Λάχανο – Brassica oleracea var. Capitata – Κράμβη η λαχανώδης ποικ. η κεφαλωτή,
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το λάχανο με την Ελληνική επιστημονική ονομασία . Κράμβη η λαχανώδης ποικ. η κεφαλωτή, ή Brassica oleracea var. capitata , είναι φυτό διετές, ποώδες .
Το λάχανο είναι ένα φυτό που καταναλώνεται συνήθως ως λαχανικό.
Είναι συγγενές είδος με το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το κουνουπίδι και το καλαμπόκι.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Τάξη ………. Κραμβώδη (Brassicales)
Οικογένεια…. Κραμβοειδή (Brassicaceae)
Γένος ………..Κράμβη (Brassica)
Είδος ………..Brassica oleracea var. Capitata
Στην Κύπρο το λάχανο είναι γνωστό ως κραμπί.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ
–Φυτό
Ο βλαστός του είναι κοντός και δεν ξεπερνάει τα 35 εκατοστά, μέχρι να ανθοφορήσει.
–Φύλλα
Τα φύλλα του βρίσκονται το ένα πάνω στο άλλο, με στήριγμα ένα σαρκώδες στέλεχος που αποτελεί τον κύριο άξονα του λάχανου.
Τα φύλλα γίνονται πολύ μεγάλα και σαρκώδη,με διάταξη διαδοχική, το ένα επάνω στο άλλο, ώστε να σχηματίζουν είδος μάπας κλειστής ή κλειστού χωνιού. Τα αναπτυσσόμενα φύλλα, δίδουν το σχήμα μεγάλου ή μικρού κεφαλιού.
Η κεφαλή είναι συνεκτική, μεγάλου ή μικρού μεγέθους, αναλόγως της ποικιλίας, σφαιροειδής και σχηματίζεται από αλληλοεπικαλύψεις των φύλλων
Ο χρωματισμός ποικίλλει από ανοικτό πράσινο μέχρι κοκκινωπό
– Άνθη
Τη δεύτερη άνοιξη βγαίνει στη μέση ένα σκληρό στέλεχος που φέρει μικρά άνθη. Τα άνθη είναι κίτρινα.
-Σπόροι
Η ωρίμανση του σπόρου γίνεται τον Αύγουστο και το χρώμα του σπόρου είναι σκούρο Το ριζικό σύστημα είναι επιφανειακό και έχει βάθος 12,5-30cm
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΛΑΧΑΝΟ
Το λάχανο έχει μέτρια θρεπτική περιεκτικότητα, με μέτριες ποσότητες υδατανθράκων και ακόμη λιγότερη πρωτεΐνη. Ωστόσο, λόγω των μεταλλικών ενώσεων και των ιχνοστοιχείων που υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία, είναι πολύ χρήσιμο για την αναπλήρωση των μεταλλικών αποθεμάτων του οργανισμού. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και της παρουσίας φυτικών κυτταρικών μερών, έχει υψηλή χορταστική δύναμη .
Οι πιο σημαντικές ορυκτές ενώσεις που περιέχονται είναι το θείο , το ασβέστιο , ο φώσφορος , ο χαλκός , το ιώδιο , το σελήνιο , το μαγνήσιο και μαγγάνιο. . Όλα τα λάχανα (ειδικά αν είναι φρέσκα) είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιδιαίτερα βιταμίνη Β1 και βιταμίνη C.
Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη Κ (σε διπλάσιο ποσοστό από τα υπόλοιπα λαχανικά), σε βιταμίνη Α με την μορφή καροτενοειδών, βιταμίνη C, φυτικές ίνες,
Αναλυτικότερα : Ποσότητα ανά 100 g
Θερμίδες (kcal) 24
Λιπίδιο 0,1 g
Κορεσμένα λιπαρά 0 g
Χοληστερόλη 0 mg
Υδατάνθρακες 6 g
Φυτικές ίνες 2,5 g
Ζάχαρη 3,2 g
Πρωτεΐνη 1,3 g
Βιταμίνη C 36,6 mg
Βιταμίνη D 0 IU
Βιταμίνη B6 0,1 mg
Βιταμίνη B12 0 µg
Νάτριο 18 mg
Κάλιο 170 mg
Ασβέστιο 40 mg
Σίδηρος 0,5 mg
Μαγνήσιο 12 mg
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΛΑΧΑΝΟ
Το κόκκινο λάχανο περιέχει περισσότερα θρεπτικά οφέλη από το πράσινο λάχανο.
Το κόκκινο λάχανο περιέχει ενώσεις που βρίσκονται σε φυτικές τροφές με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως είναι οι πολυφαινόλες.
Οι πολυφαινόλες προσφέρουν οφέλη, λόγω της αντιοξειδωτικής, αντιφλεγμονώδους και αντι-καρκινικής τους ιδιότητας.
Το κόκκινο λάχανο, ένα χαμηλό σε θερμίδες λαχανικό, είναι μια καλή πηγή διαιτητικών ινών και μια πλούσια πηγή βιταμινών, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών Α, C και Κ, καθώς και σε μέταλλα, όπως κάλιο και μαγγάνιο.
Περιέχει πολυφαινόλες και είναι πλούσιο σε β-καροτίνη, η οποία προσφέρει αντιοξειδωτικά οφέλη. Διακρίνεται για το βαθύ κόκκινο ή μοβ χρώμα του.
Το κόκκινο λάχανο μπορεί επίσης να ποικίλλει σε μέγεθος από μικρό έως πολύ μεγάλο, με το πράσινο λάχανο να σχηματίζει μεγαλύτερες κεφαλές σε σχέση με το κόκκινο.
Η γεύση του είναι επίσης αρκετά ήπια και παρόμοια με αυτή του πράσινου . ,
Είναι κατάλληλο για προσθήκη σε σούπες, μαγειρευτά φαγητά και σαλάτες, αλλά πρέπει να έχετε κατά νου ότι οι χρωστικές ουσίες που περιέχει μπορεί να σας κάνουν όλο το φαγητό μωβ Το κόκκινο λάχανο με τις φυσικές κόκκινες χρωστικές ουσίες του θεωρείται πως μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και αυξάνει την παραγωγή ινσουλίνης
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Το λάχανο διαχρονικά χρησιμοποιείτο για την αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων της υγείας, όπως :
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
* Οι Αρχαίοι Έλληνες το συνιστούσαν ως καθαρτικό και χρησιμοποίησαν το χυμό λάχανου, ως αντίδοτο για δηλητηρίαση από μανιτάρια , για μαλακά μάτια και τις φλούδες για μώλωπες.
* Ο αρχαίος Ρωμαίος, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος , Περιγράφει τόσο τις μαγειρικές όσο και τις φαρμακευτικές ιδιότητες του λαχανικού.
* Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έτρωγαν μαγειρεμένο λάχανο, στην αρχή των γευ
μάτων για να μειώσουν τις μεθυστικές επιδράσεις του κρασιού.
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΛΑΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
* Στη Βρετανία χρησιμοποιήθηκαν ως επιθέματα για έλκη και αποστήματα μαστού .
Άλλες ιατρικές χρήσεις που καταγράφονται στην ευρωπαϊκή λαϊκή ιατρική ,περιλαμβάνουν θεραπείες για :
Ρευματισμούς , πονόλαιμο , βραχνάδα , κολικούς και μελαγχολία .
Τόσο το λιωμένο λάχανο όσο και ο χυμός λάχανου έχουν χρησιμοποιηθεί σε έγκαυμα, αλλά και για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων , της πνευμονίας , της σκωληκοειδίτιδας και των ελκών.
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΧΡΗΣΗ
Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση αρκετών προβλημάτων υγείας ή την πρόληψη τους όπως:
–Το λάχανο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του άσθματος
— Χρησιμοποιείται επίσης για την πρόληψη ασθενειών των οστών ( οστεοπόρωση ),
— Κάνει καλό στην υγεία του εγκεφάλου.
Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Κ και ανθοκυανίνες, που βοηθούν τη νοητική λειτουργία και τη συγκέντρωση.
— Αποτρέπει το Αλτσχάιμερ.
Αποτρέπει την βλάβη των νεύρων, βελτιώνοντας την άμυνά μας, κατά της νόσου του Αλτσχάιμερ και της άνοιας.
— Βοηθά στην ανακούφιση από τον πονοκέφαλο και καταπολεμά τις χρόνιες κεφαλαλγίες.
— Καταπολεμά συμπτώματα της μεγάλης κατανάλωσης του αλκοόλ.
— Βοηθά στο να έχουμε λαμπερό δέρμα – υγιή μαλλιά, και νύχια
Βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Το λάχανο περιέχει ίνες και φυτικές στερόλες (φυτοστερόλες), οι οποίες ελαχιστοποιούν την “κακή χοληστερόλη” στο ανθρώπινο αίμα
— Κάνει καλό στην καρδιά
Οι ανθοκυανίνες στο κόκκινο λάχανο καταστέλλουν τη φλεγμονή που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακή νόσο
— Το λάχανο βοηθά στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας.
Η περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και νερό στο λάχανο βοηθά, επίσης, στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και στη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήματος.
— Απομακρύνει τις τοξίνες που είναι οι κύριες αιτίες της αρθρίτιδας, δερματικών παθήσεων και ρευματισμών.
— Είναι ιδανικό για την απώλεια βάρους.
Το μαγειρεμένο λάχανο έχει λίγες θερμίδες , είναι χαμηλό σε λιπαρά και πλούσιο σε φυτικές ίνες.
— Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.
Το λάχανο περιέχει γνωστές αντικαρκινικές ενώσεις που διεγείρουν τη δραστικότητα των ενζύμων και αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων.
Λόγω της αναδόμησης βιταμινών, της αναμετάλλωσης και κυρίως της εντερικής κίνησης, έχει προληπτική δράση έναντι πολλών όγκων (ειδικά του εντέρου) και συνθέτοντας αραιωτική μάζα και χημικό ρυθμιστικό διάλυμα, καταπολεμά τα γαστροδωδεκαδακτυλικά έλκη.
— Προστασία από ακτινοθεραπεία
Μια ένωση που βρίσκεται στο λάχανο και σε άλλα σταυρανθή λαχανικά είναι γνωστή ως DIM. Έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από τις βλαβερές συνέπειες της θεραπείας με ακτινοβολία.
— Βοηθά στη διατήρηση υγιούς αρτηριακής πίεσης.
Η υψηλή περιεκτικότητα του λάχανου σε κάλιο, βοηθά στο άνοιγμα των αιμοφόρων αγγείων, διευκολύνοντας την ροή του αίματος.
Λόγω της καθαρής οσμωτικής δράσης των φρέσκων φύλλων, αυτά χρησιμοποιούνται για τη μείωση της φλεγμονής από μώλωπες.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Το λάχανο είναι ασφαλές όταν καταναλώνεται σε φυσιολογικές ποσότητες.
Προβλήματα μπορούν από :
–Υπερκατανάλωση
Η υπερβολική κατανάλωση λάχανου μπορεί να οδηγήσει σε:
Φούσκωμα και μετεωρισμό σε αυξημένο εντερικό αέριο
Λάχανο και άλλα λαχανικά σταυροειδών περιέχουν μικρές ποσότητες θειοκυανικού , μια ένωση που συνδέεται με τον σχηματισμό βλαστών, όταν η πρόσληψη ιωδίου είναι ανεπαρκής.
— Φόβος μολύνσεων από ακάθαρτα μολυσμένα λάχανα.
Υπάρχει το ενδεχόμενο κρουσμάτων δηλητηρίασης απο Listeria monocytogenes και το Clostridium botulinum που συνδέονται με άψητα λάχανα, λόγω μόλυνσης σε πολλά στάδια της διαδικασίας καλλιέργειας, συγκομιδής και συσκευασίας.
Οι μολυσματικές ουσίες από το νερό, τους ανθρώπους, τα ζώα και το έδαφος έχουν τη δυνατότητα να μεταφερθούν στο λάχανο και από εκεί στον τελικό καταναλωτή
— Εγκυμοσύνη.
Αν και δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια της κατανάλωσης λάχανου ,η κατάχρηση της κατανάλωσης του , καλόν είναι να αποφεύγεται
— Θηλάζουσες μητέρες .
Η εφαρμογή των φύλλων λάχανων στα στήθη για την ανακούφιση του πρήξιμου και του πόνου, που οφείλεται στον θηλασμό φαίνεται να είναι ασφαλής, όταν γίνεται μερικές φορές την ημέρα για μία ή δύο μέρες και όχι συνεχόμενα και ανεξέλεγκτα.
— Διαβήτης.
Το λάχανο μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη .Μπορεί να εμφανισθούν σημάδια χαμηλού σακχάρου στο αίμα ( υπογλυκαιμία )
— Υποθυρεοειδισμός.
Υπάρχει κάποια ανησυχία ότι το λάχανο μπορεί να καταστήσει την κατάσταση αυτή χειρότερη.
— Χειρουργική .
Το λάχανο μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και μπορεί να επηρεάσει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, κατά τη διάρκεια και μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Σταματήστε να χρησιμοποιείτε το λάχανο τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.
— Αλληλεπιδράσεις με τα φάρμακα
Υπάρχουν αλληλεπιδράσεις με ορισμένα τα φάρμακα;
1. Όπως π.χ. το Ακεταμινοφέν ( Tylenol , άλλοι) Αξιολογήθηκε ότι υπάρχει αλληλεπίδραση: Μέτρια Να είστε προσεκτικοί με αυτό το συνδυασμό
2.Το λάχανο μπορεί να διασπάσει γρήγορα στο συκώτι κάποια φάρμακα. Λαμβάνοντας λάχανο μαζί με μερικά φάρμακα μπορεί να μειωθεί η αποτελεσματικότητα ορισμένων φαρμάκων
Μερικά από αυτά τα φάρμακα που μεταβάλλονται από το ήπαρ περιλαμβάνουν κλοζαπίνη ( Clozaril ), κυκλοβενζαπρίνη ( Flexeril ), φλουβοξαμίνη ( Luvox ), αλοπεριδόλη ( Haldol ), ιμιπραμίνη ( Tofranil ), mexiletine ( Mexitil ), ολανζαπίνη ( Zyprexa ) , προπανολόλη ( Inderal ), τακρίνη (Cognex), θεοφυλλίνη , ημερήσιο ( Zyflo ), ζολμιτριπτάνη ( Zomig ) και άλλα.
Υπάρχουν και άλλες παρενέργειες από την λανθασμένη ή υπερβολική χρήση του λάχανου, για ιατρικούς σκοπούς και ιδιαιτέρως σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα , γι’ αυτό μιλήστε .με τον γιατρό σας αν αισθάνεσθε ότι κάτι σας ενοχλεί .
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η χρήση των βοτάνων για ιατροφαρμακευτικούς σκοπούς πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη των επιστημόνων υγείας.
Η παρούσα δημοσίευση έχει πληροφοριακό χαρακτήρα.