Οι ενεργειακές κοινότητες είναι συνεταιρισμοί μέσω των οποίων οι πολίτες μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα της ενέργειας, αξιοποιώντας τις καθαρές μορφές ενέργειας. Στόχος των ενεργειακών κοινοτήτων είναι να προωθήσουν την αλληλέγγυα οικονομία και την καινοτομία στον ενεργειακό τομέα, να καταπολεμήσουν την ενεργειακή φτώχεια, να προωθήσουν τη βιώσιμη παραγωγή, την αποθήκευση και τη διαχείριση της ενέργειας, την αυτοπαραγωγή και την ιδία κατανάλωση και να βελτιώσουν την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή αυτονομία.
Σήμερα που η Δυτ. Μακεδονία απολιγνιτοποιείται είναι επιβεβλημένο οι τοπικές αρχές να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να αξιοποιήσουν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους για τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων/συνεταιρισμών. Οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί/κοινότητες δε χρειάζεται να περιορίζονται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά μπορούν να συμμετέχουν και σε έργα ενεργειακής απόδοσης, χρησιμοποιώντας ιδιωτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των αρχικών επενδύσεων. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν αύξηση της αποτελεσματικότητας στον οδικό φωτισμό, την ηλεκτροκίνηση και την τηλεθέρμανση των περιοχών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων της ΠΕ Φλώρινας, υπό το φως των νέων δεδομένων, που αφορούν την ενεργειακή μετάβαση, επιβάλλεται να προχωρήσουν άμεσα στην ίδρυση Ενεργειακών Κοινοτήτων/Συνεταιρισμών, με βάση το ν. 4513/2018. Οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι ένας θεσμός σύγχρονος, καινοτόμος και ο πλέων ενδεδειγμένος, λόγω της διαδικασίας απολιγνιτοποίησης της περιοχής μας και αποσκοπεί στην ενίσχυση των εισοδημάτων των κατοίκων, μέσω της αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιχειρήσεις, φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δημότες, εκτός από καταναλωτές, μπορούν να γίνουν και παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας την οποία είτε θα πωλούν στο δίκτυο, είτε θα συμψηφίζουν με το ρεύμα που δαπανούν.
Δικαίωμα συμμετοχής σε ένα τέτοιο σχήμα θα μπορούν να έχουν φυσικά/νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, με κεντρική ευθύνη και διαχείριση από τους Δήμους της ΠΕ Φλώρινας. Στην ουσία ο προτεινόμενος συνεταιρισμός/κοινότητα έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει τους καταναλωτές σε επενδυτές. Συνεταιρισμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας υπάρχουν παντού στον αναπτυγμένο κόσμο, όπως στη Γερμανία, με την ίδια την κοινωνία να μπαίνει δυναμικά στον χώρο των επενδύσεων και να διαχειρίζεται το 60% με 70% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Θετικό παράδειγμα καλής τέτοιας πρακτικής έχουμε και στη χώρα μας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας με συμμετοχή σε ενεργειακή κοινότητα 2200 ατόμων. Εγχείρημα που αντιστοιχεί σε κατασκευή ήδη 100 MW φωτοβολταϊκών και μέσα στη διετία σε κατασκευή 170 MWαιολικών στοιχείων ενεργειακών κοινοτήτων.
Αλλά και σε γειτονικούς Δήμους (π.χ Δήμος Κοζάνης) γίνεται μια συστηματική προσπάθεια και έχει ιδρυθεί ενεργειακή κοινότητα περιορισμένης ευθύνης.
Σκοπός των ενεργειακών κοινοτήτων είναι να χρησιμοποιηθεί η ηλιακή ενέργεια προκειμένου να αποκτηθεί έδαφος στην ελεύθερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η ιδέα είναι απλή. Όλοι οι κάτοικοι πχ. ενός Δήμου της ΠΕ Φλώρινας, αγοράζοντας μερίδια στην ενεργειακή κοινότητα, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν οι ίδιοι το ρεύμα που χρειάζονται χωρίς να απαιτείται να διαθέτουν ιδιωτική- ατομική υποδομή. Η συμμετοχή αφορά και κατοίκους με μικρά εισοδήματα, με μερίδια της τάξης των 5000 ή 10000 ευρώ.
Βασικά πλεονεκτήματα αποτελούν, η αξιοποίηση των ιδιωτικών κεφαλαίων για τοπικά ενεργειακά έργα και η δημιουργία εισοδήματος που παραμένει στην τοπική κοινότητα με δυνατότητα να επανεπενδύεται ξανά και ξανά στην αντιμετώπιση τοπικών κοινωνικών αναγκών.
Σήμερα πολλοί δημότες ανησυχούν και αναζητούν τρόπους να επενδύσουν κάποια χρήματα. Το θετικό στην περίπτωση αυτή είναι ότι βλέπει κανείς πού επενδύει και το σημαντικότερο ότι επενδύει στην περιοχή του.
Ο στόχος είναι πολλοί κάτοικοι των Δήμων της ΠΕ Φλώρινας να εξασφαλίσουν ένα σταθερό, πρόσθετο εισόδημα για τα επόμενα χρόνια κατά τα οποία η περιοχή θα εισέρχεται στη φάση της ενεργειακής μετάβασης. Έτσι, το παραγόμενο οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτέλεσμα θα ενισχύσει τον τόπο μας.
Οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί βέβαια ενδέχεται να έχουν ισχυρό ανταγωνισμό από τους καθιερωμένους διεθνείς παίκτες της ενεργειακής αγοράς των μεγάλων έργων, στους οποίους ανατίθενται έργα ανανεώσιμης ενέργειας μέσω διεθνών διαγωνισμών. Για αυτούς τους λόγους απαιτείται καλή προετοιμασία από την πλευρά των Δήμων, ώστε να διεκδικήσουν το δικαίωμα των κατοίκων της περιοχής στη διαχείριση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να ενημερώσουν και να ενθαρρύνουν τους πολίτες να επενδύσουν και να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας επένδυσης για το καλό των τοπικών κοινωνιών.
Λεμονιά Μπούτσκου
