Επιστολή με προτάσεις για την υλοποίηση του προγράμματος «Εγκατάσταση Γεωργών Νεαρής Ηλικίας» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) 2023– 2027, απέστειλε στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, το Περιφερειακό Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.
Η επιστολή αναφέρει αναλυτικά τα εξής:
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης επί της προδημοσίευσης του προγράμματος Νέων αγροτών για την επερχόμενη 1η Πρόσκληση για την υποβολή αιτήσεων στήριξης προς ένταξη στην παρέμβαση Π3-75.1 «Εγκατάσταση Γεωργών Νεαρής Ηλικίας» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023– 2027, σας παραθέτουμε τις παρατηρήσεις/προτάσεις μας.
- Σύμφωνα με τη προς διαβούλευση προδημοσίευση, το ελάχιστο επίπεδο γνώσεων των υποψηφίων ορίζεται στο 4 (απόφ. Λυκείου ή επαγγελματικών σχολών). Επίσης γίνονται δεκτοί υποψήφιοι με απολυτήριο γυμνασίου με εκπαίδευση γεωτεχνικής κατεύθυνσης 150 ωρών και όσοι έχουν εμπειρία ως αγρεργάτες επί 3 συναπτά έτη.
Η εμπειρία των 3 συνεχόμενων ετών είναι, κατά την άποψή μας, ιδιαίτερα απαιτητική και θα αφήσει εκτός πρόσκλησης νέους ανθρώπους που έχουν συσσωρεύσει σημαντική εμπειρία σε οικογενειακές εκμεταλλεύσεις αλλά δεν μπορούν να το αποδείξουν μέσω εργοσήμου. Επιπλέον η εμπειρία είναι ένας σημαντικός παράγοντας επιτυχίας μιας νέας αγροτικής εκμετάλλευσης που δεν εξαρτάται από το αν τα έτη εμπειρίας είναι συνεχόμενα ή όχι.
Για αυτούς τους λόγους προτείνουμε να γίνεται δεκτή εμπειρία στις παρακάτω περιπτώσεις:
Α. εμπειρία 3 ετών με εργόσημο ή ισοδύναμο πιστοποιητικό, όχι απαραίτητα συνεχόμενης,
Β. εμπειρία 2 ετών σε οικογενειακή εκμετάλλευση και 1 έτους με εργόσημο ή ισοδύναμο πιστοποιητικό. Για την απόδειξη εμπειρίας σε οικογενειακή εκμετάλλευση ο υποψήφιος θα προσκομίζει δικαιολογητικά οτι την περίοδο που είχε ηλικία 16-18 ετών, ήταν προστατευόμενο μέλος ιδιοκτήτη αγροτικής εκμετάλλευσης και
Γ. Εμπειρία 2 ετών, με εργόσημο ή σε οικογενειακή εκμετάλλευση και εκπαίδευση 50 ωρών τουλάχιστον.
- Στο κείμενο της διαβούλευσης η διάρκεια του επιχειρηματικού σχεδίου ορίζεται από 3 ως 4 έτη.
Προτείνεται η διάρκεια του επιχειρηματικού σχεδίου έχει διάρκεια από 3 έτη ως 5 έτη (αντί των 4 ετών της διαβούλευσης). Αυτό θα δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στους υποψηφίους που κατά τη διάρκεια υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων αντιμετωπίζουν απρόβλεπτους παράγοντες, όπως μείωση τιμών αγροτικών προϊόντων, αύξηση τιμών εφοδίων, αντίξοα καιρικά φαινόμενα.
Σε συνέχεια της πρότασης αυτής προτείνεται μεταβλητό χρονικό διάστημα και στη περίοδο μακροχρόνιων δεσμεύσεων, αντί των 4 ετών σταθερής περιόδου που αναφέρεται στη προδημοσίευση. Η πρότασή μας είναι το άθροισμα των ετών δέσμευσης των περιόδων του σχεδίου δράσης και των μακροχρόνιων δεσμεύσεων να είναι 6 έτη, έτσι ώστε όταν επιμηκύνεται η περίοδος του σχεδίου δράσης να μειώνεται αντίστοιχα η περίοδος των μακροχρόνιων δεσμεύσεων. Με αυτόν τον τρόπο οι υποψήφιοι θα γνωρίζουν από πριν το ακριβές συνολικό χρονικό διάστημα δέσμευσης και θα προγραμματίσουν καλύτερα τις δαπάνες τους και τις υποχρεώσεις τους.
Με τη πρότασή μας η διάρκεια του επιχειρηματικού σχεδίου θα έχει διάρκεια 3 ως 5 έτη και η διάρκεια των μακροχρόνιων δεσμεύσεων 3 ως 1 έτος, έτσι ώστε αθροιστικά να είναι 6 χρόνια σταθερά.
III. Σχετικά με την τυπική απόδοση της αρχικής κατάστασης, αναφέρεται στην διαβούλευση: “Για την Ηπειρωτική Χώρα την Κρήτη και την Εύβοια, τυπική απόδοση ύψους τουλάχιστον 10.000 ευρώ πρέπει να προέρχεται από παραγωγικές φυτείες ή ετήσιες καλλιέργειες” (παράγραφος 4.5.4.1).
Προτείνεται να γίνεται δεκτή και η τυπική απόδοση των αναπαραγωγικών ζώων και μελισσοκομίας. Ο αποκλεισμός της ζωικής παραγωγής παραγωγής από τον βασικό σχηματισμό της τυπικής απόδοσης, αποτελεί ένα σημαντικό μειονέκτημα για τους κτηνοτρόφους. Ομοίως η ίδια προσθήκη να γίνει και στις παραγράφους 4.5.4.2 και 4.5.4.3 που αφορούν νησιωτικές περιοχές.
- Σχετικά με την τυπική απόδοση της κατάστασης ολοκλήρωσης, αναφέρεται στην διαβούλευση: “Για την Ηπειρωτική Χώρα την Κρήτη και την Εύβοια, τυπική απόδοση ύψους τουλάχιστον 12.000 ευρώ πρέπει να προέρχεται από παραγωγικές φυτείες ή ετήσιες καλλιέργειες” (παράγραφος 4.5.5.1).
Προτείνεται να γίνεται δεκτή και η τυπική απόδοση των αναπαραγωγικών ζώων σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό. Ομοίως η ίδια προσθήκη να γίνει και στις παραγράφους 4.5.5.2 και 4.5.5.3 που αφορούν νησιωτικές περιοχές.
- Στο κείμενο της διαβούλευσης υπάρχει ο όρος της επίτευξης κύκλου εργασιών σε επίπεδο τουλάχιστον ίσο με το 50% της τυπικής απόδοσης εισόδου στο μέτρο και κατά την υποβολή της τελικής δόσης, να έχει υποβάλλει τουλάχιστον δύο φορολογικές δηλώσεις που να αφορούν τα έτη του επιχειρηματικού σχεδίου με την πιο πρόσφατη από αυτές να εμφανίζει κύκλο εργασιών που να προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες τουλάχιστον ίσο προς 60% της τυπικής απόδοσης εξόδου από το μέτρο.
Προτείνεται ο όρος η με τη πιο πρόσφατη από αυτές να αντικατασταθεί από τον όρο τουλάχιστον μια από αυτές. Επίσης προτείνεται προτείνεται η μείωση του ποσοστού του 50% σε 30%. Με τη προτεινόμενη αλλαγή θα δοθεί η ευελιξία να πετύχουν τον στόχο εξόδου οι νέοι αγρότες οποιαδήποτε στιγμή στη διάρκεια του σχεδίου δράσης και όχι απαραίτητα στο τελευταίο έτος. Με αυτό το τρόπο θα τους δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιήσουν χρονιά με καλή σοδειά και να ξεπεράσουν πιό εύκολα χρονιές με κακές σοδειές και μειωμένες τιμές προϊόντων.
- Σύμφωνα με το κείμενο διαβούλευσης, η βαθμολογία εξόδου από το μέτρο δεν μπορεί να τροποποιηθεί περισσότερο από 10% σε σχέση με τη βαθμολογία ένταξης στο μέτρο. Αυτός ο περιορισμός αναμένεται να περιορίσει σημαντικά την ευελιξία των υποψηφίων σε απρόβλεπτες καταστάσεις καθώς και την ευελιξία τους στην προσαρμογή της εκμετάλλευσής τους στις συνθήκες που θα συναντήσουν κατά την ολοκλήρωση του επενδυτικού τους σχεδίου.
Προτείνεται η αλλαγή του περιορισμού αυτού, στη βαθμολογία του πρώτου επιλαχόντα (εάν υπάρχουν επιλαχόντες) ή του ελάχιστου βαθμολογικού ορίου εισαγωγής (σε περίπτωση που δεν υπάρχουν επιλαχόντες).
VII. Το χρονικό διάστημα εκπλήρωσης των στρατιωτικών υποχρεώσεων των υπόχρεων υποψηφίων (ανδρών που δεν έχουν νόμιμα απαλλαγεί) ορίζεται σε 9 μήνες από τη λήξη της πρόσκλησης.
Προτείνεται η αύξηση του ορίου αυτού σε 18 μήνες, έτσι ώστε να μπορέσουν οι υποψήφιοι να προγραμματίσουν καλύτερα τις εργασίες τους και τον χρόνο διακοπής της αναβολής τους.
VIII. Προτείνεται όπως δίνεται η δυνατότητα απόκτησης ιδιότητας μεταπτυχιακού φοιτητή, έτσι να δίνεται και η δυνατότητα σε υποψήφιο να αποκτήσει την ιδιότητα του φοιτητή μετά την ένταξή του στο πρόγραμμα, εφόσον πρόκειται για 2ο πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή για αναβάθμιση πτυχίου από ΑΤΕΙ σε ΑΕΙ.
- Προτείνεται η θέσπιση ενός ελάχιστου κατωφλίου στις 20.000 Τυπικής απόδοσης το οποίο θα πρέπει να πετύχει ο υποψήφιος σε περίπτωση που δεν πετύχει την αύξηση του 20%, για να ολοκληρώσει το σχέδιο δράσης του.
Δηλαδή υποψήφιος με αρχική κατάσταση Τυπική Απόδοση ήδη υψηλή, π.χ 19.000, να πρέπει να πετύχει το κατώφλι των 20.000 και όχι 20% αύξηση. Αντίθετα ένας υποψήφιος με αρχική Τυπική Απόδοση χαμηλή, π.χ 14.000, να πρέπει να πετύχει την αύξηση του 20%.
Η αγροτική παραγωγή χαρακτηρίζεται από ρευστότητα των συντελεστών παραγωγής (διαθεσιμότητα και τιμές) αλλά και των τιμών πώλησης. Σε νέους αγρότες που εισέρχονται στο πρόγραμμα με υψηλή τυπική απόδοση, η αύξηση της παραγωγής κατά τόσο μεγάλο ποσοστό όχι μόνο δεν είναι εγγυημένη αλλά είναι και επικίνδυνη καθώς δημιουργεί υποχρεώσεις που πολύ πιθανόν θα οδηγήσουν σε αυξανόμενα έξοδα που δύσκολα θα καλυφθούν από την πώληση προϊόντων.
- Τέλος σε ότι αφορά τα κριτήρια βαθμολόγησης που θα ανακοινωθούν, προτείνεται:
Α. Οι απόφοιτοι γεωτεχνικών σχολών θα πρέπει να μοριοδοτηθούν με βαθμολογία ανάλογη του πτυχίου τους, δηλαδή 10 μόρια, όπως ήταν και σε παλαιότερα προγράμματα. Έτσι αναγνωρίζεται η υψηλή θεωρητική τους κατάρτιση και δίνεται η ανάλογη βαρύτητα ώστε να τους προτρέπει να απασχοληθούν με την γεωργία.
Β. Στα τα κριτήρια βαθμολόγησης η πιστοποίηση βιολογικής παραγωγής που αφορά την υφιστάμενη κατάσταση να συμπεριλαμβάνει και τα αρχικά/μεταβατικά στάδια και όχι μόνο τα βιολογικά στάδια. Έτσι ενδιαφερόμενοι που θα ξεκινήσουν το 2024 την εκμετάλλευση τους θα έχουν την ανάλογη βαθμολογία και δεν θα υπάρχει ανισότητα σε σχέση με παραγωγούς που ξεκίνησαν το 2023 ή ακόμη και σε σχέση με άλλους που ωφελούνται από διάδοχη κατάσταση.
Με την πεποίθηση ότι οι προτάσεις μας θα συμβάλλουν στην επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος, παραμένουμε στη διάθεση σας για κάθε διευκρίνιση ή συνεργασία επί του θέματος.
Με τιμή,
για τη Δ.Ε. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. / Π.Δ.Μ.
Ο Πρόεδρος
Θεόδωρος Γ. Σιόγκας