Α . ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Σμύρνη για 70 και πλέον χρονιά πριν από την εκδίωξη των Ελλήνων από την Μ. Ασια υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου με ανεπτυγμενη οικονομια σε ολους τους τομεις ,γεωργια ,βιοτεχνια,βιομηχανια, εμποριο.
. Επικρατούσα γλώσσα ήταν η Ελληνική εκ της οποίας η πόλη είχε ένα καθαρό ελληνικό χρώμα με σχετικά ανεπτυγμένο εμπόριο και πολιτιστικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε ν΄ αποκαλείται από τους μεν Τούρκους ως “Γκιαούρ Ιζμίρ”δηλαδη Άπιστη Σμύρνη, από τους δε Ευρωπαίους ως Παρίσι του Λεβάντε.Η συνεχής,μάλιστα,αύξηση των ξένων εμπόρων ήδη από τον 16ο αιώνα την κατέστησε μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της εποχής και οπωσδήποτε το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου.
Β. ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ
Πολλοί ήταν οι παράγοντες που συνετέλεσαν για φθάσει σε αύτο το επίπεδο
Αλλα πριν αναπτύξουμε τις αίτιες που προκάλεσαν την ανάπτυξη της Σμύρνης νομίζω ότι θα πρέπει να δούμε την αύξηση του πληθυσμού για τα 223 χρόνια τελευταία χρονιά πριν την πυρπόληση της, που είναι εντυπωσιακή ,αλλά συγχρόνως να δούμε και την εθνολογική σύνθεση αυτού του πληθυσμού γιατί η Σμύρνη ήταν στο διάστημα αυτών των χρόνων μια πολυεθνική και πολιτισμική πόλη.
Παραθέτουμε τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε για να κάνουμε στην συνεχεία τις παρατηρήσεις μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ *
ΕΤΟΣ ΤΟΥΡΚΟΙ – ΕΛΛΗΝΕΣ- ΑΡΜΕΝΙΟΙ-ΕΒΡΑΙΟΙ -ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ – ΣΥΝΟΛΟΝ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ –
1699 12-14000 8000 400 1500 200 24100 De la Motraye
1703 15000 10000 —? 2000 Aρκετοί 28000 Thomson
1776 65000 21000 6000 10000 200 100000 Choiseul Goyffler
1812 60000 25000 10000 5000 6000 100000 Tancoigne
1834 40000 40000 = ? + ? + ? 80000 Duc de Racuse
1844 40000 60000 10000 10000 25000 150000 Ross
1861 42000 46500 7000 14000 14287 123787 L’Impertial
1893 89000 52000 5828 16000 36309 200000 Guinet
1900 45000 100000 6000 16000 ? 185000 Bouilet
1914 80000 140000 12000 20000 15000 270000 Κοντογιάννης
1922 80000 165000 40000 55000 36000 370000 Chorton
Όταν κάποιος βλέπει την εξέλιξη του πληθυσμού της Σμύρνης σε αυτό το διάστημα διαπιστώνει ότι μια πόλη που το 1699 μ.Χ αριθμούσε 24100 κατοίκους έφθασε στο 1922 λίγο πριν από την πυρπόληση της, να έχει πληθυσμό 370000 κατοίκων να προστεθεί δηλαδή στον αρχικό πληθυσμό των 24 περίπου χιλιάδων ένας πληθυσμός 15πλάσιος.
Επίσης βλέπει να αλλοιώνεται η εθνολογική σύνδεση της και ενώ το 1699 το ποσοστό των Οθωμανών είναι 49.90% έως 58.33% και των Ελληνορθοδόξων 33,20% το 1922 να κατεβαίνει για τους Οθωμανούς στο 21.62% και των Ελληνορθόδοξων να ανεβαίνει στο 44.59 % με την σύγχρονη μεγάλη αύξηση Εβραίων, Αρμενίων και πολλών άλλων εθνοτήτων από την Ευρώπη που από 8,47% ανεβαίνει στο 33.39 %
Η μεγάλη αυτή αύξηση του πληθυσμού και η εθνολογική αλλοίωση συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες και κυρίως η ευμάρια της τα τελευταία χρόνια της ύπαρξής της πριν από την πυρπόληση της.
Η Σμύρνη για 70 και πλέον χρονιά πριν από την εκδίωξη των Ελλήνων από την Μ. Ασια υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου με ανεπτυγμενη οικονομια σε ολους τους τομεις ,γεωργια ,βιοτεχνια,βιομηχανια, εμποριο.
. Επικρατούσα γλώσσα ήταν η Ελληνική εκ της οποίας η πόλη είχε ένα καθαρό ελληνικό χρώμα με σχετικά ανεπτυγμένο εμπόριο και πολιτιστικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε ν΄ αποκαλείται από τους μεν Τούρκους ως “Γκιαούρ Ιζμίρ”δηλαδη Άπιστη Σμύρνη, από τους δε Ευρωπαίους ως Παρίσι του Λεβάντε.Η συνεχής,μάλιστα,αύξηση των ξένων εμπόρων ήδη από τον 16ο αιώνα την κατέστησε μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της εποχής και οπωσδήποτε το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου.
Β. ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ
Πολλοί ήταν οι παράγοντες που συνετέλεσαν για φθάσει σε αύτο το επίπεδο
Αλλα πριν αναπτύξουμε τις αίτιες που προκάλεσαν την ανάπτυξη της Σμύρνης νομίζω ότι θα πρέπει να δούμε την αύξηση του πληθυσμού για τα 223 χρόνια τελευταία χρονιά πριν την πυρπόληση της, που είναι εντυπωσιακή ,αλλά συγχρόνως να δούμε και την εθνολογική σύνθεση αυτού του πληθυσμού γιατί η Σμύρνη ήταν στο διάστημα αυτών των χρόνων μια πολυεθνική και πολιτισμική πόλη.
Παραθέτουμε τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε για να κάνουμε στην συνεχεία τις παρατηρήσεις μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ *
ΕΤΟΣ ΤΟΥΡΚΟΙ – ΕΛΛΗΝΕΣ- ΑΡΜΕΝΙΟΙ-ΕΒΡΑΙΟΙ -ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ – ΣΥΝΟΛΟΝ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ –
1699 12-14000 8000 400 1500 200 24100 De la Motraye
1703 15000 10000 —? 2000 Aρκετοί 28000 Thomson
1776 65000 21000 6000 10000 200 100000 Choiseul Goyffler
1812 60000 25000 10000 5000 6000 100000 Tancoigne
1834 40000 40000 = ? + ? + ? 80000 Duc de Racuse
1844 40000 60000 10000 10000 25000 150000 Ross
1861 42000 46500 7000 14000 14287 123787 L’Impertial
1893 89000 52000 5828 16000 36309 200000 Guinet
1900 45000 100000 6000 16000 ? 185000 Bouilet
1914 80000 140000 12000 20000 15000 270000 Κοντογιάννης
1922 80000 165000 40000 55000 36000 370000 Chorton
Όταν κάποιος βλέπει την εξέλιξη του πληθυσμού της Σμύρνης σε αυτό το διάστημα διαπιστώνει ότι μια πόλη που το 1699 μ.Χ αριθμούσε 24100 κατοίκους έφθασε στο 1922 λίγο πριν από την πυρπόληση της, να έχει πληθυσμό 370000 κατοίκων να προστεθεί δηλαδή στον αρχικό πληθυσμό των 24 περίπου χιλιάδων ένας πληθυσμός 15πλάσιος.
Επίσης βλέπει να αλλοιώνεται η εθνολογική σύνδεση της και ενώ το 1699 το ποσοστό των Οθωμανών είναι 49.90% έως 58.33% και των Ελληνορθοδόξων 33,20% το 1922 να κατεβαίνει για τους Οθωμανούς στο 21.62% και των Ελληνορθόδοξων να ανεβαίνει στο 44.59 % με την σύγχρονη μεγάλη αύξηση Εβραίων, Αρμενίων και πολλών άλλων εθνοτήτων από την Ευρώπη που από 8,47% ανεβαίνει στο 33.39 %
Η μεγάλη αυτή αύξηση του πληθυσμού και η εθνολογική αλλοίωση συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες και κυρίως η ευμάρια της τα τελευταία χρόνια της ύπαρξής της πριν από την πυρπόληση της.
ΣΥΓΚΥΡΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 1919-1922
Συγκυριακή αύξηση των Ελληνορθοδόξων υπηρχε στην Σμυρνη στο διαστημα από το 1919 -1922 λόγω της κατάληψης της από τον Ελληνικό στρατό .
Και αυτο διότι μετα την ελευση του στρατου πολλοι ομοεθνεις απο ολα τα μερη της Μ.Ασιας ψαχναν την ευκαιρια να ταξιδεψουν στην Σμυρνη και να νοιωσουν και αυτοι οτι ειναι πια ελευθεροι παρα τους κινδυνους που δοετρεχαν για το εγχειριμα τους
Απο την αλλη οταν κατερευσε το Ελληνικο μετωπο το 1922 πολλοι πιστευοντας οτι η Σμυρνη θα μεινε εξω απο τις συνεπειες της καταρευσης, ερχοταν στην Σμυρνη πιστευοντας οτι θα τους δοθει η ευκαιρια να φυγουν για την Μητροπλιτικη Ελλαδα αγνοοντας οτι η Ελληνικη Κυβερνηση τους θεωρουσε ανεπιθυμητους τιμορωντας και οσους τους βοηθουσαν
Ο προξενος και φιλωνς των Ελληνων G.Chorton εκτιμουσε οτι την στιγμη της πυρπολησης ο πληθυσμος της Σμυρνησης ξεπερνουσε τις 500.000 κατοίκους .
— Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Η στροφή της οικονομίας της στην μεταποιητική δραστηριότητά κυρίως των αγροτικών προϊόντων που παρήγε η περιοχή στην αρχή
Οι τεράστιες ποσότητες των προϊόντων της γεωργίας οδήγησαν αργά αλλά σταθερά τους παραγωγούς στη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων τους, πρώτη μορφή της βιοτεχνικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Η μεταποίηση της ελιάς σε λάδι, βρώσιμες ελιές και σαπούνι, του σιταριού σε αλεύρι και ζυμαρικά, του σταφυλιού σε κρασί, σταφίδα και οινοπνευματώδη ποτά, του μαλλιού και του βαμβακιού σε νήματα και υφάσματα, των κουκουλιών σε μεταξωτά ρούχα κ.λπ., αρχικά κάλυπτε οικογενειακές ή ενδοκοινοτικές ανάγκες.
— Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Συνετέλεσε η μετατόπιση των διηπειρωτικών οδών και η παρακμή σημαντικών κέντρων εμπορίου όπως η Προύσα και το Χαλέπι της Συρίας.
Το Χαλέπι της Συρίας
Το Χαλέπι περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την εποχή του σουλτάνου Σελίμ Α΄. Οι Οθωμανοί έδωσαν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη της πόλης λόγω του μουσουλμανικού πληθυσμού, Η πόλη έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη της αυτοκρατορίας μετά την πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη. Παράκμασε μόνο μετά την άνοδο της Δαμασκού και την εξάντληση των αποθεμάτων του μεταξιού στην Περσία, καθότι βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο για την Ευρώπη. Επιδημίες χολέρας (1823) και πανώλης (1827) θέρισαν το 25% του πληθυσμού της πόλης.
Προύσα
Η εξάντληση των αποθεμάτων του μεταξιού στην Περσία, επηρέασε και την οικονομία της Προύσας καθώς η οικονομία της εξαρτάτο σε μεγάλο βαθμό τόσο από την παραγωγή του μεταξιού όσο και εμπόριο μετάξινων υφασμάτων καθ’ ότι βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο διακίνηση του για την Ευρώπη.
Επιπλέον οι βιοτεχνίες επεξεργασίας μεταξιού υπέστησαν σκληρό ανταγωνισμό λόγω της παραγωγής υφασμάτων που κατασκευάζονταν από ένα είδος συνθετικού μεταξιού
— Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Η θέση της Σμύρνης γεωγραφικά ήταν ιδανική για το διακομιστηκό εμπόριο ,συνέδεε την Ανατολή με την Δύση και βρισκόταν στο μέσον σχεδόν της απόστασης με τις πόλεις των παραλίων που βρισκόταν στο Ανατολικό μέρος του Ευξείνου Πόντου,με τις πόλεις της Δυτικής Μεσογείου και σε κάποιες ανάλογες αποστάσεις με τις πόλεις των παραλίων της Βορείου Αφρικής με τις αντίστοιχες των πόλεις της Νοτίου Ευρώπης.
— Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΕΤΕΡΟΚΛΗΤΗΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ
Η ανάπτυξη μια ετερόκλητης, πολυεθνικής τάξης εμπόρων και επιχειρηματιών,
Από τα μέσα του 18ου αιωνα, η ισχυρότερη οικονομική οντότητα της πόλης είναι τα εμπορικά δίκτυα των Λεβαντίνων
Οι Λεβαντίνοι (Βενετοί, Βρετανοί, Γάλλοι και Ολλανδοί). εγκαθίστανται στη Σμύρνη και συνασπίζουν δίκτυα εμπορικών πρακτόρων, χονδρεμπόρων και πλανόδιων πωλητών.
Η οικονομική άνθηση λειτουργεί ελκυστικά και για άλλες πληθυσμιακές ομάδες που συρρέουν στη Σμύρνη αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Αρμένιοι και οι Εβραίοι από διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη, η Θεσσαλονίκη, η Προύσα, η Μαγνησία, τα Βουρλά, το Χαλέπι, η Κρήτη, η Πελοπόννησος και τα νησιά του Αιγαίου.
— Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ
Στην κατασκευή της προκυμαίας, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, η τεράστια εμπορική ανάπτυξη της Σμύρνης.
Η ανακαίνιση και η διεύρυνση του λιμανιού ‒πυρήνας της σμυρναϊκής οικονομίας και κοινωνίας‒, μήκους 3.325 μέτρων, από τους αδελφούς Dussaut με κεφάλαια γαλλικά έχει ολοκληρωθεί από το 1874.
Η νεότερη ιστοριογραφία, εκτιμά με σαφήνεια, ότι την περίοδο 1880-1920, η Σμύρνη συγκέντρωσε το εμπόριο της δυτικής και νότιας Μκράς Ασίας
Στο Κουμέρκι, στοιβάζονταν εμπορεύματα, συμβολικό σημείο συνάντησης, του ανατολικού και του δυτικού εμπορίου.
Πλοία εμπορικά φορτωμένα με πολύτιμο εμπόρευμα, δεμένα στο λιμάνι περιμένουν τους αγοραστές με διάφορα εξαγόμενα και εισαγόμενα προϊόντα.
Στο πολύβουο λόγω της μεγάλης κίνησης λιμάνι της Σμύρνης συναντιόντουσαν η Δύση και η Ανατολή. Τα ξένα καράβια καταπλέανε στο λιμάνι το ένα πίσω από το άλλο, μέρα νύχτα, για να ξεφορτώσουν εμπορεύματα από τη Δύση και να φορτώσουνε όλα τα αγαθά της Ανατολής.
Στο λιμάνι βρίσκονται τα εμπορικά γραφεία, οι εταιρίες και οι αντιπροσωπείες βιομηχανικών κι εμπορικών οίκων της Ευρώπης και της Αμερικής, τα προξενεία, τα πρακτορεία των ατμοπλοϊκών εταιριών, τα υποκαταστήματα των τραπεζών, οι ασφαλιστικές εταιρίες, η μπόρσα, δηλαδή το χρηματιστήριο της Σμύρνης, καταστήματα, κέντρα κοινωνικής ζωής, ζυθοπωλεία, καφενεία, θέατρα, λέσχες κ.α.
— Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
Προϊόντα εξαγωγής
Σταφίδα, ξερά σύκα, μπαμπάκι, καπνός ,αλάτι της Φώκαιας, σιτάρια διαφόρων ποικιλιών, χαλιά του Ουσάκ , της Πισιδικής Σπάρτης και άλλων περιοχών , αλλά και όπιο σε απίστευτες ποσότητες,
Όμως, το εξαγωγικό εμπόριο μετά την έναρξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου βρίσκοταν σε κατάσταση πλήρους στασιμότητας εξαιτίας του πολέμου. Η περιοχή ήταν φημισμένη για τα εκλεκτής ποιότητας αγροτικά προϊόντα.
Τα καπνά και τα σουσάμια εξάγονταν κυρίως στη Γερμανία, το βαμβάκι στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, το όπιο (αφιόνι), από το οποίο έβγαινε η μορφίνη, εξαγόταν στη Γερμανία, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτο και ως πρώτη ύλη στη σαπωνοποιία εξαγόταν σε όλη την Ευρώπη και στις χώρες της Αμερικής, το κριθάρι, που αποτελούσε την πρώτη ύλη για την κατασκευή της μπίρας, εξαγόταν στην Αγγλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γερμανία, η γλυκόριζα στην Αμερική και στην Αγγλία, τα δέρματα στην Κεντρική Ευρώπη.
Ένα σημαντικό μέρος του εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου διεξάγεται από τους Ελληνες.
–Προϊόντα εισαγωγής
. Ερχόταν από την δύση βιομηχανικά, τυποποιημένα αγαθά για της αγορές όλης της Μικρασιατικής ενδοχώρας ,γυαλικά, σιδερικά, έπιπλα,υφαντουργικά προϊόντα της δυτικής εκβιομηχάνισης.
— ΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
— Χερσαιες μεταφορες
Η γεωγραφική θέση της Σμύρνης που βρίσκεται στο κέντρο των μικρασιατικών ακτών, διευκολύνοντας τη μεταφορά των παραγόμενων αγαθών από τα διάφορα κέντρα της Μικράς Ασίας, αρχικά με καραβάνια καμήλων και ιδιαίτερα από τα τέλη του 19ου αιώνα η δημιουργία του Σιδηροδρομικού δικτύου.
— Σιδηροδρομικες συνδεσεις
Οι γραμμές Σμύρνη – Αϊδίνι (από το 1856), Σμύρνη – Κασαμπάς (από το 1864), που είχαν γίνει με αγγλικά και γαλλικά κεφάλαια αντίστοιχα, όπως και η σιδηροδρομική σύνδεση Βαγδάτης – Σμύρνης (από το 1885), με γερμανικά κεφάλαια, εξασφάλίζαν άρτιες συνθήκες για το διαμετακομιστικό εμπόριο των δυτικών βιομηχανικών προϊόντων προς τη Μικρασιατική ενδοχώρα.
–Ατμοπλοικες συγκοινωνιες
Το λιμάνι, μετά την ανακαίνισή και διεύρυνσή του, αποτελούσε το δεύτερο σε κίνηση μετά την Κωνσταντινούπολη.
Συνολικά, 17 ατμοπλοϊκές εταιρείες, εκτελούσαν τακτικά δρομολόγια μέσω Σμύρνης, συνδέοντάς την, με τα λιμάνια της βόρειας και δυτικής Ευρώπης, της Αδριατικής, της Νότιας Ρωσίας, αλλά και του Αιγαίου και της Μέσης Ανατολής
Ατμόπλοια επιβατηγά, Γαλλικής ,Ελληνικής και Τουρκικής ιδιοκτησίας μετέφεραν ταξιδιώτες στην Δύση και την Ανατολή
Τα δε μικρά ακτόπλοια πραγματοποιούσαν την συγκοινωνία από το λιμάνι στα προάστια.
Γ. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΙΣ
— ΓΕΩΡΓΙΑ
Πυκνός ήταν ο γεωργικός πληθυσμός στη δυτική Μικρά Ασία και ιδιαίτερα στην περιοχή της Σμύρνης, που ήταν ίσως η παραγωγικότερη όλης της Μικράς Ασίας
Οι κύριες καλλιέργειες ήταν . Η ελιά, ο καπνός ,η άμπελος και η συκιά
Η όλη έκταση που καταλάμβανε το βιλαέτι της Σμύρνης ήταν 54.000 περίπου τ. χλμ. από αυτά καλλιεργήσιμα ήταν το 1/3 δηλαδή τα 18.000 τ.χλμ που αντιστοιχούν σε
18.000.000 στρέμματα
Τα αμπέλια κάλυπταν 750.000 στρ.
Οι ελιές 600.000 στρ.
Τα σύκα 100.000 στρ.
Με χειμερινά σιτηρά καλυπτόταν τα 3.500.000 – 4.000.000 στρ. και εαρινές καλλιέργειες τα 2.000.000-2.500.000 στρ. αν λάβουμε υπόψιν ότι το κλίμα που επικρατεί στην περιοχή είναι εξαιρετικό στο μεγαλύτερο μέρος της και τα εδάφη της ,σε πολλές ήταν αρδευόμενα αντιλαμβανόμαστε ότι οι αποδόσεις των καλλιεργειών ήταν αρκετά υψηλές όπως και τα αντίστοιχα έσοδα.
Οι γεωργοί της περιοχής ήταν αρκετά προχωρημένοι ώστε πολύ νωρίς να αρχίσουν την χρήση νέον γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων ,γράφτηκε ότι η ετήσια πώληση ηταν αρότρων 4.000, θεριστικών μηχανών 120 και 29 αλωνιστικών μηχανών.
Στη συνέχεια, οι απλές και στοιχειώδεις μεταποιήσεις, μετασχηματίστηκαν και δημιουργήθηκε ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας, η βιομηχανική δραστηριότητα με καταπληκτική πρόοδο κι εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Σε πολλές βέβαια εκτάσεις με άγονα εδάφη εκτεταμένη ήταν η κτηνοτροφία.
— ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ — ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Λειτουργούσαν 5.300 περίπου βιοτεχνικά εργαστήρια, τα οποία στην πλειονότητά τους, κατά 75,5%, είχαν Ελληνες ιδιοκτήτες και εργαζόμενους.
Στην Σμύρνη υπήρχαν 5.308 εργοστάσια και εργαστήρια
Στους Ελληνες ανήκαν το 73%
Στους Τούρκους το 26%
Σε ξένους (Γάλλους ,Ιταλούς Ολλανδούς κ.α ) το 10%
και 1% σε Αρμένιους και Εβραίους
χωρίς να υπολογιστούν τα 10 περίπου που ανήκαν σε ξένους, 73% ανήκαν σε Έλληνες, 26% σε Τούρκους και 1% σε Αρμένιους και Εβραίους.
Υπήρχαν 20500 εργάτες και 1250 εξειδικευμένοι βιομηχανικοί υπάλληλοι και στις δυο περιπτώσεις το ποσοστό των Ελλήνων ξεπερνούσε το 83 % του συνόλου.
Ο ηλεκτρισμός θα φτάσει το 1889, στην Σμύρνη .
Η ιπποδύναμη των εργοστάσιων στην Σμύρνη ξεπερνούσε τις 13200 ατμοιππους το 67,25 % ήταν Ελληνικής ιδιοκτησίας τα δε κεφάλαια που είχαν επενδυθεί ξεπερνούσαν τα 3.854,980 χρυσές Τουρκικές λίρες οι 2.135.940 χρυσές λίρες από αυτά τα ελληνικά κεφάλαια. ήταν το 54,41% του συνόλου
Κάποιοι από τους τομείς της βιομηχανίας της Σμύρνης ήταν:
Ταπητουργία –
Μια εταιρία-κολοσσός εκείνης της εποχής που κατείχε το παγκόσμιο μονοπώλιο στον τομέα της ταπητουργίας, η «Oriental Carpet manufactures Ltd», ειχε έδρα την τη Σμύρνη, .Επρόκειτο για επιχείρηση βρετανικών συμφερόντων, που προερχόταν από συγχωνεύσεις μικρών βιοτεχνικών επιχειρήσεων και εργαστηρίων και είχε Ελληνες εργάτες και διοικητικό στελεχικό δυναμικό.
Νηματουργία και υφαντουργία
. Από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ελληνικοί εμπορικοί οίκοι, λειτουργούσαν στη Σμύρνη όπως αυτοί των Μαυροκορδάτου, Ράλλη, Ροδοκανάκη, με ευρεία δίκτυα και υποκαταστήματα στα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης,και αφορούν κυρίως το εμπόριο των βαμβακερών.
Καλεμκεριά
Έφτιαχναν μαντίλια του κεφαλιού (καλεμκεριά, γεμενιά, βαρέζια κλπ.), εξάρτημα της γυναικείας αμφίεσης της εποχής σε όλη την ανατολική Μεσόγειο
Μεταξουργία,
Σχοινοποιία,Βιομηχανία αλεύρων. Οι ατμόμυλοι της Σμύρνης
Ζυθοποιία. Η εταιρεία «Brasserie d’ Aidin»,Αεριούχα ποτά ,Οινοποιία και οινοπνευματοποιία
Τα ηδύποτα,Σαπωνοποιία,Κατασκευή γλυκερίνης,Βιομηχανία βαμβακελαίου,
Βυρσοδεψία (Άλλωστε υπήρχε ολόκληρη ελληνική γειτονία με το όνομα Ταμπάχανα που σημαίνει βυρσοδεψία -Εκχύλισμα βαλανιδίου (που χρησιμοποιειτο στην Βυρσοδεψεια
,Ζαχαροπλαστική,Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος,Αεριόφως κ.α
Κάποιες επιχειρήσεις από αυτές που διακρίθηκαν ήταν
1.H βιομηχανία Iσηγόνη προμήθευε με τεχνολογία (ατμομηχανές, ατμολέβητες, κατασκευή
ατμόμυλων, ελαιουργείων, ναυπηγήσεις, κ.ά.), όλη την Ελλάδα
2.Εργοστάσιο επεξεργασίας σύκων στη Σμύρνη
3.Εργοστασίου «Zυθοποιείον Aϊδίν» Το εργοστάσιο ανήκε στην ελβετική εταιρία «Bomonti– Nectar» και εξυπηρετούσε τις ανάγκες της Σμύρνης, του εσωτερικού της M. Ασίας και τα γειτονικά νησιά Σάμο,Xίο, Λέσβο.
4.Εταιρία αδερφών Γρηγοριάδη εισαγωγών εξαγωγών μηχανών
Στον τομέα λοιπόν της βιομηχανίας οι Έλληνες κυριαρχούσαν μεταξύ όλων των «συνοίκων» λαών. Ήταν ασυναγώνιστοι, διέθεταν κεφάλαια μεγάλα, ήταν οι περισσότεροι και μεγαλύτεροι εξαγωγείς και δάνειζαν ακόμη και το οθωμανικό κράτος.
– ΕΜΠΟΡΙΟ & ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Κατά τη μεγάλη ακμή της οικονομίας της Δυτικής Mικράς Ασίας και της Σμύρνης πριν από τον πόλεμο, η μεγάλη βιομηχανική παραγωγή και η εισαγωγή πολλών βιομηχανικών προϊόντων από την Ευρώπη δημιούργησαν την τεράστια ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, του εμπορίου και των μεταφορών.
H πολυάνθρωπη και προνομιούχος, στη διακίνηση του εμπορίου, Σμύρνη ήταν η
δεύτερη μετά την Κωνσταντινούπολη πόλη του κράτους, και αναγνωρισμένη ημιεπίσημα ως πρωτεύουσα του μικρασιατικού ελληνικού κόσμου. H ραγδαία εξέλιξη του εμπορίου βοηθούσε στην αύξηση του ελληνικού πληθυσμού κι αυτός με τη σειρά του ενίσχυε τις εμπορικές εργασίες. H περίφημη προκυμαία της
Σμύρνης, το Kαι, είναι η βάση και το ορμητήριο, από το οποίο προωθείται ο ελληνικός πληθυσμός και το εμπόριο.
Ένα σημαντικό μέρος του εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου διεξάγεται από τους Ελληνες.
— Η ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
Εικόνα από την εμπορική κίνηση στο πολύβουο λιμάνι της Σμύρνης. Σύμφωνα με στατιστική του 1911, τη χρονιά εκείνη κατέπλευσαν στο λιμάνι και απέπλευσαν από αυτό 2.500 ατμόπλοια και 1.300 ιστιοφόρα.
Όλο το εμπόριο του λιμανιού είχε περιέλθει στα χέρια των Ελλήνων.
ΕΞΑΓΩΓΕΣ
H Σμύρνη ήταν η αποθήκη του εμπορίου της δυτικής M.Ασίας, όπως το Xαλέπι της Συρίας. Στις αποθήκες και τα καταστήματα των Ελλήνων της Σμύρνης έφταναν τα καραβάνια από σχεδόν όλες τις επαρχίες της Τουρκίας με βαμβάκια, νήματα, μαλλιά Άγκυρας, περσικά χαλιά, ερυθρόδανο (ριζάρι),βαφές, φαρμακευτικά είδη, κερί, σπόγγους, σιτάρια, κριθάρια, δέματα καπνού, όπιο, λάδια, κρασιά, σύκα, σταφίδες. Όλα με προορισμό την Ευρώπη.
Σταφίδα, ξερά σύκα, μπαμπάκι, καπνός ,αλάτι της Φώκαιας, σιτάρια διαφόρων ποικιλιών, χαλιά του Ουσάκ , και της Πισιδια και άλλων περιοχών , αλλά και όπιο σε απίστευτες ποσότητες,
Το βαμβάκι εξάγονταν στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία,τα καπνά και τα σουσάμια και το όπιο, από το οποίο έβγαινε η μορφίνη, εξαγόταν στη Γερμανία, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτο και ως πρώτη ύλη στη σαπωνοποιία εξαγόταν σε όλη την Ευρώπη και στις χώρες της Αμερικής, το κριθάρι, που αποτελούσε την πρώτη ύλη για την κατασκευή της μπίρας, εξαγόταν στην Αγγλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γερμανία, η γλυκόριζα στην Αμερική και στην Αγγλία, τα δέρματα στην Κεντρική Ευρώπη
Για να αντιληφθούμε την σημασία για την ενδοχώρα της Σμύρνης να πούμε ότι η Πισιδική Σπάρτη διακινούσε όλα τα προϊόντα της για της εξαγωγές στην Ευρώπη όχι από το λιμάνι τις Αττάλειας που βρισκόταν σε απόσταση 140 χλμ περίπου από την Σπάρτη αλλά από την Σμύρνη που βρισκόταν σε απόσταση 750 και πλέον χλμ ,σε αυτό την βοηθούσε και η σιδηροδρομική γραμμή που έφθανε μέχρι το Εγιρδίρ που βρισκόταν σε απόσταση 25χλμ από την πόλη.
Μάλιστα στην Σμύρνη είχε δημιουργηθεί ολόκληρη παροικία Σπαρταλίδων που ξεπερνούσε τα 750 άτομα μεταξύ των οποίων ήταν και ο δημογέροντας Γεώργιος Κλιμάνογλου που δολοφονήθηκε πριν από τον σφαγιασμό του Μητροπολίτη Χρυσόστομου το 1922.
Οι Σπαρταλίδες παρήγαγαν και διακινούσαν Χαλιά, ,Ροδέλαιο, Όπιο και επεξεργασμένα δέρματα κυρίως.
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ
Ερχόταν από την δύση βιομηχανικά, τυποποιημένα αγαθά για της αγορές όλης της Μικρασιατικής ενδοχώρας ,γυαλικά, σιδερικά, έπιπλα,υφαντουργικά προϊόντα της δυτικής εκβιομηχάνισης.
Από το άλλο μέρος γαλλικά, αγγλικά, ολλανδικά, αυστριακά κ.ά. καράβια προσορμίζονταν στη Σμύρνη με μετάξια Bενετίας, μεταξωτά, αργυρόχρυσες στόφες της Λυών, λουλάκι από τον Άγιο Δομήνικο, ζάχαρη, καρυκεύματα από την Kαρολίνα και τη Λουιζιάνα της Αμερικής, χαρτιά, υαλικά, σίδερο, κασσίτερο, μόλυβδο,ορείχαλκο, εργαλεία κ.λπ.
Στο πολύβουο λόγω της μεγάλης κίνησης λιμάνι της Σμύρνης συναντιόντουσαν η Δύση και η Ανατολή. Τα ξένα καράβια καταπλέανε στο λιμάνι το ένα πίσω από το άλλο, μέρα νύχτα, για να ξεφορτώσουνε εμπορεύματα από τη Δύση και να φορτώσουνε όλα τα αγαθά της Ανατολής
Δ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΤΗΣ ΕΜΠΟΛΕΜΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1912- 1919
A΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ωστόσο, με τις επιτάξεις και τους διωγμούς του ελληνικού στοιχείου έκαμψε τη λαμπρή αυτή πορεία. Μετά τον πόλεμο, η ακρίβεια της ζωής, οι περιορισμένες ποσότητες πρώτων υλών και συγχρόνως οι αυξημένες τιμές τους, ιδιαίτερα αυτών που έρχονταν από την Ευρώπη, και η υποτίμηση της αξίας του τουρκικού Νομίσματος δημιούργησαν προβλήματα στις επιχειρήσεις. Mέχρι το τέλος του 1919 πολλά εργοστάσια στη Σμύρνη δεν είχαν επαναλάβει τη λειτουργία τους.
Όμως, το εξαγωγικό εμπόριο βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους στασιμότητας εξαιτίας του πολέμου. Η περιοχή ήταν φημισμένη για τα εκλεκτής ποιότητας αγροτικά προϊόντα.
Συγκυριακή αύξηση των Ελληνορθοδόξων υπηρχε στην Σμυρνη στο διαστημα από το 1919 -1922 λόγω της κατάληψης της από τον Ελληνικό στρατό .
Και αυτο διότι μετα την ελευση του στρατου πολλοι ομοεθνεις απο ολα τα μερη της Μ.Ασιας ψαχναν την ευκαιρια να ταξιδεψουν στην Σμυρνη και να νοιωσουν και αυτοι οτι ειναι πια ελευθεροι παρα τους κινδυνους που δοετρεχαν για το εγχειριμα τους
Απο την αλλη οταν κατερευσε το Ελληνικο μετωπο το 1922 πολλοι πιστευοντας οτι η Σμυρνη θα μεινε εξω απο τις συνεπειες της καταρευσης, ερχοταν στην Σμυρνη πιστευοντας οτι θα τους δοθει η ευκαιρια να φυγουν για την Μητροπλιτικη Ελλαδα αγνοοντας οτι η Ελληνικη Κυβερνηση τους θεωρουσε ανεπιθυμητους τιμορωντας και οσους τους βοηθουσαν
Ο προξενος και φιλωνς των Ελληνων G.Chorton εκτιμουσε οτι την στιγμη της πυρπολησης ο πληθυσμος της Σμυρνησης ξεπερνουσε τις 500.000 κατοίκους .
— Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Η στροφή της οικονομίας της στην μεταποιητική δραστηριότητά κυρίως των αγροτικών προϊόντων που παρήγε η περιοχή στην αρχή
Οι τεράστιες ποσότητες των προϊόντων της γεωργίας οδήγησαν αργά αλλά σταθερά τους παραγωγούς στη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων τους, πρώτη μορφή της βιοτεχνικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Η μεταποίηση της ελιάς σε λάδι, βρώσιμες ελιές και σαπούνι, του σιταριού σε αλεύρι και ζυμαρικά, του σταφυλιού σε κρασί, σταφίδα και οινοπνευματώδη ποτά, του μαλλιού και του βαμβακιού σε νήματα και υφάσματα, των κουκουλιών σε μεταξωτά ρούχα κ.λπ., αρχικά κάλυπτε οικογενειακές ή ενδοκοινοτικές ανάγκες.
— Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Συνετέλεσε η μετατόπιση των διηπειρωτικών οδών και η παρακμή σημαντικών κέντρων εμπορίου όπως η Προύσα και το Χαλέπι της Συρίας.
Το Χαλέπι της Συρίας
Το Χαλέπι περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την εποχή του σουλτάνου Σελίμ Α΄. Οι Οθωμανοί έδωσαν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη της πόλης λόγω του μουσουλμανικού πληθυσμού, Η πόλη έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη της αυτοκρατορίας μετά την πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη. Παράκμασε μόνο μετά την άνοδο της Δαμασκού και την εξάντληση των αποθεμάτων του μεταξιού στην Περσία, καθότι βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο για την Ευρώπη. Επιδημίες χολέρας (1823) και πανώλης (1827) θέρισαν το 25% του πληθυσμού της πόλης.
Προύσα
Η εξάντληση των αποθεμάτων του μεταξιού στην Περσία, επηρέασε και την οικονομία της Προύσας καθώς η οικονομία της εξαρτάτο σε μεγάλο βαθμό τόσο από την παραγωγή του μεταξιού όσο και εμπόριο μετάξινων υφασμάτων καθ’ ότι βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο διακίνηση του για την Ευρώπη.
Επιπλέον οι βιοτεχνίες επεξεργασίας μεταξιού υπέστησαν σκληρό ανταγωνισμό λόγω της παραγωγής υφασμάτων που κατασκευάζονταν από ένα είδος συνθετικού μεταξιού
— Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Η θέση της Σμύρνης γεωγραφικά ήταν ιδανική για το διακομιστηκό εμπόριο ,συνέδεε την Ανατολή με την Δύση και βρισκόταν στο μέσον σχεδόν της απόστασης με τις πόλεις των παραλίων που βρισκόταν στο Ανατολικό μέρος του Ευξείνου Πόντου,με τις πόλεις της Δυτικής Μεσογείου και σε κάποιες ανάλογες αποστάσεις με τις πόλεις των παραλίων της Βορείου Αφρικής με τις αντίστοιχες των πόλεις της Νοτίου Ευρώπης.
— Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑ ΕΤΕΡΟΚΛΗΤΗΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ
Η ανάπτυξη μια ετερόκλητης, πολυεθνικής τάξης εμπόρων και επιχειρηματιών,
Από τα μέσα του 18ου αιωνα, η ισχυρότερη οικονομική οντότητα της πόλης είναι τα εμπορικά δίκτυα των Λεβαντίνων
Οι Λεβαντίνοι (Βενετοί, Βρετανοί, Γάλλοι και Ολλανδοί). εγκαθίστανται στη Σμύρνη και συνασπίζουν δίκτυα εμπορικών πρακτόρων, χονδρεμπόρων και πλανόδιων πωλητών.
Η οικονομική άνθηση λειτουργεί ελκυστικά και για άλλες πληθυσμιακές ομάδες που συρρέουν στη Σμύρνη αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Αρμένιοι και οι Εβραίοι από διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη, η Θεσσαλονίκη, η Προύσα, η Μαγνησία, τα Βουρλά, το Χαλέπι, η Κρήτη, η Πελοπόννησος και τα νησιά του Αιγαίου.
— Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ
Στην κατασκευή της προκυμαίας, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, η τεράστια εμπορική ανάπτυξη της Σμύρνης.
Η ανακαίνιση και η διεύρυνση του λιμανιού ‒πυρήνας της σμυρναϊκής οικονομίας και κοινωνίας‒, μήκους 3.325 μέτρων, από τους αδελφούς Dussaut με κεφάλαια γαλλικά έχει ολοκληρωθεί από το 1874.
Η νεότερη ιστοριογραφία, εκτιμά με σαφήνεια, ότι την περίοδο 1880-1920, η Σμύρνη συγκέντρωσε το εμπόριο της δυτικής και νότιας Μκράς Ασίας
Στο Κουμέρκι, στοιβάζονταν εμπορεύματα, συμβολικό σημείο συνάντησης, του ανατολικού και του δυτικού εμπορίου.
Πλοία εμπορικά φορτωμένα με πολύτιμο εμπόρευμα, δεμένα στο λιμάνι περιμένουν τους αγοραστές με διάφορα εξαγόμενα και εισαγόμενα προϊόντα.
Στο πολύβουο λόγω της μεγάλης κίνησης λιμάνι της Σμύρνης συναντιόντουσαν η Δύση και η Ανατολή. Τα ξένα καράβια καταπλέανε στο λιμάνι το ένα πίσω από το άλλο, μέρα νύχτα, για να ξεφορτώσουν εμπορεύματα από τη Δύση και να φορτώσουνε όλα τα αγαθά της Ανατολής.
Στο λιμάνι βρίσκονται τα εμπορικά γραφεία, οι εταιρίες και οι αντιπροσωπείες βιομηχανικών κι εμπορικών οίκων της Ευρώπης και της Αμερικής, τα προξενεία, τα πρακτορεία των ατμοπλοϊκών εταιριών, τα υποκαταστήματα των τραπεζών, οι ασφαλιστικές εταιρίες, η μπόρσα, δηλαδή το χρηματιστήριο της Σμύρνης, καταστήματα, κέντρα κοινωνικής ζωής, ζυθοπωλεία, καφενεία, θέατρα, λέσχες κ.α.
— Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
Προϊόντα εξαγωγής
Σταφίδα, ξερά σύκα, μπαμπάκι, καπνός ,αλάτι της Φώκαιας, σιτάρια διαφόρων ποικιλιών, χαλιά του Ουσάκ , της Πισιδικής Σπάρτης και άλλων περιοχών , αλλά και όπιο σε απίστευτες ποσότητες,
Όμως, το εξαγωγικό εμπόριο μετά την έναρξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου βρίσκοταν σε κατάσταση πλήρους στασιμότητας εξαιτίας του πολέμου. Η περιοχή ήταν φημισμένη για τα εκλεκτής ποιότητας αγροτικά προϊόντα.
Τα καπνά και τα σουσάμια εξάγονταν κυρίως στη Γερμανία, το βαμβάκι στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, το όπιο (αφιόνι), από το οποίο έβγαινε η μορφίνη, εξαγόταν στη Γερμανία, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτο και ως πρώτη ύλη στη σαπωνοποιία εξαγόταν σε όλη την Ευρώπη και στις χώρες της Αμερικής, το κριθάρι, που αποτελούσε την πρώτη ύλη για την κατασκευή της μπίρας, εξαγόταν στην Αγγλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γερμανία, η γλυκόριζα στην Αμερική και στην Αγγλία, τα δέρματα στην Κεντρική Ευρώπη.
Ένα σημαντικό μέρος του εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου διεξάγεται από τους Ελληνες.
–Προϊόντα εισαγωγής
. Ερχόταν από την δύση βιομηχανικά, τυποποιημένα αγαθά για της αγορές όλης της Μικρασιατικής ενδοχώρας ,γυαλικά, σιδερικά, έπιπλα,υφαντουργικά προϊόντα της δυτικής εκβιομηχάνισης.
— ΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
— Χερσαιες μεταφορες
Η γεωγραφική θέση της Σμύρνης που βρίσκεται στο κέντρο των μικρασιατικών ακτών, διευκολύνοντας τη μεταφορά των παραγόμενων αγαθών από τα διάφορα κέντρα της Μικράς Ασίας, αρχικά με καραβάνια καμήλων και ιδιαίτερα από τα τέλη του 19ου αιώνα η δημιουργία του Σιδηροδρομικού δικτύου.
— Σιδηροδρομικες συνδεσεις
Οι γραμμές Σμύρνη – Αϊδίνι (από το 1856), Σμύρνη – Κασαμπάς (από το 1864), που είχαν γίνει με αγγλικά και γαλλικά κεφάλαια αντίστοιχα, όπως και η σιδηροδρομική σύνδεση Βαγδάτης – Σμύρνης (από το 1885), με γερμανικά κεφάλαια, εξασφάλίζαν άρτιες συνθήκες για το διαμετακομιστικό εμπόριο των δυτικών βιομηχανικών προϊόντων προς τη Μικρασιατική ενδοχώρα.
–Ατμοπλοικες συγκοινωνιες
Το λιμάνι, μετά την ανακαίνισή και διεύρυνσή του, αποτελούσε το δεύτερο σε κίνηση μετά την Κωνσταντινούπολη.
Συνολικά, 17 ατμοπλοϊκές εταιρείες, εκτελούσαν τακτικά δρομολόγια μέσω Σμύρνης, συνδέοντάς την, με τα λιμάνια της βόρειας και δυτικής Ευρώπης, της Αδριατικής, της Νότιας Ρωσίας, αλλά και του Αιγαίου και της Μέσης Ανατολής
Ατμόπλοια επιβατηγά, Γαλλικής ,Ελληνικής και Τουρκικής ιδιοκτησίας μετέφεραν ταξιδιώτες στην Δύση και την Ανατολή
Τα δε μικρά ακτόπλοια πραγματοποιούσαν την συγκοινωνία από το λιμάνι στα προάστια.
Γ. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΙΣ
— ΓΕΩΡΓΙΑ
Πυκνός ήταν ο γεωργικός πληθυσμός στη δυτική Μικρά Ασία και ιδιαίτερα στην περιοχή της Σμύρνης, που ήταν ίσως η παραγωγικότερη όλης της Μικράς Ασίας
Οι κύριες καλλιέργειες ήταν . Η ελιά, ο καπνός ,η άμπελος και η συκιά
Η όλη έκταση που καταλάμβανε το βιλαέτι της Σμύρνης ήταν 54.000 περίπου τ. χλμ. από αυτά καλλιεργήσιμα ήταν το 1/3 δηλαδή τα 18.000 τ.χλμ που αντιστοιχούν σε
18.000.000 στρέμματα
Τα αμπέλια κάλυπταν 750.000 στρ.
Οι ελιές 600.000 στρ.
Τα σύκα 100.000 στρ.
Με χειμερινά σιτηρά καλυπτόταν τα 3.500.000 – 4.000.000 στρ. και εαρινές καλλιέργειες τα 2.000.000-2.500.000 στρ. αν λάβουμε υπόψιν ότι το κλίμα που επικρατεί στην περιοχή είναι εξαιρετικό στο μεγαλύτερο μέρος της και τα εδάφη της ,σε πολλές ήταν αρδευόμενα αντιλαμβανόμαστε ότι οι αποδόσεις των καλλιεργειών ήταν αρκετά υψηλές όπως και τα αντίστοιχα έσοδα.
Οι γεωργοί της περιοχής ήταν αρκετά προχωρημένοι ώστε πολύ νωρίς να αρχίσουν την χρήση νέον γεωργικών εργαλείων και μηχανημάτων ,γράφτηκε ότι η ετήσια πώληση ηταν αρότρων 4.000, θεριστικών μηχανών 120 και 29 αλωνιστικών μηχανών.
Στη συνέχεια, οι απλές και στοιχειώδεις μεταποιήσεις, μετασχηματίστηκαν και δημιουργήθηκε ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας, η βιομηχανική δραστηριότητα με καταπληκτική πρόοδο κι εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Σε πολλές βέβαια εκτάσεις με άγονα εδάφη εκτεταμένη ήταν η κτηνοτροφία.
— ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ — ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Λειτουργούσαν 5.300 περίπου βιοτεχνικά εργαστήρια, τα οποία στην πλειονότητά τους, κατά 75,5%, είχαν Ελληνες ιδιοκτήτες και εργαζόμενους.
Στην Σμύρνη υπήρχαν 5.308 εργοστάσια και εργαστήρια
Στους Ελληνες ανήκαν το 73%
Στους Τούρκους το 26%
Σε ξένους (Γάλλους ,Ιταλούς Ολλανδούς κ.α ) το 10%
και 1% σε Αρμένιους και Εβραίους
χωρίς να υπολογιστούν τα 10 περίπου που ανήκαν σε ξένους, 73% ανήκαν σε Έλληνες, 26% σε Τούρκους και 1% σε Αρμένιους και Εβραίους.
Υπήρχαν 20500 εργάτες και 1250 εξειδικευμένοι βιομηχανικοί υπάλληλοι και στις δυο περιπτώσεις το ποσοστό των Ελλήνων ξεπερνούσε το 83 % του συνόλου.
Ο ηλεκτρισμός θα φτάσει το 1889, στην Σμύρνη .
Η ιπποδύναμη των εργοστάσιων στην Σμύρνη ξεπερνούσε τις 13200 ατμοιππους το 67,25 % ήταν Ελληνικής ιδιοκτησίας τα δε κεφάλαια που είχαν επενδυθεί ξεπερνούσαν τα 3.854,980 χρυσές Τουρκικές λίρες οι 2.135.940 χρυσές λίρες από αυτά τα ελληνικά κεφάλαια. ήταν το 54,41% του συνόλου
Κάποιοι από τους τομείς της βιομηχανίας της Σμύρνης ήταν:
Ταπητουργία –
Μια εταιρία-κολοσσός εκείνης της εποχής που κατείχε το παγκόσμιο μονοπώλιο στον τομέα της ταπητουργίας, η «Oriental Carpet manufactures Ltd», ειχε έδρα την τη Σμύρνη, .Επρόκειτο για επιχείρηση βρετανικών συμφερόντων, που προερχόταν από συγχωνεύσεις μικρών βιοτεχνικών επιχειρήσεων και εργαστηρίων και είχε Ελληνες εργάτες και διοικητικό στελεχικό δυναμικό.
Νηματουργία και υφαντουργία
. Από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ελληνικοί εμπορικοί οίκοι, λειτουργούσαν στη Σμύρνη όπως αυτοί των Μαυροκορδάτου, Ράλλη, Ροδοκανάκη, με ευρεία δίκτυα και υποκαταστήματα στα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης,και αφορούν κυρίως το εμπόριο των βαμβακερών.
Καλεμκεριά
Έφτιαχναν μαντίλια του κεφαλιού (καλεμκεριά, γεμενιά, βαρέζια κλπ.), εξάρτημα της γυναικείας αμφίεσης της εποχής σε όλη την ανατολική Μεσόγειο
Μεταξουργία,
Σχοινοποιία,Βιομηχανία αλεύρων. Οι ατμόμυλοι της Σμύρνης
Ζυθοποιία. Η εταιρεία «Brasserie d’ Aidin»,Αεριούχα ποτά ,Οινοποιία και οινοπνευματοποιία
Τα ηδύποτα,Σαπωνοποιία,Κατασκευή γλυκερίνης,Βιομηχανία βαμβακελαίου,
Βυρσοδεψία (Άλλωστε υπήρχε ολόκληρη ελληνική γειτονία με το όνομα Ταμπάχανα που σημαίνει βυρσοδεψία -Εκχύλισμα βαλανιδίου (που χρησιμοποιειτο στην Βυρσοδεψεια
,Ζαχαροπλαστική,Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος,Αεριόφως κ.α
Κάποιες επιχειρήσεις από αυτές που διακρίθηκαν ήταν
1.H βιομηχανία Iσηγόνη προμήθευε με τεχνολογία (ατμομηχανές, ατμολέβητες, κατασκευή
ατμόμυλων, ελαιουργείων, ναυπηγήσεις, κ.ά.), όλη την Ελλάδα
2.Εργοστάσιο επεξεργασίας σύκων στη Σμύρνη
3.Εργοστασίου «Zυθοποιείον Aϊδίν» Το εργοστάσιο ανήκε στην ελβετική εταιρία «Bomonti– Nectar» και εξυπηρετούσε τις ανάγκες της Σμύρνης, του εσωτερικού της M. Ασίας και τα γειτονικά νησιά Σάμο,Xίο, Λέσβο.
4.Εταιρία αδερφών Γρηγοριάδη εισαγωγών εξαγωγών μηχανών
Στον τομέα λοιπόν της βιομηχανίας οι Έλληνες κυριαρχούσαν μεταξύ όλων των «συνοίκων» λαών. Ήταν ασυναγώνιστοι, διέθεταν κεφάλαια μεγάλα, ήταν οι περισσότεροι και μεγαλύτεροι εξαγωγείς και δάνειζαν ακόμη και το οθωμανικό κράτος.
– ΕΜΠΟΡΙΟ & ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Κατά τη μεγάλη ακμή της οικονομίας της Δυτικής Mικράς Ασίας και της Σμύρνης πριν από τον πόλεμο, η μεγάλη βιομηχανική παραγωγή και η εισαγωγή πολλών βιομηχανικών προϊόντων από την Ευρώπη δημιούργησαν την τεράστια ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, του εμπορίου και των μεταφορών.
H πολυάνθρωπη και προνομιούχος, στη διακίνηση του εμπορίου, Σμύρνη ήταν η
δεύτερη μετά την Κωνσταντινούπολη πόλη του κράτους, και αναγνωρισμένη ημιεπίσημα ως πρωτεύουσα του μικρασιατικού ελληνικού κόσμου. H ραγδαία εξέλιξη του εμπορίου βοηθούσε στην αύξηση του ελληνικού πληθυσμού κι αυτός με τη σειρά του ενίσχυε τις εμπορικές εργασίες. H περίφημη προκυμαία της
Σμύρνης, το Kαι, είναι η βάση και το ορμητήριο, από το οποίο προωθείται ο ελληνικός πληθυσμός και το εμπόριο.
Ένα σημαντικό μέρος του εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου διεξάγεται από τους Ελληνες.
— Η ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
Εικόνα από την εμπορική κίνηση στο πολύβουο λιμάνι της Σμύρνης. Σύμφωνα με στατιστική του 1911, τη χρονιά εκείνη κατέπλευσαν στο λιμάνι και απέπλευσαν από αυτό 2.500 ατμόπλοια και 1.300 ιστιοφόρα.
Όλο το εμπόριο του λιμανιού είχε περιέλθει στα χέρια των Ελλήνων.
ΕΞΑΓΩΓΕΣ
H Σμύρνη ήταν η αποθήκη του εμπορίου της δυτικής M.Ασίας, όπως το Xαλέπι της Συρίας. Στις αποθήκες και τα καταστήματα των Ελλήνων της Σμύρνης έφταναν τα καραβάνια από σχεδόν όλες τις επαρχίες της Τουρκίας με βαμβάκια, νήματα, μαλλιά Άγκυρας, περσικά χαλιά, ερυθρόδανο (ριζάρι),βαφές, φαρμακευτικά είδη, κερί, σπόγγους, σιτάρια, κριθάρια, δέματα καπνού, όπιο, λάδια, κρασιά, σύκα, σταφίδες. Όλα με προορισμό την Ευρώπη.
Σταφίδα, ξερά σύκα, μπαμπάκι, καπνός ,αλάτι της Φώκαιας, σιτάρια διαφόρων ποικιλιών, χαλιά του Ουσάκ , και της Πισιδια και άλλων περιοχών , αλλά και όπιο σε απίστευτες ποσότητες,
Το βαμβάκι εξάγονταν στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία,τα καπνά και τα σουσάμια και το όπιο, από το οποίο έβγαινε η μορφίνη, εξαγόταν στη Γερμανία, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτο και ως πρώτη ύλη στη σαπωνοποιία εξαγόταν σε όλη την Ευρώπη και στις χώρες της Αμερικής, το κριθάρι, που αποτελούσε την πρώτη ύλη για την κατασκευή της μπίρας, εξαγόταν στην Αγγλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Γερμανία, η γλυκόριζα στην Αμερική και στην Αγγλία, τα δέρματα στην Κεντρική Ευρώπη
Για να αντιληφθούμε την σημασία για την ενδοχώρα της Σμύρνης να πούμε ότι η Πισιδική Σπάρτη διακινούσε όλα τα προϊόντα της για της εξαγωγές στην Ευρώπη όχι από το λιμάνι τις Αττάλειας που βρισκόταν σε απόσταση 140 χλμ περίπου από την Σπάρτη αλλά από την Σμύρνη που βρισκόταν σε απόσταση 750 και πλέον χλμ ,σε αυτό την βοηθούσε και η σιδηροδρομική γραμμή που έφθανε μέχρι το Εγιρδίρ που βρισκόταν σε απόσταση 25χλμ από την πόλη.
Μάλιστα στην Σμύρνη είχε δημιουργηθεί ολόκληρη παροικία Σπαρταλίδων που ξεπερνούσε τα 750 άτομα μεταξύ των οποίων ήταν και ο δημογέροντας Γεώργιος Κλιμάνογλου που δολοφονήθηκε πριν από τον σφαγιασμό του Μητροπολίτη Χρυσόστομου το 1922.
Οι Σπαρταλίδες παρήγαγαν και διακινούσαν Χαλιά, ,Ροδέλαιο, Όπιο και επεξεργασμένα δέρματα κυρίως.
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ
Ερχόταν από την δύση βιομηχανικά, τυποποιημένα αγαθά για της αγορές όλης της Μικρασιατικής ενδοχώρας ,γυαλικά, σιδερικά, έπιπλα,υφαντουργικά προϊόντα της δυτικής εκβιομηχάνισης.
Από το άλλο μέρος γαλλικά, αγγλικά, ολλανδικά, αυστριακά κ.ά. καράβια προσορμίζονταν στη Σμύρνη με μετάξια Bενετίας, μεταξωτά, αργυρόχρυσες στόφες της Λυών, λουλάκι από τον Άγιο Δομήνικο, ζάχαρη, καρυκεύματα από την Kαρολίνα και τη Λουιζιάνα της Αμερικής, χαρτιά, υαλικά, σίδερο, κασσίτερο, μόλυβδο,ορείχαλκο, εργαλεία κ.λπ.
Στο πολύβουο λόγω της μεγάλης κίνησης λιμάνι της Σμύρνης συναντιόντουσαν η Δύση και η Ανατολή. Τα ξένα καράβια καταπλέανε στο λιμάνι το ένα πίσω από το άλλο, μέρα νύχτα, για να ξεφορτώσουνε εμπορεύματα από τη Δύση και να φορτώσουνε όλα τα αγαθά της Ανατολής
Δ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΤΗΣ ΕΜΠΟΛΕΜΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1912- 1919
A΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ωστόσο, με τις επιτάξεις και τους διωγμούς του ελληνικού στοιχείου έκαμψε τη λαμπρή αυτή πορεία. Μετά τον πόλεμο, η ακρίβεια της ζωής, οι περιορισμένες ποσότητες πρώτων υλών και συγχρόνως οι αυξημένες τιμές τους, ιδιαίτερα αυτών που έρχονταν από την Ευρώπη, και η υποτίμηση της αξίας του τουρκικού Νομίσματος δημιούργησαν προβλήματα στις επιχειρήσεις. Mέχρι το τέλος του 1919 πολλά εργοστάσια στη Σμύρνη δεν είχαν επαναλάβει τη λειτουργία τους.
Όμως, το εξαγωγικό εμπόριο βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους στασιμότητας εξαιτίας του πολέμου. Η περιοχή ήταν φημισμένη για τα εκλεκτής ποιότητας αγροτικά προϊόντα.