ΚΑΡΒΑΛΗ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ (Κάρμπαλα, Γκέρβελη, Κάρβαλα, Καλάβρυα, Καλιβάρι, Καλάβρυτα, Κελλίβαρα, Κελπερί, Γκέλβερι, Κέλβερι, Κελλίβαρα, Gelveri, Güzelyurt)& Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ (Μικρή Ιχλάρα ή Little Ihlara ή Monastir Vadisi)
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Καρβάλη σήμερα ονομάζεται Güzelyurt, παλαιότερα είχε το όνομα Γκέρβελη ( Gelveri ), είναι μια πόλη στην επαρχία της αρχαίας Αρχελαίδος ( Aksaray ) στην περιοχή της Καππαδοκίας ( Κεντρική Μικρά Ασία . Είναι η έδρα της σημερινής περιφέρειας Güzelyurt .Τα σπίτια του οικισμού είναι χτισμένα ανάμεσα σε τέσσερις χαράδρες
Η Καρβάλη βρίσκεται στην αρχή της Κοιλάδα του Μοναστηρίου (Monastir Vadisi ) που βρίσκεται στα Ανατολικά της πόλης και έχει μήκος περίπου 5,5 χλμ .
Η Κοιλάδα είναι γεμάτη από εκκλησίες , μοναστήρια και αλλά κτίρια απομεινάρια της εποχής που οι Χριστιανοί διαφεντεύονταν τον τόπο τους .
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Βρίσκεται σε απόσταση 45 χιλιομέτρων από την πόλη της Αρχελαίδος (Aksaray|) στο κέντρο του Καππαδοκικού Υψίπεδου που δημιουργήθηκε από τις εκχύσεις λάβας των δύο μεγάλων ηφαιστείων του Αργαίου όρους και του Χασάν Τάγ,
Ο οικισμός είναι χτισμένος στους πρόποδες του όρους Γκιουνέι, σε υψόμετρο 1.480 μ.
Απέχει 70 χλμ. από την Νεάπολη της Καππαδοκίας ( Νεβσεχίρ ), 43 χλμ. από την Νίγδη, 108 χλμ. από την Καισάρεια και 170 χλμ. από το Ικόνιο.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Ως προς την προέλευση του ονόματος του οικισμού έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες:
1. Η μία θέλει το Γκέλβερι να προέρχεται από το Κελλίβαρα , μία από τις εναλλακτικές ονομασίες με τις οποίες είναι γνωστός ο οικισμός.
2. Σύμφωνα με τη δεύτερη ερμηνεία, η θέση του Γκέλβερι ταυτίζεται με τον οικισμό Κάρβαλα, ο οποίος αναφέρεται στην επιστολή 203 του Γρηγορίου του Θεολόγου.
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα ονόματα και παραλλαγές για την Καρβάλη κατά την διάρκεια της ύπαρξης της :
Κάρβαλα, Καλάβρυα, Καλιβάρι, Καλάβρυτα, Κελλίβαρα, Κελπερί, Γκέλβερι
Τα πλέον γνωστά από την βιβλιογραφία είναι Κέλβερι, Κελλίβαρα και Καρβάλη.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924 μετονομάσθηκε σε Γκιουζέλγιούρτ ( Güzelyurt. ) που σημαίνει όμορφη πατρίδα.
ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟ 1922
Η παλαιότερη μαρτυρία σχετικά με το μέγεθος του πληθυσμού χρονολογείται στα 1815 και αναφέρει την ύπαρξη 300 σπιτιών, τα περισσότερα από τα οποία ήταν λαξευμένα στις πλαγιές των βουνών και στα οποία κατοικούσαν κυρίως Χριστιανοί
Λίγο πριν την ανταλλαγή του 1924 στο Γκέλβερι κατοικούσαν περί τις 560 οικογένειες Ελλήνων Χριστιανών Ορθοδόξων περίπου 3000 άτομα και σε ξεχωριστή συνοικία, τον Τουρκομαχαλά, 50-60 οικογένειες Τούρκων Μουσουλμάνων 300 -350 άτομα
Ουσιαστικά η Καρβάλη μετά από 825 χρονιά κατοχής από τους Οθωμανούς αποτελούσε ένα μεγάλο αυτόχθονο Καππαδοκικό Ελληνικό πληθυσμό στην περιοχή μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1924
. Ορισμένα ονόματα Ελλήνων εμφανίζονται στους φορολογικούς καταλόγους της οθωμανικής αρχής του 1500 μ.Χ. γράφονται τα ονόματα των οικογενειών: Στεργιανός, Μανουήλ, Βασίλειος, Αρμούρης, Κωνσταντίνος, Καλόγερος, Κύριλλος, Υπάτος, Χριστόφορος, Αλέξιος, Μάμας, Φωκάς, Κομνηνός, Ανδρέας, Δούκας, Λέων, Μαυράνος, Σεβαστός, Ίσαυρος, Μάγκιστρος. , Ανδρόνικος, Χαρίτων, Γρηγόριος, Καισάριος, Αναστάσιος.
ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ
Υπήρχαν 2 μεγάλες συνοικίες στην πόλη.
1η η Κάτω Συνοικία,(Aşağı Mahalle)
Η Κάτω Συνοικία, η οποία αντιστοιχούσε στο παλαιότερο τμήμα του οικισμού, περιλάμβανε περίπου 150 σπίτια, τα περισσότερα από τα οποία ήταν λαξευτά.
Σε αυτό το τμήμα του οικισμού βρίσκονταν οι κατοικίες των φτωχότερων στρωμάτων του πληθυσμού, καθώς και των Μουσουλμάνων.
2η η Πάνω Συνοικία (Yukarı Mahalle)
Η Άνω Συνοικία δημιουργήθηκε λόγω της επέκτασης του οικισμού και αντιστοιχεί στην επόμενη φάση της αρχιτεκτονικής της ανάπτυξης.
Εδώ ήταν χτισμένα τα περισσότερα σπίτια και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα διώροφα. Σε αυτό το τμήμα βρισκόταν τα σπίτια των ανώτερων οικονομικών και κοινωνικών τάξεων και εδώ ήταν το οικονομικό κέντρο του Γκέλβερυ, με την αγορά και το μέρος όπου γινόταν το εβδομαδιαίο παζάρι.
Η αρχή της ανάπτυξης της Άνω Συνοιίας τοποθετείται στα μέσα του 19ου αιώνα
Ο πρώτος οικισμός της συνοικίας της Καρβάλης ( Güzelyurt ) βρισκόταν στις βραχώδεις περιοχές γύρω από την εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου στην Κάτω Συνοικία. Αργότερα, κατασκευές με σύστημα κάλυψης θόλων προστέθηκαν στο μπροστινό μέρος των βραχοκατοικιών.
Ως αποτέλεσμα, άρχισαν να χρησιμοποιούνται σπίτια με κτίσμα μπροστά και βραχογραφίες στο πίσω μέρος.
Τον 19ο και τον 20ο αιώνα, στο Yukarı Mahallesi χτίστηκαν σπίτια πάνω σε σκαλίσματα σε βράχο.
Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΝ ή Μικρή Ιχλάρα ή Little Ihlara ή Monastir Vadisi .
Η κοιλάδα βρίσκεται στα Ανατολικά του οικισμού της Καρβάλης του Aksaray,
Στην Κοιλάδα υπάρχουν σχεδόν πενήντα εκκλησίες λαξευμένες σε βράχους από τη Βυζαντινή και την Οθωμανική περίοδο στην περιοχή όπως ήδη εχουμς αναφέρει. .
Η Κοιλάδα της Μονής,είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κοιλάδα της Καππαδοκίας
είναι η πιο σημαντική κοιλάδα της περιοχής μετά την Κοιλάδα Ιχλάρα .
, ήταν η κατοικία και συγχρόνως καταφύγιο των πρώτων Χριστιανών.
Το μήκους 5 χιλιομέτρων της Μικρής Ιχλάρας “Little Ihlara”, όπως συνηθίζεται να λέγεται είναι ένα φυσικό θαύμα όπου μπορείτε να βρεί κάνεις υπόγειες πόλεις, και λαξευμένες στο βράχο εκκλησίες,
Η κοιλάδα του Μοναστηριού
Στην κοιλάδα της Μονής ξεχωρίζουν πια σαν κτιριακές κατασκευές
Η εκκλησία του Αγ. Γρηγορίου που έγινε τζαμί (Büyük Kilise Camii)
Η εκκλησία Sivişli,
Η εκκλησία Hacı Saadet Koç
Η εκκλησία Çömlekçi, ή κεραμική εκκλησία (
Η εκκλησία Kalburlu
Η εκκλησία Humpback (Kambur)
Η εκκλησία Kömürlü ή Εκκλησία του Άνθρακα (Kömür)
Η εκκλησία Cafarlar
Κόκκινη Εκκλησία (Kızıl Kilise)
Υψηλή Εκκλησία (Yüksek Kilise)
Η εκκλησία της Αγίας Μαρίας
Υπάρχουν και πολλές άλλες εκκλησίες, ξωκλήσια, λαξευμένα στο βράχο μέρη και θρησκευτικά κτίρια στην κοιλάδα που είναι κλειστά για τους επισκέπτες.
Ίχνη έντονης ζωής φαίνονται στην κοιλάδα του Μοναστηριού, η οποία έχει μαγευτική φυσική ομορφιά αλλά και ιστορικά χαρακτηριστικά. Η Κοιλάδα της Μονής, φέρει βαθιά τα ίχνη της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής εποχής .
– Υπόγεια πόλη Gaziemir (Καραβανσεράι = Πανδοχείο )
Η υπόγεια πόλη Gaziemir βρέθηκε τυχαία στα τέλη του 2006,
Σε αντίθεση με άλλες υπόγειες πόλεις της Καππαδοκίας, χτίστηκε για λόγους διαμονής και όχι για προστασία.
Δεδομένου ότι η Καππαδοκία βρίσκεται στο δρόμο του μεταξιού , δημιουργήθηκαν εκατοντάδες καραβανσεράι και εκατοντάδες υπόγειες πόλεις, αλλά η χρήση μιας υπόγειας πόλης ως καραβανσεράι ήταν για πρώτη φορά στην Καππαδοκία και στον κόσμο.
Το καραβανσεράι ήταν πανδοχείο, όπου οι ταξιδιώτες (καραβάνι) μπορούσαν να ξεκουραστούν και να ανακάμψουν από το ταξίδι της ημέρας μαζί με τα ζώα τους .
Η υπόγεια πόλη Gaziemir, της οποίας η ιστορία χρονολογείται από την περίοδο των Χετταίων, χρησιμοποιήθηκε περισσότερο κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Πολλά Βυζαντινά νομίσματα που βρέθηκαν κατά τον καθαρισμό της υπόγειας πόλης είναι στοιχεία της ζωής αυτής της περιόδου. Κατά την περίοδο των Σελτζούκων, συνέχισε να είναι σταθμός για τα καραβάνια με καμήλες.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το αρχαιότερο όνομά του κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Περίοδο ήταν «Κάρμπαλα».
Το όνομα της περιοχής, που άλλαξε σε “Gelveri” κατά την περίοδο των Σελτζούκων, άλλαξε στο σημερινό της όνομα Güzelyurt το 1965 και έγινε συνοικία το 1989 όταν το Aksaray έγινε επαρχία. Η περιοχή μας απέχει 35 χλμ. από την επαρχία Ακσαράι και 80 χλμ. από την επαρχία Νίγντε. και 70 χλμ. από την επαρχία Νεβσεχίρ. μακριά.
Τα πρώτα αξιόλογα ευρήματα για τη ζωή στην Καρβάλη (Gelveri) ανήκουν στην πρώιμη εποχή του Χριστιανισμού.
Ωστόσο, κομμάτια από οψιανό και αγγεία που βρέθηκαν στην περιοχή αποδεικνύουν ότι υπήρχε ζωή στην περιοχή αυτή από την Παλαιολιθική Εποχή και στην ΚαρβΆλη σήμερα Guzelyurt, παλαιότερα γνωστό ως Karballa και στην συνέχεια Gelveri,κατοικήθηκε από τότε.
Η συνοικία υπήρξε σημαντικός νεολιθικό (6500-5000 π.Χ.) οικισμό.
Η περιοχή ήταν το λίκνο, των Χετταίων, των Περσών, του Καππαδοκικού Βασιλείου, των Αρχαίων Ελληνικών, Ρωμαϊκών, Βυζαντινών, Σελτζούκων και Οθωμανικών Πολιτισμών.
Μετά την πολυθεϊστική θρησκεία των Χετταίων, και του Ελληνικού Δωδεκάθεου εμφανίστηκε στα επόμενα χρόνια ο Χριστιανισμός
Τον Χριστιανισμό, που έφερε ο Παύλος στην περιοχή, άρχισε να διαδίδεται γρήγορα.
Ο Χριστιανισμός δέχτηκε πολλές; επιθέσεις στα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του.
Μέχρι να γίνει αποδεκτή ως επίσημη θρησκεία από την αυτοκρατορία των Ρωμαίων , οι πιστοί αυτής της θρησκείας αρχικά κρύφτηκαν σε μέρη όπως η Κοιλάδα του Μοναστηρίου και τηε Καρβάλης , η κοιλάδα Ιχλάρα , το Περιστεμμα και το Soğanlı.
Με την πάροδο του χρόνου, ο Χριστιανισμός μεταμορφώθηκε σε μια νέα αντίληψη σε αυτήν την περιοχή, επηρεασμένος από την παγανιστική θρησκεία και τις περσικές παραδόσεις.
Αυτή η κατάσταση ήταν αναπόφευκτη στην περιοχή, η οποία υπήρξε μάρτυρας της μετάβασης πολλών διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών από την αρχή της ιστορίας.
Ο Γρηγόριος Θεολόγος ο Ναζιανζινός που γεννήθηκε στην Αριάνζο το 329 μ.Χ. και ο Βασίλειος από την Kαισάρεια i έγιναν οι ιδρυτές της Ορθόδοξίας και με την πάροδο του χρόνου με τις ιδέες που προώθησαν μαζί, και ως εκ τούτου, η πρώτη μοναστική ζωή ξεκίνησε στην περιοχή της Καρβάλης .
Μια εκκλησία χτίστηκε στην Καρβάλη από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο στο όνομα του Γρηγορίου Θεολόγου το 385 μ.Χ. .
Κατά τη διάρκεια των επιδρομών τους στο Βυζάντιο τον 8ο και τον 9ο αιώνα
οι Μουσουλμάνοι Άραβες διέσχισαν τα βουνά του Ταύρου μέσω του Κιλικίου περάσματος και κατέβηκαν στην πεδιάδα του Μελέντιζ.
Στους Αραβικούς οδικούς χάρτες, το Gelveri ή Güzelyurt ή Qualuari, εμφανίζεται ως σταθμός στην πεδιάδα Melendiz.
Η πίεση της Ρώμης στη θρησκεία οδήγησε στην έναρξη του Κινήματος των Εικονομάχων.
Το θρησκευτικό σύστημα που εισήγαγε ο Άγιος Γρηγόριος κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν τόσο ισχυρό που η περιοχή επέζησε από αυτό το κίνημα αλώβητη και έγινε καταφύγιο για τους Χριστιανούς κληρικούς που ήταν ενάντια στο Κίνημα των Εικονομάχων. XII.
Η Καρβάλη ( Guzelyurt ) οφείλει την ανάπτυξή του ιδιαίτερα στον Ναζιανζινό ( Nenezili ) θρησκευτικό λόγιο Άγιο Γρηγόριο Θεολόγο (4ος αιώνας). Αυτός ο Άγιος, που επέλεξε ως κέντρο του το Γκέλβερι, εξασφάλισε τη διάδοση του χριστιανισμού στην Ανατολία.
Έθεσε τα θεμέλια της μοναστικής ζωής εκείνη την εποχή. Οι ιδέες που πρότεινε αργότερα δημιούργησαν την ορθόδοξη πίστη.
Τα σπίτια Γκέλβερι, μισοσκαλισμένα στο βράχο, με διακοσμημένες προσόψεις και ηλικίας μεταξύ 100 και 200 ετών, αποτελούν τα καλύτερα δείγματα της καππαδοκικής αρχιτεκτονικής. Τα ιστορικά ευρήματα που βρέθηκαν στην περιοχή και στα γύρω της περιλαμβάνουν όλα τα χαρακτηριστικά της Καππαδοκίας γενικότερα.
Στην κοιλάδα του μοναστηριού της περιοχής υπάρχει ένας μικρός αριθμός βραχοκατοικιών διακοσμημένων με γραμμικά σχέδια.
Τα βραχογραφήματα εδώ δημιούργησαν μια πρόσοψη, περιλάμβαναν ανάγλυφες διακοσμήσεις και προσπάθησαν να επιτύχουν μια μνημειακότητα.
Ως αποτέλεσμα αυτών των παρατηρήσεων, μπορούμε να πούμε ότι η πλειονότητα των βραχοδομών και των εκκλησιών στο Güzelyurt χτίστηκαν την περίοδο μετά την άρση της απαγόρευσης των εικόνων ή κατά την περίοδο των Σελτζούκων.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Το Γκέλβερι, Ιερός τόπος λατρείας και προσευχής των Μοναχών στα Βυζαντινά χρόνια (στο Άγιο Όρος της Ανατολής), κατοικείται από Ρωμιούς Χριστιανούς.
–Μητρόπολη
Η Χριστιανική κοινότητα της Καρβάλης υπαγόταν στη Μητρόπολη Ικονίου
Εκπρόσωπος του Μητροπολίτη ήταν ο αρχιερατικός επίτροπος τ ο οποίος ήταν επιφορτισμένος με την παρακολούθηση των εκκλησιαστικών υποθέσεων και των άλλων κοινοτήτων που βρισκόταν στην γύρω περιοχή
–Ναοί
Στις αρχές του 20ού αιώνα στο Γκέλβερι υπήρχαν τρεις ναοί, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, της Παναγίας και των Αγίων Αναργύρων, και σε αυτούς λειτουργούσαν επτά ιερείς.
1. Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Aziz Gregorius, Kilise Camii
Ο ναός του Αγίου Γρηγορίου, ο οποίος ήταν και ο κεντρικός του Γκέλβερι, ήταν σταυροειδής με τρούλο. Φαίνεται ότι υπήρχε ήδη από το 1806, ενώ το 1834 δόθηκε στους κατοίκους άδεια για να τον επισκευάσουν.
Εκεί φυλασσόταν η θήκη με τα οστά του Αγίου Γρηγορίου. Οι ιερές σκηνές είναι του πατέρα του Γρηγορίου, της μητέρας της Νόνας, του αδελφού του Καισαρίου και πιθανώς της αδελφής της Γοργονίας.
Εκεί βρισκόταν και το νεκροταφείο που προοριζόταν για τα εύπορα και σημαίνοντα μέλη της κοινότητας, ενώ για τους υπόλοιπους υπήρχε άλλος χώρος, έξω από τον περίβολο του ναού.
Να αναφέρουμε ότι στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Γρηγορίου συνεδρίασε η σύγκλητος οικισμού.
Υπήρχαν στην πόλη και άλλοι ναοί όπως της Παναγίας και των . Αγίων Ανάργυρων
Άλλα και πολλά παρεκκλήσια και ξωκλήσια μέσα και γύρω από τον οικισμό.
Όπως η –Αγία Θέκλα
Η εκκλησία ήταν μέσα στην εκκλησία του βράχου. Δίπλα ήταν το σπίτι του Χατζή Παπάζ – Μονή Τιμίου Προδρόμου Βρισκόταν απέναντι από την Αγία Θέκλα, όπου βρισκόταν και το κρυφό σχολειό της Μονής μέσα στο βράχο Το Güzelyurt είναι γνωστό για το tο ότι έχει τρεις υπόγειες πόλεις και περισσότερες από 50 εκκλησίες λαξευμένες στο βραχώδες ηφαιστειακό τοπίο
ΠΑΙΔΕΙΑ
–1802… Το 1802 λειτουργούσε κρυφό κοινοτικό σχολείο στις εγκαταστάσεις της Μονής του Τιμίου Προδρόμου όπου μοναχοί δίδασκαν στα παιδιά το ελληνικό αλφάβητο και την ανάγνωση κυρίως εκκλησιαστικών αναγνωσμάτων. Ήδη από το 1802 στο Γκέλβερι λειτουργούσε κοινοτικό σχολείο, το οποίο ήταν στενά συνδεδεμένο με την εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα οι δάσκαλοι ήταν επίσης ιερείς και η διδασκαλία βασιζόταν σε θρησκευτικά πρότυπα.
— 1856-57….. Το 1856 οι Γκελβεριώτες της Κωνσταντινούπολης αποφάσισαν να αναδιοργανώσουν το σχολείο σε συνεννόηση πάντα με τη δημογεροντία. Το 1857 προσλήφθηκαν νέοι δάσκαλοι και το 1862 χτίστηκε νέο σχολικό κτήριο.
.–Το 1884…. Το 1884 νομιμοποιήθηκε και η Μορφωτική Αδελφότητα Καρβάλη «Ναζιανζός». Σκοπός του είναι να χρηματοδοτήσει την πρόσληψη εκπαιδευτικών και τη λειτουργία των σχολείων
–1890… Το 1890 το σχολείο αναβαθμίστηκε σε αστικό και το αρρεναγωγείο χωρίστηκε από το παρθεναγωγείο και το νηπιαγωγείο, τα οποία στεγάζονταν πια σε ξεχωριστό όροφο. Η φοίτηση στο αρρεναγωγείο διαρκούσε έξι χρόνια και στο παρθεναγωγείο τέσσερα.
–1900…… Στις αρχές του 1900, με τη γενναία προσφορά πατριωτών ευεργετών και της αδελφότητας «Ναζιανζών», λειτουργούσαν ήδη Δημοτικό, Αρρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο, αντίστοιχα σημερινού Λυκείου. που λειτουργούσαν στην Καρβάλη, και ονομάζονταν Αστική Σχολή Καρβάλης.
–1912…. Το 1912 κτίστηκε νέο σχολικό κτίριο με δαπάνες του εύπορου υποψηφίου Χατζή-αγά Λουκίδη και εισφορών των κατοίκων.
–1914-1924….. Η κατάσταση επιδεινώθηκε αρχικά με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914 και η επιδείνωση συνεχίστηκε σε όλη την περίοδο μέχρι το 1924.
— Η γλώσσα
Η γλώσσα των Ελλήνων κατοίκων ήταν η τουρκόφωνη Καραμανλιδική διάλεκτος, η οποία γραφόταν με χαρακτήρες του Ελληνικού αλφαβήτου και ήταν ένα μείγμα αρχαίων Ελληνικών παραφθορών, αρχαίων Καππαδοκικών ιδιωμάτων, με λέξεις Λατινογενείς ,όπως και λέξεις από τα , Συριακά, Ιρανικά, Παλαιά Τουρκικά και Μεσαιωνικά Ελληνικά ως προς την Εκκλησιαστική ορολογία
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ
–Εκπαιδευτική Αδελφότητα «Ναζιανζός»
Το 1884 ιδρύθηκε από Γκελβεριώτες της Κωνσταντινούπολης η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης «Ναζιανζός». Όπως αναφέρεται και στο καταστατικό της, σκοπός της αδελφότητας ήταν η συντήρηση και προαγωγή των σχολείων της ιδιαίτερης πατρίδας τους και η παροχή βιβλίων και γραφικής ύλης σε άπορους μαθητές. Φρόντιζε επίσης για την αποστολή δασκάλων στο Γκέλβερι. Το 1889 συγχωνεύτηκε με το τμήμα της σχολικής εφορείας του Γκέλβερι που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη. Ανασυστάθηκε το 1908 και έδρασε μέχρι το 1924, οπότε και αυτοδιαλύθηκε.
–Φιλανθρωπική Αδελφότης Κωμοπόλεως Κέλβερι ο Άγιος Παντελεήμων».
Το 1908 και πάλι στην Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε από Γκελβεριώτες μετανάστες η «Φιλανθρωπική Αδελφότης Κωμοπόλεως Κέλβερι ο Άγιος Παντελεήμων». Το σωματείο δραστηριοποιήθηκε στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, παρέχοντας οικονομική βοήθεια σε άπορους συμπατριώτες. Επίσης ανέλαβε την αποστολή στο Γκέλβερι γιατρού, ο οποίος παρείχε τις υπηρεσίες του σε άπορους και μη για έναν περίπου χρόνο. Το 1911 «ο Άγιος Παντελεήμων» συγχωνεύτηκε με τη «Ναζιανζό», η οποία ανέλαβε, πλέον, μαζί με την περιουσία του και την εκτέλεση των σκοπών του.
–Δήμητρα ,,,
Στο Γκέλβερι λειτουργούσαν και τέσσερις συντεχνίες: των γεωργών με την επωνυμία «η Δήμητρα» (1887),
–«ο Κέραμος», ….. Των κεραμέων «ο Κέραμος»,
— Ομόνοια…. Των λαδάδων «η Ομόνοια» (1890), στην οποία συμμετείχαν και λαδέμποροι της Κωνσταντινούπολης, και
— Ηφαιστος … Των σιδηρουργών ο Ηφαιστος
Και τα τέσσερα σωματεία συγχωνεύτηκαν το 1909 με τη «Ναζιανζό».
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Η οικονομία της βασιζόταν στη βιοτεχνία και στο μικρεμπόριο
Στην Κάρβαλη ασχολιόταν με την γεωργία κυρίως για την κάλυψη των προσωπικών αναγκών. . Καλλιεργούνταν σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, όσπρια, φρούτα και όπιο.
Τα μόνα εμπορεύσιμα προϊόντα ήταν το << κίτρε >> ένα είδος φυτικής κόλλας που παραγόταν από τη ρίζα του φυτού τραγάκανθος και χρησιμοποιούνταν για το κολλάρισμα των υφασμάτων και στη βυρσοδεψία για το στίλβωμα των δερμάτων. Επίσης από την καλλιέργεια των αμπελιών έπαιρναν το κρασί και το ρακί.
Μικρή ανάπτυξη γνώρισε και η οικόσιτη κτηνοτροφία, τα προϊόντα της οποίας προορίζονταν αποκλειστικά για αυτοκατανάλωση.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Οι Έλληνες που μπήκαν στην Ελλάδα μέσω της ανταλλαγής πληθυσμών ίδρυσαν ένα νέο χωριό με το όνομα «Νέα Κάλβαρη» κοντά στο Καβάλα και έχτισαν εκεί την ίδια εκκλησία όπως στην Καρβάλη της Καππαδοκίας και ίδρυσαν ένα μουσείο όπου εκτέθηκαν τα ιερά αντικείμενα που πήραν από εκεί μέχρι το 1924
Οι Έλληνες χριστιανοί πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στην θέση Τσιρπίντι-Ακόνδισμα .
Στα δύσκολα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, οι ξεριζωμένοι Γκελβεριώτες έσωσαν από τον Ναό τους που ήταν αφιερωμένος στον διαπρεπή λόγιο Γρηγόριο Θεολόγο ή Ναζιανζηνό και και φυλασσόταν το σεπτό σκήνωμα του και το μετέφεραν στην Ελλάδα .
Όπως έσωσαν και όλα τα τιμαλφή, όμορφες εικόνες, ασημένια καντήλια, και τα Άγια λείψανα και άλλων των Αγίων και τα μετέφεραν με καράβι στη νέα τους πατρίδα.
Προς τιμήν τού Αγίου και μεγάλου Ιεράρχη Ναός που χτίστηκε είναι ιδίου αρχιτεκτονικού ρυθμού, όπως τού Γκέλβερι τής Μικράς Ασίας.
ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα (2022 ) ο οικισμός του Güzelyurt έχει 2581 κατοίκους κτισμένος σε υψόμετρο 1505 μέτρων . Και είναι μια συνοικία του Aksaray. 45 χλμ από το κέντρο του Aksaray και 15 χλμ από την κοιλάδα Ihlara. είναι μακριά
Κατά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 , Μουσουλμάνοι (Βαλαάδες ) από τα χωριά της Καστοριάς και της Κοζάνης αναγκάσθηκαν να εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στην Ελλάδα και να εγκατασταθούν στην περιοχή της Καρβάλης της Καππαδοκίας πάρα την θέληση τους να παραμείνουν στην πατρίδα τους ( Έλληνες που εξισλαμιστήκαν βίαια τον 18ο αιώνα ).