557 και τα υπάρχοντα άτομα σε 2007.

* Προξενική αναφορά προς το ΥΠΕΞ του 1916 αναφέρει πως «αριθμεί περί τας 400 οικογενείας γεωργικάς παρά 100 μωαμεθανικάς

Η πόλη είναι η πύλη της Καππαδοκίας.

Η περιοχή Derinkuyu, διάσημη για τις υπόγειες πόλεις της, απέχει μόλις 18 χλμ. από τα Λήμνα.

Ομοίως, η πόλη Kaymaklı, γνωστή για την υπόγεια πόλη της, απέχει 28 χλμ. . Ένας από τους δρόμους προς την παγκοσμίου φήμης κοιλάδα Ιχλάρα περνά επίσης από την πόλη

Έχει διαπιστωθεί ότι σε χρόνια με πολεμικές συρράξεις οι κάτοικοι της περιοχής πήγαιναν υπόγεια και έσκαβαν σπηλιές και σήραγγες για να επιβιώσουν χωρίς να βγουν έξω για 6 μήνες.

Χρειάζεται να έρθουν στο φως οι υπόγειες πόλεις και οι σήραγγες 4-5 ορόφων, η ύπαρξη των οποίων έχει διαπιστωθεί με βεβαιότητα. στο Gölcükbaşı και υπόγειες σήραγγες που μπορούσαν να φτάσουν σε κοντινούς οικισμούς.

Είναι ιστορικά καταγεγραμμένο ότι κάποτε στο χωρίο είχε εγκατασταθεί ο έκπτωτος αυτοκράτωρ του Βυζαντίου Μάρκος όπου και πέθανε τον Αύγουστο του 476 μ.Χ. ήταν γιος του Ανατολικού Ρωμαίου στρατηγού και σφετεριστή Βασιλίσκου και της Ζηνώνης.

Ανακηρύχθηκε Καίσαρας το 475 και αργότερα προήχθη σε Αύγουστο, κυβερνώντας ως κατώτερος συναυτοκράτορας του πατέρα του.

Την ίδια εποχη στην Δυτικη Ρωμαικη αυτοκρατορια κυβερνούσαν οι Julius Nepos (475 μ.Χ) και Romulus (475–476 μ.Χ.)

Όταν ο Ζήνων ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη στα τέλη Αυγούστου 476, ο Μάρκος, με τους γονείς του, κατέφυγε σε μια εκκλησία.

Ο Ζήνων υποσχέθηκε να μην χυθεί το αίμα τους, γι’ αυτό τους εξόρισε στις Λίμνες της Καππαδοκίας και στη συνέχεια τους άφησε να πεθάνουν από την πείνα.

Ο πατριάρχης Κύριλλος αναφέρει για το χωρίο και την θέση του , περιγράφοντας σε χορογραφικό πίνακα της Μεγάλης Αρχισατραπείας Ικονίου, το 1815 που εκδόθηκε στην Βιέννη , στην σελίδα 19

«Εκείθεν της Ανακού άρχεται ο κάμπος λεγόμενος Μπουδάκ Οβασί εκτεινόμενος προς δυσμάς δώδεκα ώρας και πλατυνόμενος εξ οκτώ ή και περισσότερον ενιακού. Αυτόθεν άρχεται η Δευτέρα ή ελάσσων λεγομένη Καππαδοκία. Ο κάμπος αυτός είναι όλος γεωργημένος… όλος είναι άνυδρος πλην ενός χωρίου Γκιουλτζούκι και κοινώς Λίμνο λεγόμενον».

Αναφέρεται οτι η Χριστιανική κοινότητα Γκιολτζούκ εκκλησιαστικά υπαγόταν στην Επισκοπή Πέρτων της Ιεράς Μητροπόλεως Ικονίου και αντιπρόσωπος του μητροπολίτη στην περιοχή ήταν ο δεσπότ’ Βακιλή.

Οι Λιμνιώτες δημιουργούσαν αδελφότητες και έτσι στήριζαν οικονομικά την εκκλησία και το σχολείο , και τα κατάφερναν..

Το έντονο θρησκευτικό αίσθημα των κατοίκων της κοινότητας Γκιολτζούκ αποτυπώνεται στο πλήθος των εκκλησιών που υπάρχουν στην περιοχή.

— Ναος του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

Ο μεγαλύτερος ναός ήταν του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο της μεγάλης πλατείας και μπορούσε να στεγάσει κοντά στις δύο χιλιάδες χριστιανικές ψυχές.

Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου λίγες μέρες πριν την μεγάλη έξοδο καταστράφηκε ολοσχερώς.

Άλλες εκκλησίες ήταν :

Αϊ Κερκή – Κυριακή

Υπήρχε παρεκκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Κυριακή ( Aykerki )στην θέση Gölcükbaşı.

Στην περιοχή της Αγίας Κυριακής και τον πηγών του Γκολτσούκ μπασί, ( Gölcükbaşı ) επτά πηγές π αναβλύζουν καθαρό νερό σχηματίζουν μια μικρή λίμνη όπου στο κέντρο της υπάρχει ένας μεγάλος βράχος που μοιάζει σαν λιοντάρι. Πίστευαν οτι << εκεί υπήρχαν θεραπευτικές δυνάμεις τόσο του νερού, όσο και του λιονταριού. … ». 3 χλμ από την πόλη .

Τα νερά των πηγών στο Gölcükbaşı ανεβλνζαν αυθόρμητα μέχρι το 1990

Αυτά έδωσαν εκτός των άλλων το όνομά Λίμναι όπως λέγεται από το 1000 π.Χ.

Είναι γνωστό ότι μετά την διάδοση του Χριστιανισμού το 600 μ.Χ. , τα καραβάνια που μετέφεραν εμπορεύματα έκαναν διαλείμματα για να

καλύψουν τις ανάγκες τους σε νερό και όχι μόνον στην περιοχή της Λίμνης.

Ήταν γνωστό ότι έσκαψαν υπόγειες σπηλιές και σήραγγες εδώ και σε σχέση με κοντινούς οικισμούς για να προστατευτούν από τη θρησκευτική καταπίεση, τη μαζική καταστροφή και τις διώξεις των ανθρώπων που ζουν στην περιοχή.

.Σε δημοσίευμα της Τουρκικής αρχαιολογική υπηρεσία περιγράφεται μια ΕλληνικΉ εκκλησία που υπάρχει στη Λίμνα χωρίς να αναφέρει σε ποιον Άγιο ήταν αφιερωμένη, Παραθέτουμε μια μετάφραση αυτής της δημοσίευσης παρακάτω,

<<Ελληνική Εκκλησία :

Η εκκλησία που βρίσκεται στην κεντρική συνοικία Eski Saray έχει σχέδιο Βασιλικής . Χτίστηκε με λεία πελεκητή πέτρα τύπου βασάλτη.

Υπάρχουν ρόδι του Τέξας που κάθεται σε έξι κολώνες σε κάθε πλευρά και στη μέση. Το εσωτερικό του ναού χωρίζεται σε τρία κλίτη με δύο διαμήκεις κίονες και τρεις καμάρες.

Τα κιονόκρανα είναι διακοσμημένα με μοτίβα φύλλων.

Η σκεπή είναι καλυμμένη με κεραμίδια.

Στο μεσαίο τμήμα του θόλου που καλύπτει τον κυρίως ναό. Hz στη μέση .

Υπάρχει μια απεικόνιση του Ιησού και 4 αποστόλων γύρω του και συμμετρικά διακοσμημένες ροζέτες με φυτικά μοτίβα.

Στα πρόσωπα της καμάρας υπάρχουν επίσης απεικονίσεις αγγέλων και αποστόλων.>>

Τα ονόματα των άλλων εκκλησιών που αναφέρει στο βιβλίο του ο κ.Νιγδέλλης. ηταν :

β) Εξίζ εκκλησία

γ) Παπά Πελάν εκκλησιά

δ) Αγία Σοφία

ε) Αγία Παρασκευή

στ) Το παρεκκλήσι της Παναγιάς

ζ) Το παρεκκλήσι του Μιχαήλ Αρχάγγελου

η) ο ναός του Αγίου Μάμαντος και τέλος

θ.* Εκκλησία του Αι Ρημήτ, δηλαδή, του Αγίου Δημητρίου

Γύρω στο 1850 οι χριστιανοί κάτοικοι της κοινότητας Gyolczuk προσπάθησαν να ιδρύσουν ελληνικά σχολεία.

Η λειτουργία των σχολείων δυστυχώς δεν ήταν σταθερή λόγω οικονομικών συνθηκών.

Υπήρξε όμως μια περίοδος που με τη βοήθεια των αδελφοτήτων που είχαν δημιουργηθεί σε μέρη που είχε εγκατασταθεί και δούλευαν Λιμνίοι ,υπήρχε χρηματοδότηση και τα πράγματα πήγαιναν καλά.

Υπήρξαν καλές στιγμές, χάρη στους ευεργέτες-μετανάστες και όταν στα σχολεία εκπαιδεύονταν σχεδόν 200 μαθητές.

Όπως προανέφερα, πολλοί κάτοικοι του Guldzuki έγιναν οικονομικοί μετανάστες, πήγαν σε μεγάλες πόλεις και από εκεί συντηρούσαν οικονομικά τις οικογένειές τους

Όσοι έμειναν πίσω, κυρίως γυναίκες, παιδιά αλλά και άνδρες που είχαν επιστρέψει από την αναγκαστική αυτοεξορία, καλλιεργούσαν τα χωράφια και φρόντιζαν τα ζώα.

Καλλιεργούσαν σιτάρι, κριθάρι και σίκαλη και στα πετρώδη χωράφια καλλιεργούσαν φακή

Αναφέρει ο Πατριαρχης Κυριλλος .

«Εκείθεν της Ανακού άρχεται ο κάμπος λεγόμενος Μπουδάκ Οβασί εκτεινόμενος προς δυσμάς δώδεκα ώρας και πλατυνόμενος εξ οκτώ ή και περισσότερον ενιακού.

Αυτόθεν άρχεται η Δευτέρα ή ελάσσων λεγομένη Καππαδοκία. Ο κάμπος αυτός είναι όλος γεωργημένος… όλος είναι άνυδρος πλην ενός χωρίου Γκιουλτζούκι και κοινώς Λίμνο λεγόμενον».

Επίσης, ασχολούνταν με τα αλατωρυχεία (του Τούζκιοϊ), τους νερόμυλους αλλά και με την παροχή υπηρεσιών, όπως ιατροί, μαίες, χάνια, καφενεία, παντοπωλεία, μανάβικα, σιδεράδικα, φούρνοι, υφασματοπωλεία, καπνοπωλεία.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, οι κάτοικοι του Γκιολτσούκ, σε λίγο καιρό , πήραν τον δρόμο του ξεριζωμού τον δρόμο για την Ελλάδα.

Αλλά αυτή η Ελλάδα δεν ήταν ο τόπος τους. Δεν ήταν η γη τους.

Και σε αυτό το μέρος δεν ήταν τα οστά των προγόνων τους. Η Ανταλλαγή, όμως, είχε αποφασιστεί να γίνει και η παραμονή τους στις Λίμνες δεν ήταν πλέον στα χέρια τους. Όσοι θα ζούσαν στο εξής εκεί θα έπρεπε να είναι είτε μουσουλμάνοι είτε νεκροί. Η αγάπη για τον τόπο ή το άλλο φύλο κάποιους τους κράτησε εκεί.

Πληθυσμός (2022) • Σύνολο 5.425