Home   >   ΕΙΔΗΣΕΙΣ   >   ΕΛΛΑΔΑ   >   ΑΡΘΡΑ   >   Η Κύζικος ή Κυζικηνή Χερσόνησσος – Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Η Κύζικος ή Κυζικηνή Χερσόνησσος – Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

By on 30/05/2018

ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ – ΕΚΚΛΗΣΙΑ -ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΥΖΙΚΟΥ -ΜΟΝΗ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ -ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ

Το πρώτο Ελληνικό σχολείο της μητρόπολης Κυζίκου ιδρύθηκε στην Αρτάκη στις αρχές του 19ου αιώνα και τα επόμενα στη Χαράκη, τη Μηχανιώνα.
Γενικά, οι περισσότεροι οικισμοί της Κυζικηνής χερσονήσσου, στις αρχές του 20ού αιώνα διέθεταν κάποια σχολική μονάδα.
Η Αρτάκη, κατά τις αρχές του 20ού αιώνα, είχε επτατάξιο αρρεναγωγείο,
Το παρθεναγωγείο της είχε πέντε τάξεις και το νηπιαγωγείο.
Σημαντική για τα σχολεία ήταν η συμβολή των φιλεκπαιδευτικών σωματείων που ιδρύθηκαν τότε
σωματείο «Δίνδυμος», Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Κωνσταντινουπόλεως, η Αδελφότητα του Αγίου Νικολάου, ο Μορφωτικός Κοινοτικός Σύνδεσμος «ο Κύζικος» κ.ά.).
Η Πέραμος είχε πεντατάξιο αρρεναγωγείο και πεντατάξιο παρθεναγωγείο .
Από τους Περαμιώτες είχαν ιδρυθεί φιλεκπαιδευτικές αδελφότητες, πρώτα η «Ελπίς» και έπειτα (το 1907) ο «Ταξιάρχης» στην Κωνσταντινούπολη.


ΕΚΚΛΗΣΙΑ -ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΥΖΙΚΟΥ

Η Κύζικος, αρχικά, υπάγονταν, εκκλησιαστικώς, στη Μητρόπολη Εφέσου.
Τον 4ο αιώνα έγινε Μητρόπολη και τον 5ο αιώνα τοποθετήθηκε στην 5η θέση,μεταξύ των υπό τον Κωνσταντινουπόλεως Μητροπόλεων.
Η Μητρόπολη Κυζίκου είχε στη δικαιοδοσία της, κατά τον 7ο αιώνα, 12 Επισκοπές.
Κάποιες από αυτές (Άβυδος) προήχθησαν, αργότερα, σε Μητροπόλεις. Από το 688 μέχρι το 695 εγκαταστάθηκε στην Κύζικο, μεγάλο μέρος του ποιμνίου τουΑρχιεπίσκοπου Κύπρου , λόγω των Αραβικών επιδρομών, στον οποίο ανατέθηκε η διαποίμανση της Μητροπόλεως Κυζίκου.
Την εντολή της εγκατάστασης αυτής έδωσε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός και για το λόγο αυτό η περιοχή ονομάστηκε Νέα Ιουστινιανή ή Νέα Ιουστινιανούπολις.
Κατά το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα, οι Επισκοπές της Μητροπόλεως Κυζίκου μειώθηκαν σημαντικά ενώ από τον 15ο αιώνα και καθ’ όλη την Οθωμανική περίοδο,δεν είχε Επισκοπές στη δικαιοδοσία της.
Μετά την καταστροφή της Κυζίκου η έδρα του Μητροπολίτου μεταφέρθηκε στην Αρτάκη.
Τον Μάρτιο του 1913 αποσπάστηκε το Δυτικό τμήμα της Μητροπόλεως Κυζίκου και αποτέλεσε τη Μητρόπολη Δαρδανελλίων και Λαμψάκου.

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Η Μονή γιόρταζε στις 23 Αυγούστου και προσκυνητές από την Κύζικο, την Κωνσταντινούπολη, τα χωριά της Προποντίδας, του Ελλήσποντου, του Ευξείνου και της Μυσίας, προσέρχονταν με ευλάβεια να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και να δουν από κοντά το περίεργο φαινόμενο που συνέβαινε σε άτομα, κυρίως με νευροπάθειες, κατά την διάρκεια του αγιασμού.

Ασθενείς με νευρολογικά προβλήματα κάθονταν στο έδαφος κρατώντας την εικόνα στα πόδια τους και κατά την διάρκεια της ανάγνωσης του αγιασμού από τον ιερέα, παρατηρούνταν το φαινόμενο της ταλάντωσης της εικόνας, ενώ ο ασθενής βρισκόταν σε έκσταση μέχρι την εξάντλησή του.

Έτσι, σιγά σιγά τα ξύλινα παραπήγματα με τις δωρεές και την βοήθεια των Κυζικηνών, έδωσαν τη θέση τους σε μεγαλοπρεπή λιθόκτιστη δυόροφη μονή με 90 δωμάτια για τους προσκυνητές , με μεγάλη εκκλησία στο κέντρο και περιβόλους και την εικόνα της Θεομήτορος, ονομαζόμενης της Φανερωμένης.

Από την πανήγυρη, η μονή είχε σημαντικά έσοδα που μαζί με την αξιοποίηση και την καλλιέργεια των κτημάτων απέφερε περίπου 1000 χρυσές λίρες Τουρκίας, το χρόνο.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα με τα έτη να υπάρξει αντιδικία για την κυριότητα της ανάμεσα στους Περάμιους και του υπόλοιπους Κυζικηνούς, με αποτέλεσμα το Πατριαρχείο να αποφασίσει να ονομάσει την Μονή Σταυροπηγιακή (ανήκουσα στα Πατριαρχεία) και το θέμα δεν λύθηκε, μέχρι και την καταστροφή του 1922.

Η θαυματουργή εικόνα σώθηκε και παραδόθηκε από τον ηγούμενο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

1. Ο Ανδροσθένης του Κύζικου ( 200 π.Χ.)ήταν Έλληνας, που έζησε γύρω στο 200 π.Χ. Συνόδευσε τον Μεγάλο Αντιόχο τον 3ο, στην Ινδία το 206 π.Χ.
2. Ευδοξός του Κυζίκου , (130 π.Χ.), ήταν Έλληνας ναυτικός, που εξερεύνησε την Αραβική Θάλασσα, για τον Πτολεμαίο VIII , βασιλιά της Ελληνιστικής Πτολεμαΐδας δυναστείας στην Αίγυπτο . Έκανε πολλά ταξίδια στην Ινδία την Αφρική και αλλού, καταγράφοντας τις εμπειρίες του.
3. Πρόκλος της Κων/πολης Ο Πρόκλος της Κωνσταντινούπολης, ορίστηκε μητροπολίτης του Κυζίκου τον 5ο αιώνα, αλλά ποτέ δεν λειτούργησε ως τέτοιος. Ήταν ο επιφανέστερος μαθητής του Ιωάννη Χρυσοστόμου
Ο Πρόκλος ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης από το 434 ως το 446 και σημαντική προσωπικότητα στην ανάπτυξη της Χριστολογίας.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον έχει ανακηρύξει άγιο και τιμά τη μνήμη του στις 24 Οκτωβρίου και στις 20 Νοεμβρίου.
4. Ο Γερμανός της Κωνσταντινούπολης ήταν Μητροπολίτης του Κυζίκου, στις αρχές του ογδόου αιώνα και αργότερα ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης και πρώτος θεολόγος εικονόφιλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 634 και πέθανε το 733.
Ο Γερμανός Α΄ διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, κατά τα έτη 715 ως 730.
Υπήρξε δε, αξιόλογος συγγραφέας και υμνογράφος.
Ανακηρύχθηκε άγιος και η μνήμη του τιμάται στις 12 Μαΐου.
5. Γελάσιος του Κυζίκου , εκκλησιαστικός συγγραφέας του 5ου αιώνα. Κύρια πηγή για την Α’ Οικουμενική Σύνοδο και έμμεσα για τον αρειανισμό .
Η Ιστορία της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου του Γελασίου Κυζίκου ,από το τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα περιέχει περισσότερες λαϊκές παραδόσεις και μύθους της εποχής
6. Ο Άδραστος ο Κυζικηνός ήταν αρχαίος σοφός-μαθηματικός και αστρονόμος που αναφέρεται μαζί με τον Δίωνα τον Νεαπολίτη σε ένα έργο του Ιερού Αυγουστίνου και υπήρξε μία αυθεντία της εποχής του στην αστρονομική παρατήρηση.
7.Ο Θεοφάνης Ομολογητής (760 – 12 Μαρτίου 818) ήταν Βυζαντινός μοναχός (ηγούμενος) και χρονογράφος, υπέρμαχος της εικονολατρίας, ο οποίος ξεκίνησε την επίσημη θρησκευτική του ζωή στο μοναστήρι του Πολυχρονίου, που βρίσκεται κοντά στην Κυζίκου.
Το πιο γνωστό του έργο είναι η Χρονογραφία, η εξιστόρηση δηλαδή των ιστορικών γεγονότων από την εποχή της ανάρρησης του Διοκλητιανού το 284 μ.Χ. έως και την πτώση του Μιχαήλ Α΄ (813 μ.Χ).
Ανακηρύχτηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του τιμάται στις 12 Μαρτίου Η Λάλα της Κυζίκου .
8. Η Λάλα της Κύζικου , ήταν ζωγράφος και γλύπτης της αρχαιότητας . Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική κάνοντας πορτρέτα γυναικών Η Λάλα του Κυζίκου έζησε στη Ρώμη περίπου γύρω στο 74 π.Χ. Χρησιμοποιούσε ένα μολύβι στο ελεφαντόδοντο .Όχι μόνο ζωγράφιζε με ελεφαντόδοντο, αλλά και με βέλος.
Εξειδίκευσε το έργο της σε εικόνες γυναικών και στον εαυτό της, στις οποίες χρησιμοποίησε έναν καθρέφτη για να ολοκληρώσει. Ήταν επίσης γνωστή ως γρήγορος ζωγράφος. Δεν παντρεύτηκε ποτέ.Έίχει επίσης μια τεράστια συλλογή από πάνω από 700 πορτρέτα .

ΣΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Δύο μορφές του δημοτικισμού που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή, ο Αρτακηνός Μένος Φιλήντας και ο Ιωάννης Γρυπάρης

9. Ο Ιωάννης Γρυπάρης (1870 – 1942) Ήταν από τη Σίφνο. Δραστηριοποιήθηκε στην Αρτάκη της Κυζίκου και εξελίχθηκε σε μορφή του δημοτικισμού συνεργαζόμενος με τον

10. Φιλήντα Φιλήντας (1870 – 1934) από την Αρτάκη, ήταν γλωσσολόγος, λαογράφος και λογοτέχνης, γιός του λόγιου Πέτρου Φιλανθίδη. Με τον Γρυπάρη θα συνεργαστούν στην Κωνσταντινούπολη το 1896 για να εκδώσουν τη Φιλολογική Ηχώ και αργότερα, την περίοδο 1898-1899, με κέντρο την Προύσσα, θα περιοδεύσουν στις ελληνικές επαρχίες «για να διορθώσουν την ελληνική γλώσσα».

11. Ο Μαργαρίτης Ευαγγελίδης (1850 – 1926), από τη Μηχανιώνα της Κυζίκου, ήταν καθηγητής της ιστορίας της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λειψίας και Βερολίνου, όπου έλαβε το διδακτορικό του.
Από το συγγραφικό του έργο ξεχωρίζει η Ιστορία της Θεωρίας της γνώσεως και η Επιτομή της Ελληνικής Φιλοσοφίας.

12. Ο Κωνσταντίνος Μακρής (1850 – 1920),ιατρός και συγγραφέας από την Αρτάκη της Κυζίκου Εργάστηκε δίπλα στον Παστέρ στο Παρίσι και τιμήθηκε από την Ιατρική Ακαδημία Παρισίων για την ανακάλυψη ειδικού κλιβάνου παστερίωσης, ο οποίος πήρε το όνομά του

Σχολιάστε αυτό το άρθρο!

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

%d bloggers like this: