Μάρθα Στ. Καπλάνογλου Τ. Γεωπόνος
Τα κόκκινα και τα ροζέ κρασιά είναι από τα δημοφιλέστερα, ανάμεσα στους λάτρεις των οίνων.
Τα κρασιά αυτά προέρχονται από διάφορες ερυθρές, οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιών όπως:
Σενζώ(Βουλγάρικο), Ξυνόμαυρο(Μαύρο Ναούσσης),Ξυνόμαυρο Σιατίστης , Νιγριώτικο , Μοσχόμαυρο , Μερλότ , Ροδίτης κόκκινος(Αλεπού) , Μοσχάτο Αμβούργου , Καμπερνέ Σοβινιόν , Αγιωργίτικο (Μαύρο Νεμέας) , Λημνιό , Μαυροδάφνη ,Syrah (Σιράχ).
Παράλληλα με τη παρουσίαση των ποικιλιών, θα τονιστούν τα θετικά, για την υγεία, από τη λελογισμένη χρήση του κόκκινου κρασιού, αλλά και τα αρνητικά, από την κατάχρηση της πόσης του.
Α ) ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Σενζώ(Βουλγάρικο)
Μέσης ωριμότητας φυτό, γόνιμο, πολύ παραγωγικό.Είναι ευαίσθητο στο ωίδιο, τα ακάρεα, το βοτρύτη και την ευτυπίωση, καθώς και στην χλώρωση σιδήρου. Είναι ανθεκτικό στην ξηρασία και προτιμά εδάφη ξηρά, χαλκώδη, αμμώδη, φτωχά, σε πλαγιές καλής έκθεσης και θερμών περιοχών. Η βλάστησή του ξεκινά, στα μέσα του Απρίλη και ωριμάζει στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη.Κάθε κληματίδα φέρνει 2 μεγάλα σταφύλια, 400γρ.Το κρασί είναι πλούσιο σε σάκχαρα, μέτριας οξύτητας, με καλό χρώμα, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. ******************************
Ξινόμαυρο(Μαύρο Ναούσσης)
Ζωηρό φυτό, γόνιμο, παραγωγικό, ευαίσθητο στο ωίδιο, το βοτρύτη και πολύ ευαίσθητο στην ξηρασία. Αρέσκεται σε εδάφη ελαφρά ως μέσης μηχανικής σύστασης και κυρίως σε εδάφη με καλή στράγγιση, ασβεστώδη, ουδέτερα έως αλκαλικά, μέσης γονιμότητας και εδάφη που του εξασφαλίζουν ομαλή τροφοδοσία σε νερό. Ξεκινάει τη βλάστησή το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απρίλη και ωριμάζει μετά τις 20 Σεπτεμβρίου. Κάθε καρποφόρα κληματίδα φέρει 2-3 σταφύλια ,που φθάνουν τα 400γρ.Οι ρώγες έχουν παχύ φλοιό, κυανομέλανου χρωματισμού και σάρκα άχρωμη, χυμώδη και υπόξινη. Το ξινόμαυρο, σαν πολυδύναμη ποικιλία που είναι, μπορεί να δώσει διαφορετικούς τύπους κρασιών. ******************************
– Ξινόμαυρο Σιατίστης
Καλλιεργείται στην Δυτική Μακεδονία και είναι ζωηρό φυτό, εύρωστο, γόνιμο και παραγωγικό. Από αυτή την ποικιλία παράγεται και το ηλιαστό(λιαστό) κρασί Σιατίστης, σε ανάμιξη με μοσχόμαυρο και νηγριώτικο. Ωριμάζει όψιμα (αρχές του Οκτώβρη) και συνήθως, δύσκολα, ιδίως όταν φορτωθεί πολύ ή όταν είναι προσβεβλημένη από ιώσεις. Είναι ποικιλία με υψηλή οξύτητα. Ο βόστρυχος αποσπάται (σπάζει) εύκολα, καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο, ιδίως όσο πλησιάζουμε προς την ωρίμανση, λόγω της αύξησης του βάρους του σταφυλιού.Είναι η κύρια ποικιλία από την οποία παρασκευάζονται τα κρασιά της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης.Διακρίνονται κλώνοι με ιδιαίτερους αυτούς της Σιάτιστας και του Βελβενδού.
******************
Νιγριώτικο
Πιθανόν από τη Νιγρήτα Σερρών ,όπου πήγαιναν για εποχική εργασία οι κλαδευτές. Παράγει κόκκινα, γλυκά σταφύλια, τα οποία χρησιμοποιούνται μαζί με τα μοσχόμαυρα, για την παραγωγή του ηλιαστού κρασιού. ******************************
– Μοσχόμαυρο
Ημερομηνίες Συγκομιδής : 30/08 – 10/09 Μέγεθος Τσαμπιού : Μέτριο Καλλιεργείται σε μικρή έκταση
******************************
– Μερλότ
Γαλλικής προέλευσης ποικιλία, ζωηρή, γόνιμη, μέτρια παραγωγική, ευαίσθητη στον περονόσπορο και τα τζιτζικάκια και σχετικά ευαίσθητη στο βοτρύτη.Η πρώιμη έκπτυξη των οφθαλμών της, την καθιστά ευαίσθητη στους παγετούς της άνοιξης. Προτιμά αργιλοαμμώδη, αργιλασβεστώδη, δροσερά και βαθιά εδάφη, ημιορεινών και ορεινών περιοχών. Ξεκινά τη βλάστησή του στα μέσα του Μάρτη και ωριμάζει τέλη Αυγούστου.Κάθε κληματίδα φέρνει 2 μέτρια σταφύλια,που δεν ξεπερνούν τα 250-300 γρ.Το κρασί που δίνει είναι υψηλού αλκοολικού τίτλου, καλής οξύτητας, μαλακό με χαρακτηριστικό άρωμα. ******************************
– Ροδίτης κόκκινος(Αλεπού)
Ζωηρό φυτό, γόνιμο και πολύ παραγωγικό. Είναι ευαίσθητο στον περονόσπορο, τον μολυσματικό εκφυλισμό, αλλά και τον ίκτερο. Είναι σχετικά ανθεκτικό στην ξηρασία. Εμφανίζει έντονη ανθόρροια, κάτω από συνθήκες μεγάλης ζωηρότητας. Προτιμά εδάφη ελαφρά ασβεστώδη, μέσης γονιμότητας και περιοχές με υψόμετρο, όπου η ποικιλία δίνει τον καλύτερό της χαρακτήρα. Η βλάστηση ξεκινά στις αρχές Απρίλη και η συγκομιδή γίνεται μετά τις 20 Σεπτεμβρίου. Κάθε καρποφόρα ποικιλία φέρνει 2 σταφύλια που ξεπερνούν τα 450γρ. Οι ρώγες του έχουν μέτρια λεπτό φλοιό, ροδόλευκου έως ερυθρορόδινου χρώματος και σάρκα μαλακή ως τραγανή, εύχυμη, γλυκιά και μέτρια αρωματική. Στα κατάλληλα εδάφη ορεινών περιοχών και με μέτριες αποδόσεις, ανά πρέμνο, ο ροδίτης μπορεί να δώσει αξιόλογα ξηρά κρασιά, με καλή ισορροπία ανάμεσα στην αλκοόλη και την οξύτητα και με καλό άρωμα. ******************************
Ζωηρό φυτό, γόνιμο, πολύ παραγωγικό, ευαίσθητο στο μολυσματικό εκφυλισμό, τον περονόσπορο και το ωίδιο.Για την αποφυγή της ανθόρροιας, χρειάζεται κορφολόγημα στα 3-4 φύλλα, πάνω από το τελευταίο τσαμπί στην αρχή της άνθησης.
Προτιμά εδάφη βαθιά, δροσερά,θερμών, ξηρών και μη παγετόπληκτων περιοχών.
Ξεκινά την βλάστηση στα τέλη Μαρτίου και ωριμάζει τέλη Αυγούστου- αρχές Σεπτεμβρίου.Κάθε κληματίδα φέρνει 2 σταφύλια μέτρια έως μεγάλα, 500γρ.Το κράσί του είναι χωρίς αξιώσεις, αλλά μπορεί να δώσει πολύ καλής ποιότητας αποστάγματα. Σε αναμείξεις μικρής ποσότητας με άλλα κρασιά, μπορεί να βελτιώσει το άρωμά τους.Κατάλληλο για επιτραπέζια χρήση.Λόγω της πολύ γλυκιάς και γευστικής σάρκας, κάθε ρώγα φέρει 2-3 κουκούτσια.
******************************
– Καμπερνέ Σοβινιόν
Γαλλική ποικιλία, ζωηρή, γόνιμη και μέτρια παραγωγική.Είναι ευαίσθητη στο ωίδιο, στην ευτυπίωση, την ίσκα, την φόμοψη, την ερίνωση, αλλά και την ξηρασία.
Προτιμά εδάφη βαθειά, ορεινών και ημιορεινών περιοχών, δροσερά, με καλή ικανότητα συγκράτησης νερού, μέτριας γονιμότητας.Η βλάστησή του ξεκινά, αρχές με μέσα Απρίλη και ωριμάζει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη.Κάθε κληματίδα φέρνει 2-3 μικρά σταφύλια, που δεν ξεπερνούν τα 150γρ. Οι ρώγες του είναι μικρές και έχουν παχύ φλοιό.Δίνει κρασιά με έντονο χρώμα και υψηλό άρωμα.Όταν αναμειγνύεται με άλλα κρασιά, αρκεί ένα μικρό ποσοστό 10-15%, για να δώσει τον χαρακτήρα της στο τελικό προϊόν.
********************************************************
– Αγιωργίτικο (Μαύρο Νεμέας)
Φυτό μέτριας ζωηρότητας και ευρωστίας, γόνιμο, πολύ παραγωγικό. Κάθε καρποφόρα κληματίδα φέρνει 1-2 σταφύλια που ξεπερνούν τα 400γρ. Ημερομηνίες Συγκομιδής : 10-15/09 Μέγεθος Τσαμπιού : Μέτριο
******************************
– Λημνιό
Φυτό μέτρια ζωηρό, γόνιμο, παραγωγικό, πολύ ανθεκτικό στην ξηρασία και στις περισσότερες ασθένειες. Δίνει κρασί σχετικά υψηλόβαθμα, μέτριας οξύτητας, με ελαφρύ ιδιαίτερο άρωμα. Ημερομηνίες Συγκομιδής : 30/08 – 10/09 Μέγεθος Τσαμπιού : Μέτριο
*********************
Μαυροδάφνη
Μέτριας ζωηρότητας φυτό και ευρωστίας, γόνιμο, παραγωγικό. Κάθε καρποφόρα κληματίδα φέρνει 1-3 σταφύλια περίπου 250γρ. Ημερομηνίες Συγκομιδής : 15/08 -30/08 Μέγεθος Τσαμπιού :Μέτριο
**********************
– Syrah (Σιράχ)
Φυτό ζωηρό, γόνιμο, μέτρια παραγωγικό. Κάθε κληματίδα φέρνει 2 σταφύλια μέτρια που πλησιάζουν τα 250γρ. Ημερομηνίες Συγκομιδής : 30/08 – 05/09 Μέγεθος Τσαμπιού :Μέτριο
Β) ΚΟΚΚΙΝΑ ΚΡΑΣΙΑ : ΟΦΕΛΗ & ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
Το κόκκινο κρασί λαμβάνεται με ζύμωση του μούστου των σκούρων κόκκινων σταφυλιών , οινοποίηση η οποία λέγεται “κόκκινη οινοποίηση”.
Το χρώμα του κρασιού που παράγεται χάρη στην κόκκινη οινοποίηση μπορεί να ποικίλει από βαθύ μωβ, για νεαρά κρασιά, έως μπορντό με πορτοκαλί αποχρώσεις, για παλαιωμένα κρασιά.
Το κόκκινο κρασί φημίζεται για τις οργανοληπτικές του ιδιότητες και για τα θρεπτικά του χαρακτηριστικά.
Επειδή περιέχει αιθυλική αλκοόλη, το κόκκινο κρασί δεν μπορεί να θεωρηθεί, πραγματικά, “υγιεινό” ποτό, όταν υπάρχει κατάχρηση , αλλά χάρη στην παρουσία φαινολικών αντιοξειδωτικών, δείχνει ορισμένα οφέλη για την υγεία.
Η βασική ουσία που δίνει τα οφέλη είναι η ρεσβερατρόλη , μη -φλαβονοειδής φαινόλη, στην οποία αποδίδουν αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές, αντιμυκητιασικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις και αραιωτικές μεταβολικές ιδιότητες.
— Ένα ποτήρι κόκκινο κρασί, την ημέρα, θα μπορούσε να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου έως και 50% (πάντα, υπό ορισμένες συνθήκες)
— Μελέτη, στη Γαλλία, διαπίστωσε θετική επίπτωση κατά της υπερχοληστερολαιμίας και των καρδιαγγειακών παθήσεων, λόγω της κατανάλωσης κόκκινου κρασιού, από ότι σε άλλες συγκρίσιμες διατροφικές χώρες
. – Η ρεσβερατρόλη φαίνεται να προστατεύει τον εγκέφαλο από τη γνωστική μείωση, που σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
– Στο κόκκινο κρασί, οι σαπωνίνες ή αφριστικές ουσίες, που υπάρχουν διαλυτές στο αλκοόλ είναι ικανές να δεσμεύσουν τη χοληστερόλη, στο έντερο, μειώνοντας την απορρόφησή της.
– Το κόκκινο κρασί είναι επίσης πλούσιο σε κουερσετίνη.
Ένα φλαβονοειδές (τετραοξυφλαβονόλη) αντιπροσωπεύει έναν μεταβολικό αναστολέα ορισμένων ενζύμων που εμπλέκονται στη φλεγμονώδη απόκριση. Συγχρόνως δρα ως ισχυρό αντικαρκινικό, ειδικά στο παχύ έντερο.
— Το ελλαγικό οξύ, που υπάρχει στο κρασί (υπάρχει επίσης σε πολλά λαχανικά και φρούτα, όπως το ρόδι), το οποίο είναι ένα φαινολικό αντιοξειδωτικό, ικανό να εμποδίζει τη συσσώρευση λίπους στα κύτταρα και να αντιτίθεται στην ανάπτυξη νέων λιποκυττάρων
. Η λελογισμένη χρήση του, κατά συνέπεια, καταπολεμά την παχυσαρκία .
– Το κόκκινο κρασί είναι πλούσιο σε λεγόμενες τανίνες, επίσης γνωστές ως προανθοκυανιδίνες.
Αυτές οι φαινολικές ενώσεις, υπεύθυνες για την κόκκινη χρωστική ουσία, είναι πολύ γνωστές για την πιθανή ευεργετική τους δράση στο καρδιαγγειακό επίπεδο.
* Διευκρινίζουμε ότι όλες οι πληροφορίες που υπάρχουν στα άρθρα έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και για θέματα υγείας, αρμόδιοι είναι οι γιατροί
ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Η κατανάλωση οίνου θα πρέπει να γίνεται, πάντα με μέτρο, καθώς η κατάχρηση μπορεί να οδηγήσει στον αλκοολισμό.
Η αιθυλική αλκοόλη, που περιέχει, είναι επιβλαβής για τον οργανισμό.
Χρειάζεται προσοχή γιατί η κατάχρηση στην πόση οδηγεί στον αλκοολισμό.
Το αλκοόλ είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη νόμιμη εξαρτησιογόνος ουσία.
Η επίδραση του οινοπνεύματος αφορά όλα τα συστήματα, αφού το οινόπνευμα είναι «δηλητήριο του πρωτοπλάσματος», προσβάλλει δηλαδή κάθε ζωντανό κύτταρο.
Μεταξύ των άλλων παρενεργειών του αλκοόλ είναι:
– Ψυχοτροπική δράση, που σημαίνει ότι μεταβάλλει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου
–Ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις με διάφορες φαρμακευτικές θεραπείες
– Ερεθισμός και φλεγμονή των μυών του πεπτικού συστήματος
– Μείωση της εντερικής απορρόφησης
– Ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 και αυξημένη πιθανότητα εγκεφαλοπάθειας του Wernicke
–Υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης , γαστρίτιδας, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, οισοφάγου Barrett, εντερικών διαταραχών
– Τοξική δράση έναντι άλλων ιστών και οργάνων, όπως τα νεφρά
– Μείωση του σακχάρου στο αίμα, λόγω ισχυρής διέγερσης ινσουλίνης
– Τάση αύξησης της μάζας λίπους, ειδικά εντοπισμένη στην κοιλιακή περιοχή (δεδομένου ότι το αλκοόλ δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ενέργειας, μετατρέπεται σε λιπαρά οξέα και εναποτίθεται σε λιπώδη ιστό με τη μορφή τριγλυκεριδίων)
– Σε εγκυμονούσες γυναίκες μπορεί να υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις στο έμβρυο
– Διαταραχές στον ύπνο
– Επιπλέον, ορισμένες φαινολικές ουσίες στο κρασί (όπως οι τανίνες) ασκούν ήπια χηλική λειτουργία σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά (π.χ. σε σίδηρο).
ΠΟΣΟ ΚΡΑΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΝΟΥΜΕ
Πόσο κόκκινο κρασί;
Το αποδεκτό ποσοστό αλκοόλ κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40g την ημέρα για υγιείς ενήλικες, ενώ για τους ηλικιωμένους μειώνεται στα 25-30 gr.
Όσα άτομα διαθέτουν ορισμένα προβλήματα υγείας, όπως ασθένειες του στομάχου θα πρέπει να το αποφεύγουν.
Το κόκκινο κρασί περιέχει περίπου 10-11 γραμ. αιθυλικής αλκοόλης, ανά 100 γραμμάρια, γι ‘αυτό, η προτεινόμενη πρόσληψη, θα ήταν 2 ή το πολύ 3 ποτήρια κρασί, 125 ml το καθένα.