ΤΙ ΗΤΑΝ
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες πολλών Ελλήνων συγγραφέων (Θουκυδίδη, Παυσανία, Στράβωνα κ.ά.), στον Κλάρο βρισκόταν το περίφημο ιερό και μαντείο του Κλάριου Απόλλωνα, προστάτη όλης της Ιωνίας.
Το μαντείο του Κλάρου συμπεριλαμβανόταν στα κυριότερα μαντεία του Ελληνικού κόσμου που ειχαν διεθνή ακτινοβολία , όπως αυτά που ήταν και τα αφιερωμένα στον Δία (Δωδώνη, Αίγυπτος) ή στον Απόλλωνα (Δελφοί, Δίδυμα Μιλήτος κ.ά.), με , και αυτό προ δηλωνόταν από τους θησαυρούς που αφιέρωναν σε αυτά ηγέτες ισχυρών δυνάμεων. Προς τιμήν του Κλαρίου Απόλλωνα διεξαγόταν ιππικοί αγώνες
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Ήταν εγκατεστημένο σε σπήλαιο, κοντά στο χωρίο Γκιαούρκιοϊ ή Χριστιανοχώρι κοντά στο αρχαίο λιμάνι Νότιον (2 χλμ ) που αναφερθήκαμε στην προηγούμενη δημοσίευση μας.
Απείχε 55 χλμ. από την Σμύρνη,13 χλμ από την αρχαία πόλη του Κολοφώνα και σε απόσταση από την θάλασσα 2 χλμ. .
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΛΑΡΙΟΣ
Στην αρχαία Ελληνική γλώσσα
1,Κλάριος , ὁ (Α) [κλάρος] (δωρ. τ. τού κλήριος*) Είναι αυτός που διανέμει με κλήρο
2. Ως κύριο όνομα ” ὁ Κλάριος ” Ήταν προσωνυμία τού Διός και τού Απόλλωνος (α. «τὸ δὲ χωρίον καλεῑται… Διὸς Κλαρίου», Παυσ.)
Πάντως για τον συγκεκριμένο προσωνυμία του Απόλλωνα , ”Κλάριος” η επικρατέστερη άποψη είναι ότι ο Κλάριος ήταν μια Καρική θεότητα που πιστευτέ ότι συσχετιζόταν με τα κλίματα (κλαριά στην αρχαιότητα)
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση η Κλάρος πήρε το όνομά της από το κλάμα της Μαντώς (που ειχε ιδρυσει το ιερο του Απολλωνα) ,για τη χαμένη της πατρίδα Θήβα ή από τα κλαριά της ἀμπελόσεσσας Κλάρου
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Οι πρώτες πληροφορίες για το μαντείο στο Κλάρος χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα π.Χ. με τη μορφή Ομηρικών Ύμνων.
Όμως όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι θρησκευτικό κέντρο στον τόπο αυτό, υπήρχε πολύ πιο μπροστά από τον Όμηρο και ήταν ένας τόπος λατρείας της θεάς Κυβέλης .
Αρκετό καιρό πριν από την άφιξη των Ελλήνων εποίκων , πιστεύεται ότι ο Κλάριος πράγματι υπήρχε θεός με αυτό το όνομα που πίστευε ο Προελληνικός λαός των Κάρων που πολλοί του ταυτίζουν με τους Λέλεγες στην ΝΔ Μ.Ασία και στα παρακείμενα νησιά , το προσωνυμία Κλαριος στον θεό Απόλλωνα το έδωσαν όταν οι έποικοι από την Κρήτη η την Θήβα έφτασαν εκεί.
Το θρησκευτικό κέντρο στο Κλάρος αποτελούνταν από το ναό και το μαντείο του Απόλλωνα, που τιμήθηκε τοπικά ως Απόλλων ο Κλάριος.
Στην αρχαιότητα, οι άνθρωποι προσέδωσαν μεγάλη σημασία στα λόγια αυτού του μαντείου που προέλεγε το μέλλον, έδινε συμβουλές και προειδοποιήσεις.Το μαντείο κατά την αρχαία περίοδο είχε τη σημασία παρόμοια με εκείνη των Δελφών και της Δίδυμα.
ΙΔΡΥΤΕΣ ΤΟΥ
Η παράδοση λέει ότι το Μαντείο ιδρύθηκε από την Μαντώ την κόρη του μάντη Τειρεσία που έφτασε στο χώρο αυτό μαζί με τους σύζυγο της τον Ράκιο, που ήταν επικεφαλής μια ομάδος εποίκων από την Κρήτη και την Θήβα .Αν λάβουμε υπόψιν ότι γιος της Μαντώ ήταν ο μάντης Μόψος ο Κλάριος, ο μάντης που συναγωνίστηκε τον μάντη Κάλχα των Αχαιών, που πολέμησαν στην Τροία, η χρονολογία ίδρυση του πρέπει να ήταν περιπου το 1130 π.Χ.
Από ανασκαφές που έγιναν, διαπιστώθηκε οτι τεμάχια της πρωτογεωμετρικής κεραμικής που βρέθηκαν στον Κλάρο χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα π.Χ.
Όμως οι αρχαίοι Έλληνες συνέδεσαν το μαντείο στον Κλάρο σε ακόμη πιο παλιούς χρόνους όπως ήταν οι Μινωικοί και Μυκηναϊκοί χρόνοι. Η πίστη τους ενισχύθηκε από την ανακάλυψη των μυκηναϊκών οικισμών στο Κολοφώνα, την Έφεσο και άλλους κοντινούς αρχαιολογικούς χώρους.που δείχνει ότι η ύπαρξη του ανάγεται σε ακόμη πιο παλιές εποχές.
ΠΩΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ΤΗΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΡΑΚΙΟΥ & ΜΑΝΤΟΥΣ
Να τι γράφει ο Παυσανίας Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος, ο οποίος έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ. σε μετάφραση του αρχαίου κειμένου
(Παυσ. 7.3.1.1 -7.3.2.8)
”Οι Κολοφώνιοι πιστεύουν ότι το ιερό και το μαντείο στην Κλάρο ιδρύθηκαν στα πολύ παλιά χρόνια.
Ισχυρίζονται ότι, όταν ακόμη είχαν έρθει στη χώρα οι Κάρες, οι πρώτοι Έλληνες που έφτασαν εκεί ήταν Κρήτες με αρχηγό τον Ράκιο που τον ακολουθούσε και άλλο μεγάλο πλήθος.
Αυτοί κατέλαβαν τα παραθαλάσσια και είχαν ισχυρό στόλο. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της χώρας εξακολουθούσαν να το κατέχουν οι Κάρες.
Όταν ο Θέρσανδρος, ο γιος του Πολυνείκη, και οι Αργείοι κατέλαβαν τη Θήβα, μεταξύ των άλλων αιχμαλώτων που έφεραν στον Απόλλωνα στους Δελφούς ήταν και η Μαντώ.
Τον Τειρεσία τον βρήκε ο θάνατος κατά την πορεία στην Αλιαρτία.
Και όταν ο θεός τους έστειλε μακριά να ιδρύσουν αποικία, διαπεραιώθηκαν με τα πλοία στην Ασία, αλλά όταν ήρθαν στην Κλάρο, οι Κρήτες τους επιτέθηκαν με όπλα και τους οδήγησαν στον Ράκιο
. Αυτός, μαθαίνοντας από τη Μαντώ ποιοι είναι και γιατί είχαν έρθει, πήρε για γυναίκα του τη Μαντώ και τους επέτρεψε να εγκατασταθούν στη χώρα του και να συγκατοικήσουν.”
ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ Η ΜΑΝΤΩ & Ο ΜΟΨΟΣ
* Μαντώ του Τειρεσία
Στην Ελληνική μυθολογία η κόρη του μάντη Τειρεσία Μαντώ ήταν η και ίδια ονομαστή μάντισσα, όπως άλλωστε δείχνει και το όνομά της.
Ήταν Θηβαία ιέρεια του Απόλλωνα Ισμηνίου (από τον ποταμό Ισμηνό της πόλης), , και είχε προφητικές ικανότητες (Στρ. 9.522). Για το πώς βρέθηκε η Μαντώ στους Δελφούς υπάρχουν δύο παραδόσεις. Η μία λέει ότι η προφήτισσα κατέφυγε στους Δελφούς πριν οι Επίγονοι κυριεύσουν τη γενέθλια πόλη της· σύμφωνα με τη δεύτερη, όταν οι Επίγονοι κυρίευσαν τη Θήβα, αφιέρωσαν την προφήτισσα στον θεό.
Ο Παυσανίας αναφέρει, ότι στον πρόναο του ναού του Ισμηνίου Απόλλωνος στη Θήβα υπήρχε ο «Μαντούς δίφρος», δηλαδή ο λίθος όπου κατά την παράδοση καθόταν η Μαντώ.
Πιθανότατα η Μαντώ ήταν οιωνοσκόπος, αφού και ο πατέρας της μάντευε τα μελλούμενα από τα πουλιά, ιδίως τα όρνεα.
Στη δραματική ποίηση η Μαντώ εμφανίζεται απλώς ως συνοδός του τυφλού πατέρα της. Ο Στάτιος γράφει, ότι βοηθούσε τον Τειρεσία στις θυσίες και του περιέγραφε τα σημεία.
Στις μυθικές παραδόσεις η Μαντώ συνδέεται με την εκστρατεία των Επιγόνων εναντίον των Θηβών. Μετά την κατάληψη της πόλης, η Μαντώ μεταφέρθηκε μαζί με άλλους αιχμαλώτους στους Δελφούς, όπου και αφιερώθηκε στον Απόλλωνα.
Από εκεί πήγε κατά διαταγή του θεού στην Κλάρο, όπου σύμφωνα με μία εκδοχή παντρεύτηκε τον Ράκιο, αρχηγό των Κρητών που είχαν εγκατασταθεί εκεί και γέννησε τον Μόψο.
Εκεί επίσης η Μαντώ ίδρυσε το ονομαστό μαντείο της Κλάρου, που ήταν πιθανότατα υδρομαντείο, τουλάχιστο στην αρχή. Η Υδρομαντεία ήταν αρχαία μαντική τέχνη που ασκείτο με την βοήθεια ή παρουσία νερού κατά διάφορους τρόπους.Στις περισσότερες περιοχές η υδρομαντεία περιοριζόταν στη παρατήρηση της ήρεμης επιφάνειας νερού εντός δοχείου όπου στη συνέχεια έριχναν πολύτιμα αντικείμενα και παρακολουθούσαν τους σχηματιζόμενους κύκλους ή τον τρόπο βύθισης των. Άλλοι ασκούσαν την υδρομαντεία κρατώντας πάνω από δοχείο ύδατος δακτύλιο που εξαρτιόταν από κλωστή.Σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι το έθιμο της ρίψης, συνήθως, νομισμάτων σε κρήνες, πηγές, και κυρίως ιαμάτων που συνοδεύονται και με ευχές είναι η συνεχεία εκείνης της πίστης.
* Μόψος ο Κλάριος
Κατά την Ελληνική μυθολογία γονείς του ήταν ο Απόλλων και Μαντώ η κόρη του Τειρεσία. Άλλες πηγές ονομάζουν και ένα θνητό πατέρα, τον Μυκηναίο Ράκιο, τον οποίο η Μαντώ γνώρισε στους Δελφούς και με τον οποίο έφυγε για την Κλάρο· ή τον κρητικό Ράκιο που η Μαντώ συνάντησε στην περιοχή της Κλάρου και στον οποίο την οδήγησαν Κρήτες πειρατές που την απήγαγαν στον δρόμο για την Κλάρο.
Λέγεται ότι συνιδρυτής του Μαντείου του Κλάρου με την μητέρα του Μαντώ και του ναού του Απόλλωνα στην Κλάρο, ήταν ο Μόψος ο Κλάριος όπου και το προσωνύμιο με το οποίο τον αναφέρουμε.
Αρκετές πόλεις, όπως η Άσπενδος και η Μοψουεστία 
* Ο μύθος της σύγκρουσης Μόψου και Μάντη Κάλχα
Ο Μόψος νίκησε στη μαντική τέχνη τον περίφημο μάντη του Τρωικού Πολέμου, τον Κάλχαντα, όταν το πλοίο του δεύτερου βγήκε από την τρικυμία στις ακτές της Κολοφώνας κατά την επιστροφή από την Τροία.
Εκεί ο Κάλχας συνάντησε τον Μόψο, ήδη γνωστό μάντη. Κοντά στο σπίτι του Μόψου υπήρχε μια συκιά.
Ο Κάλχας ρώτησε τον Μόψο πόσα σύκα κάνει και ο Μόψος απάντησε: «Δέκα χιλιάδες και ένα καλάθι και ένα ακόμα σύκο». Επαληθεύθηκε ότι ο Μόψος είχε δίκιο.
Τότε ο Μόψος ρώτησε τον Κάλχα: «Η γουρούνα που βλέπεις εδώ πόσα γουρουνάκια έχει στην κοιλιά της και πότε θα τα γεννήσει;» Ο Κάλχας απάντησε «8».
Ο Μόψος τον πληροφόρησε τότε ότι έκανε λάθος: τα μικρά ήταν εννέα, όλα αρσενικά, και η γουρούνα θα τα γεννούσε στις 6 η ώρα της επόμενης ημέρας. Και πάλι ο Μόψος αποδείχθηκε σωστός. Τότε ο Κάλχας λυπήθηκε τόσο πολύ που ηττήθηκε σε αυτό τον ανεπίσημο διαγωνισμό, ώστε πέθανε από τη λύπη του ή αυτοκτόνησε.ήταν ο Αμφίλοχος και όχι ο Κάλχας.
ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΕΙΟΥ
Πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε επί Μυκηναϊκού πολιτισμού τον 13ο αιώνα π.Χ. Εξάλλου μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ που διαδόθηκε ο χριστιανισμός, αποτελούσε το σημαντικότερο σημείο της πίστης των αρχαίων Ελλήνων της περιοχής και όχι μόνον.
Ενδιαφέρον πάντως έχει το γεγονός ότι η ίδρυση του ιερού συνδέεται με την εκδίωξη των Καρών και στην συνέχεια με εγκατάσταση των πρώτων αποίκων της μητροπολιτικής Ελλάδος στην περιοχή.
Σε μια περιοχή όπου η μυκηναϊκή παρουσία είναι έντονη, η πληροφορίες για την ανθρώπινη παρουσία στην Κλάρο ανάγεται μόλις στο 10 αι. π.Χ., περίοδος κατά την οποία οι ανασκαφείς εντοπίζουν την αρχή της λειτουργίας του ιερού, με εμβέλεια που δεν ξεπερνά τα όρια της επικράτειας της Κολοφώνος. Τα αφιερώματα αυτής της περιόδου είναι μαχαίρια στον Απόλλωνα και πόρπες στην Άρτεμη.
Το κυριότερο στοιχείο όμως ήταν η πηγή πόσιμου νερού, που βρισκόταν πολύ κοντά στην ακτή.
Ο αριθμός των αναθημάτων αυξάνεται θεαματικά κατά τη Γεωμετρική περίοδο (9ος-8ος π.Χ.) και στις αρχές της Ανατολίζουσας περιόδου (πρώιμος 7ος αι. π.Χ.). Κυρίαρχο στοιχείο είναι τώρα η αφιέρωση πήλινων ειδωλίων, με προεξάρχοντα τα ομοιώματα ταύρων
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΟΝ 7ο αιώνα
Το ιερό αναφέρεται για πρώτη φορά στις πηγές του 7ου αι. π.Χ., και συγκεκριμένα στους ομηρικούς ύμνους στον Απόλλωνα και στην Άρτεμη, χωρίς όμως να γίνεται λόγος για τη λειτουργία του ως μαντείου
Στο β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ. χτίζεται ένας εντυπωσιακός κυκλικός βωμός, διαμέτρου 6,20 μ., περίπου 30 μ. ανατολικά από την ιερή πηγή.
Ο βωμός καταστρέφεται λίγο μετά τα μέσα του 6ου αι. π.Χ., όταν το ιερό γνωρίζει μια ιδιαίτερη φάση οικοδομικής ανάπτυξης.
Από τα τέλη του 6ου ως και το 2ο αι. π.Χ., τα αναθήματα αποτελούνται ως επί το πλείστον από πήλινα ειδώλια.
Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ
Ο κεντρικός ναός του Απόλλωνα χτίστηκε μεταξύ του 4ου και του 3ου αιώνα. π.Χ., πιθανότατα στην τοποθεσία ενός παλαιότερου ιερού κτηρίου.
Ορισμένες τροποποιήσεις στο κτίριο έγιναν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αδριανού.
Ο ναός καταστράφηκε από ένα μεγάλο σεισμό.
Ο ναός χτίστηκε σε ορθογώνιο σχέδιο με πλευρές μήκους 26 και 46 μέτρων.
Στις μακρές πλευρές του υπήρχαν 11 κίονες και κατά μήκος των βραχύτερων πλευρών – 6 κίονες, όλες με δωρική τάξη.
Οι ορθοστάτες, οι τοίχοι, οι πρόβολοι και οι κίονες φέρουν τα ονόματα των παιδιών που τραγουδούσαν ύμνους στον Απόλλωνα και τα ονόματα των αντιπροσώπων που ήλθαν να ζητήσουν συμβουλές από το μαντείο του Απόλλωνα.
Η στρόγγυλη βάση αυτών των στηλών έχουν διάμετρο έως 1,6 μέτρα. .
Ο Ελληνιστικός βωμός του Απόλλωνα, είχε ορθογώνιο σχέδιο με πλευρές μήκους 9 και 18 μέτρων, βρίσκεται περίπου 30 μέτρα ανατολικά του ναού. Οι θυσίες έγιναν εδώ όχι μόνο στον Απόλλωνα αλλά και στον Διόνυσο, όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα.
ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΤΟΥ ΚΛΑΡΟΥ
Η παλαιότερη πληροφορία σχετικά με τη λειτουργία του Ναού του Απόλλωνα στον Κλάρο χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό Παυσανία, στο όνειρό του ο Αλέξανδρος είπε ότι θα δημιουργήσει μια μεγάλη νέα πόλη στη βάση του βουνού. Πάγος (Kadifekale). Μετά από αυτό το όνειρο ο βασιλιάς συμβουλεύτηκε τον χρησμό του Απόλλωνα στον Κλάρο και του ζήτησε να ερμηνεύσει το όνειρο γι ‘αυτόν. Δημιούργησε τη νέα Σμύρνη αφού το μαντείο του έδωσε το πράσινο φως για να προχωρήσει.
Στις αρχές της Ελληνιστικής περιόδου σημειώνονται σημαντικά γεγονότα στην ιστορία του ιερού. Με αφορμή την ίδρυση της Σμύρνης από το Μέγα Αλέξανδρο, έχουμε την πρώτη διαπιστωμένη χρήση του ως μαντείου, όπως μαρτυράτε από τον Παυσανία: «Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος είχε πάει για κυνήγι στο όρος Πάγος και, όταν γύρισε από το κυνήγι, πήγε στο ιερό των Νεμέσεων και βρήκε μπροστά στην ιερή πηγή και πάνω από το νερό φυτρωμένο πλατάνι. Κοιμήθηκε κάτω από το πλατάνι και είδε στον ύπνο του τις Νεμέσεις, οι οποίες του παρήγγειλαν να χτίσει εκεί πόλη και να εγκαταστήσει σε αυτή τους Σμυρναίους απομακρύνοντας τους από την παλιά πόλη».
— 3ος αιων. π.Χ.
Στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., η πόλη της Κολοφώνος καταστρέφεται από το Λυσίμαχο, ο οποίος μεταφέρει τους κατοίκους της στη νέα Έφεσο. Μετά το 281 π.Χ. και το θάνατο του Λυσιμάχου, η Κολοφώνα παρακμάζει, προς όφελος του Νοτίου ή Κολοφώνας της θάλασσας, η οποία πλέον αναλαμβάνει τον έλεγχο του ιερού. Στον 3ο αι. π.Χ. εντοπίζονται και οι σημαντικότερες εργασίες στο ιερό, που αλλοιώνουν δραστικά την αρχαϊκή μορφή του.
Νέος βωμός αφιερωμένος τόσο στον Απόλλωνα όσο και στο Διόνυσο. Κοντά στο βωμό υπήρχε και ένα ηλιακό ρολόι της ίδιας περιόδου.
–2ου αιών. π.Χ.
Toν 2o αι. π.Χ. αναγειρεται στην πεδιάδα της περιοχής ο νεος ναός του Κλάριου Απόλλωνα, η ακμή του οποίου διατηρήθηκε έως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους.
Τα ερείπια του ήρθαν στο φως το 1952 από Γάλλους αρχαιολόγους, οι οποίοι συνέχισαν αργότερα τις εξερευνήσεις τους.
Ο ναός περιστοιχιζόταν από περίβολο με εξαιρετικά προπύλαια, τα οποία κατά το μεγαλύτερο μέρος τους έχουν διασωθεί.
Χτισμένος σε δωρικό ρυθμό, χωριζόταν εσωτερικά σε δύο μέρη από έναν τοίχο με τρεις πόρτες.
Στα ερείπια του βρέθηκαν πάρα πολλές επιγραφές, κανένα όμως γλυπτό κόσμημα ή ίχνος του κυρίως ναού.
Τον θεωρούσαν ισάξιο με εκείνον του Μαντείου των Δελφών.
Στις αρχές του 2ου αι. π.Χ. τοποθετήθηκε το κολοσσιαίο σύμπλεγμα των τριών θεοτήτων στο σηκό του ναού: ο Απόλλωνας είναι καθιστός και περιβάλλεται από την Άρτεμη και τη Λητώ, που είναι όρθιες. Το μνημείο, το οποίο είχε ύψος περίπου 6 μ., είναι γνωστό από ένα νόμισμα της εποχής του Καρακάλλα
TO MANTEIO TOY ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΤΟΥ ΚΛΑΡΟΥ ΕΠΙ ΡΩΜΑΙΩΝ
Μετά την ίδρυση της επαρχίας της Ασίας, η πόλη διατηρεί την αυτονομία της, τη νομοθεσία της, το δικαίωμα να δικάζει η ίδια όλα τα αδικήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφός της και να αποφεύγει οποιαδήποτε επέμβαση του κυβερνήτη της επαρχίας στα πράγματα της πόλης.
Το ιερό γνωρίζει μια μεγάλη περίοδο ακμής, μετά την καταστροφή του ιερού των Δίδυμων τον 1ο αι.π.χ.
Με την αρχή της χριστιανικής περιόδου η Κλάρος απέκτησε κυρίαρχη θέση στη Μ. Ασία.
— Ρωμαίος υπάτιος Γερμανικός ( 15 π.Χ – 19 μ.Χ.
. Ο Ρωμαίος υπάτιος Γερμανικός ζήτησε να μάθει για το μέλλον του και το μαντείο προφήτευε πως είχε μόνο ένα χρόνο ζωής. Χρησμός που επαληθεύτηκε, κάνοντας το μαντείο διάσημο, καθώς ο Γερμανικός πέθανε ένα χρόνο μετά.
Ο Γερμανικός, επίσημα Ιούλιος Καίσαρ Γερμανικός., Είχε ορισθεί από τον Τιβέριο διάδοχος του στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ήταν εξέχων στρατηγός γνωστός για τις εκστρατείες του στη Γερμανία. Ήταν μέλος της Ιούλιο -Κλαυδιανής δυναστείας, . Έλαβε το επώνυμο «Γερμανικός», με το οποίο είναι περισσότερο γνωστός, το 9 π.Χ., όταν αυτό αποδόθηκε στον πατέρα του ως υπενθύμιση των νικηφόρων εκστρατειών του στη Γερμανία.
— Αδριανός
Το μαντείο επανιδρύθηκε επί Αδριανού ο οποίος ολοκλήρωσε και την ανοικοδόμηση γνώρισε τη μέγιστη ακμή του στο 2ο αι. μ.Χ
Η ακμή του μαντείου κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους έχει εξηγηθεί από την εξειδίκευση της Κλάρου σε θεολογικά και λατρευτικά ζητήματα. Η ακτινοβολία του ήταν παγκόσμια και χρησμοί του μαντείου έχουν βρεθεί από την Αφρική και τη Δαλματία ως τη Βρετανία και τη Συρία.Η Ελληνικές περιοχές, έλειπαν από τα μητρώα των επισκεπτών , όπως έλειπε και η Σμύρνη ,η Ερυθρές και η Έφεσος
Πάνω από 200 επιγραφές προσφέρουν εύγλωττες μαρτυρίες για τη ζωή του ναού. Οι ιερείς κρατούσαν βιβλία επισκεπτών στα οποία αποθανάτιζαν ατομικές αντιπροσωπείες μαζί με τις χορωδίες αγοριών και κοριτσιών που τις συνόδευαν.
Οι εκατοντάδες επιγραφές σταδιακά κάλυψαν τις σκάλες του ναού, τους κίονες και τους τοίχους αποτελώντας σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα επιγραφικά σύνολα της Μεσογείου
Το μαντείο θα πρέπει να έκλεισε μαζί με τα υπόλοιπα ελληνικά μαντεία το 395 μ.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε τη λειτουργία τους. Σε μεταγενέστερους χρόνους, ο ναός και τα υπόλοιπα κτήρια καταστράφηκαν ολοσχερώς από ισχυρό σεισμό.
ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Για πολλούς αιώνες, τα ερείπια του Κλάρου καλυμμένα από ιζήματα ποταμών, που άφηνε σταδιακά ένα μικρό ρεύμα που ρέει δίπλα τους.
Ανακαλύφθηκε από τον Σιούχαρντ και εξερευνήθηκε από τους αρχαιολόγους Πικάρ και Μακρίδη (1907, 1913).
Πρόκειται κυρίως για υπόγεια στοά που φτάνει σε βάθος τα 20 μ., κοντά στην οποία υπάρχει μέχρι και σήμερα πηγή που αναβλύζει πόσιμο νερό.
Ήταν αρχές του 20ού αιώνα όταν άρχισαν να αποκαλύπτουν τα κτίρια που ανήκουν σε αυτό το κέντρο λατρείας από αρχαιολόγους
Το 1904, . Βρέθηκε μια μονή στήλη, που προεξέχει πάνω από ιζήματα ποταμών. Υπολόγισαν ότι ήταν μέρος του ναού του Απόλλωνα, αλλά μια εις βάθος μελέτη που τον έκαναν το 1913 τους ανάγκασε να επανεξετάσουν την αρχική άποψη τους— Νέες ανασκαφές από την Γαλλική αρχαιολογική εταιρία την δεκαετία του 1950
Οι ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή έφεραν στο φως πλήθος αγγείων (προϊστορικά, αττικά, ελληνιστικά, ρωμαϊκά) και επιγραφών, που μαρτυρούν ότι ο τόπος είχε ήδη κατοικηθεί από τη νεολιθική εποχή.
Κατά τη διάρκεια αυτών των έργων ανακαλύφθηκε ο πραγματικός ναός του Απόλλωνα και ο δεύτερος αφιερωμένος στην Άρτεμις. Επιπλέον, οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης μνημειώδη αγάλματα του Απόλλωνα, της Άρτεμις και του Λητούς, τους βωμούς στην ανατολική πλευρά του ιερού, διάφορες επιγραφές, ηλιακό ρολόι και πέτρινο κάθισμα.
* Δωρικό πρόπυλο – * Ιερά οδός
Η είσοδος στο ιερό του Κλάρου ήταν μέσω του λεγόμενου ιερού δρόμου και της μνημειακής πύλης – πρόπυλο. Χτίστηκε τον 2ο αιώνα π.Χ., στην πλατεία με δωρική τάξη. Αποτελούσε από έξι στήλες, πάνω στις οποίες ήταν χαραγμένες οι επιγραφές. Περιέχουν τους καταλόγους των αντιπροσωπειών που φτάνουν να συμβουλευτούν το μαντείο, και τα ονόματα των νεαρών χορωδών που τραγουδούσαν τους ύμνους προς τιμήν του Απόλλωνα.
* Ανατολική πλευρά ημικυκλική εξέδρα
*Ανατολική πλευρά του ναού
*Αναθήματα και επιγραφές,αγάλματα Ρωμαϊκών χρόνων
* Ναός Απόλλωνος
Το άγαλμα του Απόλλωνα ήταν αρχικά 7-8 μέτρα ύψος, και τα πόδια του ήταν 3,5 μέτρα μήκος.
* Κάτω από τον ναό η ανακάλυψη του Αδύτου
*Πέτρα ηλιακό ρολόι βόρεια του βωμού του Απόλλωνα αφιέρωμα Αγρονόμων στους Ελληνιστικούς χρόνους
— Ανασκαφές το 1988
. Ο τρίτος γύρος ανασκαφών, το 1988-1997, οδήγησε στην αποκάλυψη των βωμών του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος από αρχαϊκές και ελληνιστικές περιόδους
*Ανατολικά του ναού του Απόλλωνα του Κλαριού βρέθηκε μεγάλος βωμός αφιερωμένος στον Απόλλωνα και τον Διόνυσο
*Στα βόρεια ναός αφιερωμένος στην Άρτέμη την Κλαρία,επίσης βρέθηκε και άγαλμα κόρης αφιερωμένο στην Άρτεμη
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟΝ ΚΛΑΡΟ
Ο χώρος του μαντείου του Κλάρου γνωστός για τους λάτρεις της ιστορίας, δέχεται και σήμερα πολλούς επισκέπτες που έλκονται από την λατρεία των θεών του Ολύμπου πιστεύοντας σε όσα έχουν ακούσει ή διαβάσει
Υπάρχουν ειδικότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ομάδες ανθρώπων που ονομάζονται Νέοι Απολλωνιστές και έρχονται μαζί με τους ιερείς τους. Πιστεύουν στις προφητείες που είχε κάνει εδώ ο Απόλλωνας και στην ύπαρξη μιας μαγνητικής ενέργειας. Πολύ συχνά επισκέπτονται την Κλάρο και κάποιοι που ασχολούνται με την κβαντική θεωρία. Η πλειοψηφία των επισκεπτών του μαντείου αποτελείται από γυναίκες. Οι επισκέπτες βρέχουν τα πόδια τους με το νερό του μαντείου και πιστεύουν ότι επωφελούνται από την ενέργεια που κρύβει μέσα του.