Για να προσεγγίσει κανείς και να κατανοήσει το χρόνιο πρόβλημα της ονοματοδοσίας της γείτονος χώρας των Σκοπίων, πρέπει να σταθεί στην ιστορική σχέση της με τη Μακεδονία.
—————————————
Το σημερινό κράτος των Σκοπίων περιλαμβάνει σχεδόν εξ ολοκλήρου τις περιοχές της αρχαίας Πελαγονίας και Παιονίας.
Η μεν Πελαγονία περιλαμβάνει την περιοχή ανάμεσα στον άνω Αξιό και τον παραπόταμό του Εριγώνα, η δε Παιονία περιλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη την υπόλοιπη περιοχή του κράτους της ΠΓΔΜ.
Στα Μακεδονικά χρόνια του Φιλίππου Β΄, η μεν Πελαγονία, με ελληνόφωνο κυρίως πληθυσμό, δεν δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στο βασίλειο των Μακεδόνων, η δε Παιονία, που εκτείνονταν άνωθεν της Πελαγονίας, συμπεριφέρονταν εχθρικά, όπως και η Ιλλυρία, με κατάληξη περί το 350 π.Χ. να τις καταλάβει ο Φίλιππος και να αποτελέσουν πλέον τμήματα ή σύμμαχοι του Μακεδονικού κράτους.
Το ίδιο σχεδόν συνέβη, κατά την ίδια περίοδο, με τις χώρες ανατολικά του Αξιού, που μαζί με τον Πηνειό αποτελούσαν τα φυσικά όρια του βασιλείου των Μακεδόνων επί Φιλίππου, όπως αναφέρει ο Βρετανός ιστορικός Νίκολας Χάμοντ (που αποκαλείται διεθνώς «ο σοφός ιστορικός»), στο τρίτομο έργο του «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ». Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο της κατοχής, ήταν επικεφαλής της Βρετανικής δύναμης του Βοΐου με έδρα το Ροδοχώρι και τον Πεντάλοφο και μετά τον πόλεμο ασχολήθηκε επί δεκαετίες με την ιστορία της Μακεδονίας.
Όταν λοιπόν ο Φίλιππος κατέλαβε τις περιοχές της Χαλκιδικής, της Αμφίπολης κτλ, με πολυετείς και σκληρές αντιπαραθέσεις και μάχες, κυρίως με τους Χαλκιδείς και Αθηναίους, που μέχρι τότε τις είχαν στην επιρροή τους, τις συμπεριέλαβε κι αυτές πλέον στο κράτος της Μακεδονίας.
Την ίδια περίοδο κατέλαβε και την περιοχή της αρχαίας Περαιβίας, νότια των Καμβουνίων και του Σαραντοπόρου, δυτικά των Πιερίων και του Ολύμπου και μέχρι τον Πηνειό, δηλαδή την περιοχή σχεδόν της σημερινής επαρχίας Ελασσόνας.
Από τότε, ο Φίλιππος, όλες αυτές τις περιοχές που κατέλαβε και τις ενέταξε στο κράτος της Μακεδονίας(μαζί με την Ιλλυρία, Πελαγονία, Παιονία), τις αξιοποιούσε παντοιοτρόπως, ο δε Μέγας Αλέξανδρος τις αξιοποίησε κατά την εκστρατεία του εναντίον των Περσών.
Συμπερασματικά λοιπόν και χωρίς καμιά αμφιβολία από τους ιστορικούς, το σημερινό κράτος των Σκοπίων αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Μακεδονίας άνωθεν της Ελληνικής και ανατολικά της Ιλλυρίας.
Μετά το 1945 κατά τη συγκρότηση της ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας υπό τον Τίτο, η περιοχή αυτή της αρχαίας Πελαγονίας και Παιονίας, σκόπιμα ονομάστηκε Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας και μ’ αυτό το όνομα την αποδέχτηκε δυστυχώς η διεθνής κοινότητα και η χώρα μας, παρά τις οποιεσδήποτε κατά καιρούς δικαιολογημένες αντιδράσεις μας κυρίως για τα αλυτρωτικά συνθήματα , εμβλήματα κτλ και όχι τόσο για το όνομα.
Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι εμείς οι Έλληνες Μακεδόνες τους αποκαλούσαμε Σλαβομακεδόνες, τα δε τραγούδια τους τα ονομάζαμε «μακεδόνικα» (με τόνο στο δο) σε αντιδιαστολή, αν θέλετε, με τα τραγούδια της ανατολικής Μακεδονίας (Χαλκιδικής, Σερρών κτλ), που τα ονομάζαμε «μακεδονίτικα».
Στην Κοζάνη ιδιαίτερα, στα χωριά βόρεια του Αλιάκμονα (Τσιαρτσιαμπάς), του Βοΐου και στα πλησιέστερα προς το Βόιο χωριά των Γρεβενών (Άγιος Γεώργιος κτλ) είχαμε και έχουμε πάρα πολλά όμοια μουσικά ακούσματα με ίδια όργανα (κλαρίνο, χάλκινα κτλ). Π.χ. στην Αγία Παρασκευή είχαμε τα δημοτικά συγκροτήματα Γκατζιούφα και Παπαδόπουλου, στον Κρόκο του Πατσιλιά και του Μπάρκα, όπου κυριαρχούσαν μαζί με το κλαρίνο οι τρομπέτες και κορνέτες, με ρυθμούς, ιδιαίτερα στους γάμους, ίδιους μ’ αυτούς των γειτόνων μας Σκοπιανών και Σέρβων. Σαν αποκορύφωμα, στις αποκριές της Κοζάνης κυριαρχούν αυτά τα όργανα και ρυθμοί, καλούνται δε από κάποιους καταστηματάρχες ορχήστρες από τα Σκόπια και τη Σερβία.
Υπάρχουν πολλά ακόμα να πει κανείς που μας σμίγουν παρά μας χωρίζουν, που δείχνουν τη συμπάθεια και φιλία που είχαμε μεταξύ μας. Θα αναφέρω ενδεικτικά μερικά μόνο από τα παλιά και νέα ονόματα των χωριών της επαρχίας Κοζάνης. Γκόμπλιτσα=Κρόκος, Βάνιστα=Α.Κώμη, Κ. Κώμη, Σπούρτα=Καρυδίτσα, Βελίστι=Λευκοπηγή, Ραδοβίστα=Ροδιανή, Ντραβουντάνιστα=Μετμόρφωση και Σφίλτσι=Χρώμιο, τα οποία μέχρι το 1927 διατηρούσαν τις σλάβικες ονομασίες.
Αυτά είναι κατάλοιπα μιας μεγάλης περιόδου που κυριάρχησαν τα σλάβικα φύλα μετά την κάθοδό τους από τις περιοχές του Ίστρου (Δούναβη) μετά το 590 μ.Χ. στα Βαλκάνια και στον Ελλαδικό χώρο μέχρι την Πελοπόννησο, οπότε κατέλαβαν και την Πελαγονία και την Παιονία. Μετά το 1000 μ.Χ. οι Σλάβοι απωθηθήκαν από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασίλειο το Μακεδόνα, τον επονομαζόμενο και «Βουλγαροκτόνο» και περιορίστηκαν στα σημερινά τους σχεδόν όρια, αλλά με τον εκχριστιανισμό τους αξιοποιήθηκαν από όλους σχεδόν τους μετέπειτα αυτοκράτορες του Βυζαντίου.
Ιστορικά, λοιπόν, οι γείτονές μας της ΠΓΔΜ, έχουν επί το πλείστον σλάβικη καταγωγή, μιλούν κυρίως τη σλάβικη γλώσσα (γιατί υπάρχουν και αλβανόφωνοι κ.ά.) και δεν έχουν καμιά μα καμιά σχέση με την αρχαία Ελληνική Μακεδονία..
Πρέπει να διευκρινιστεί εδώ ότι δεν υπήρχε ποτέ, ούτε υπάρχει «μακεδονική γλώσσα» αυτοτελής. Η γλώσσα των γειτόνων μας είναι κυρίως η σλάβικη, της δε Ελληνικής Μακεδονίας ήταν πάντοτε η Ελληνική, με τοπικά γλωσσικά ιδιώματα και διάλεκτο με βαριά προφορά.
Επομένως, οι σημερινοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ κατοικούν μεν σε ένα μέρος της κατακτηθείσας από το Φίλιππο Μακεδονίας (Πελαγονία, Παιονία), βόρεια της σημερινής Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, χωρίς όμως να έχουν κάποια σχέση με την ιστορία της αρχαίας Ελληνικής Μακεδονίας, τη γλώσσα και τα ηγετικά πρόσωπά της (Φίλιππο, Μ. Αλέξανδρο κτλ), όπως σκόπιμα και προκλητικά τα πρόβαλαν μέχρι πρότινος οι εθνικιστές Γκρουέφσκι κτλ, οι οποίοι έδωσαν τροφή μετά το 1991 στα δικά μας ακραία εθνικιστικά στοιχεία.
Το ίδιο περίπου μπορούμε να πούμε και για τους πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας του 1922, που κατοικούν στη Μακεδονία, οι οποίοι δεν είχαν καμιά καταγωγική σχέση με τη Μακεδονία μέχρι το 1922, πέραν της γλώσσας και θρησκείας. Μπορούμε όμως να τους αρνηθούμε να αποκαλούνται Μακεδόνες; Αν είναι δυνατόν!
Πώς μπορούμε επομένως να αρνηθούμε και στους γειτόνους μας της ΠΓΔΜ να αυτοαποκαλούνται Μακεδόνες, αφού ιστορικά κατοικούν στο βόρειο τμήμα της αρχαίας Μακεδονίας;
Βέβαια, για να μην υπάρχουν τριβές και παρεξηγήσεις στους δύο λαούς, καλό και συνετό θα ήταν το 1945 και ιδιαίτερα μετά το 1991 που συγκροτήθηκαν σε ξεχωριστό κράτος, να ονομάζονταν Δημοκρατία των Σκοπίων ή της Παιονίας και Πελαγονίας με πρωτεύουσα τα Σκόπια. Όπως ονομάστηκε το νεοελληνικό κράτος ως Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής Μακεδονίας, με πρωτεύουσα την Αθήνα. Όμως εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα, ούτε μπορούμε να τους το επιβάλλουμε αυτό.
Αυτά τα ζητήματα, μαζί με τα αλυτρωτικά στοιχεία, συνθήματα και εμβλήματα που περιέχονται στο σύνταγμα και γενικότερα στα δημόσια έγγραφα των γειτόνων μας της ΠΓΔΜ, πάει να λύσει η καταρχήν συμφωνία των Πρεσπών με τις διμερείς διεργασίες της κοινής επιτροπής των δύο χωρών, που συγκροτήθηκε πρόσφατα.
Καλά θα κάνουν λοιπόν οι εκπρόσωποι της πολιτείας είτε του κεντρικού κράτους είτε της αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Ν.Δ. κ.κ. Κασαπίδης, Παπαδόπουλος κ.ά., αφού κάτσουν και ενημερωθούν να μάθουν πρώτα και να εξηγήσουν στο λαό της περιοχής, με ειλικρίνεια την ιστορία της Μακεδονίας και το περιεχόμενο της συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτό έχουν σαν πρώτιστο καθήκον και υποχρέωση, αντί να χαϊδεύουν τα αυτιά κάποιων ακροδεξιών ή φανατικών εκκλησιαστικών κύκλων, βρίζοντας και κατηγορώντας για «εσχάτη προδοσία» τον πρωθυπουργό, τον πρώην υπουργό εξωτερικών Ν. Κοτζιά και την κυβέρνηση, που με πατριωτική ευθύνη προσπάθησαν και προσπαθούν να πετύχουν τον περιορισμό της γείτονος στα πραγματικά όριά της ως Βόρεια Μακεδονία και να καταργήσουν επιτέλους τους αλυτρωτισμούς και τις μισαλλοδοξίες, από όπου κι αν προέρχονται.
Όσο για τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν, αυτά θα φανούν μετά την εφαρμογή της τελικής συμφωνίας, αρκεί υπεύθυνα και έγκαιρα, από τώρα δηλαδή, οι φορείς της Περιφέρειας Δ-Μ να ετοιμάσουν τον κόσμο και τους φορείς προς αυτή την κατεύθυνση, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματά μας στην οικονομία και τον πολιτισμό, αφήνοντας πίσω τις όποιες φοβίες, επιφυλάξεις και αντιπαλότητες.
Καμιά χώρα δεν προόδευσε και κανένας λαός δεν ωφελήθηκε έχοντας εχθρικές σχέσεις με τους γειτόνους.
ΚΟΖΑΝΗ, ΝΟΕΜΒΡΗΣ 2018