«Αντίδι- Kιχώριον το αντίδιον – Σέρις ο ήμερος – Endive – Cichorium endivia» της Μάρθας Στ. Καπλάνογλου Τεχνολόγου Γεωπόνου

Το αντίδι είναι φυτό ιδιαίτερα γνωστό στις χώρες της Μεσογείου, με πιθανή χώρα καταγωγής την Ινδία
Ήταν γνωστό στους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους. Ο Διοσκουρίδης το αναφέρει με το όνομα “Σέρις ο ήμερος”.
Το φυτό καλλιεργείται συχνά, κυρίως στις εύκρατες ζώνες της Ευρώπης και της Ν. Αμερικής, για τα βρώσιμα φύλλα του. Μερικές φορές καλλιεργείται στις τροπικές περιοχές ως υποκατάστατο του μαρουλιού
ΤΟ ΦΥΤΟ
Το Endive είναι ένα όρθιο, ετήσιο έως διετές φυτό που αναπτύσσεται έως και 170 εκατοστά. Όταν είναι νέο, το φυτό σχηματίζει μια ροζέτα από φύλλα ύψους περίπου 30 εκατοστών, δημιουργώντας ένα κεντρικό, διακλαδισμένο στέλεχος Το φυτό είναι μονοετές φυτό της οικογένειας των σύνθετων,και είναι συγγενικό με το ραδίκι. Άν αφεθεί, να αναπτυχθεί , το φυτό περνά στο αναπαραγωγικό στάδιο.Το στέλεχός του επιμηκύνεται( μέχρι ένα μέτρο) και φέρει κεφαλές ανθέων λευκού και μπλε χρώματος. Η ρίζα του είναι πασσαλώδης.
***ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ***
– ΕΔΑΦΟΣ
Ευδοκιμεί σε οποιοδήποτε μέτρια εύφορο και καλά αποστραγγιζόμενο έδαφος.Προτιμά ένα μεσαίο έως ελαφρύ αμμώδες ή χαλικώδες έδαφος, το οποίο είναι πλούσιο σε χούμο.Προτιμά pΗ στο εύρος 6,5 – 7,8, αλλά ανέχεται 5,3 έως 8,5.
– ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Άν και προέρχεται από την υποτροπική ζώνη, το αντίδι μπορεί,επίσης, να καλλιεργηθεί σε ψυχρότερες περιοχές της εύκρατης ζώνης και στις τροπικές περιοχές, αν και γενικά, αναπτύσσεται καλύτερα, σε υψόμετρα άνω των 400 μέτρων. Αυξάνεται, καλύτερα,σε περιοχές όπου οι ετήσιες ημερήσιες θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 15 – 23 ° C, αλλά μπορούν να ανεχθούν 5 – 30 ° C
Τα παλαιότερα φυτά μπορούν να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες έως περίπου -5 ° C, αλλά η νεαρή ανάπτυξη μπορεί να υποστεί σοβαρές βλάβες στους -1 ° C
– ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ
Προτιμά μια ηλιόλουστη θέση αλλά με ελαφριά σκιά σε ζεστό καιρό.
. Συνήθως χρειάζονται μεγάλες ημέρες για ανθοφορία
– ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ
. Προτιμά μια μέση ετήσια βροχόπτωση των 1.000 – 1.400mm, αλλά ανεβαίνει και στα 300 – 2.500mm
-ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ –

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ
Όσον αφορά την προετοιμασία του εδάφους πριν την σπορά, ένα επιφανειακό σκάψιμο είναι αρκετό για το αντίδι. Η σπορά είναι ο βασικός τρόπος καλλιέργειας. Μπορεί να γίνει σχεδόν όλο το χρόνο, με εξαίρεση τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου τα φυτά μπορούν να καλλιεργηθούν, μόνον εάν υπάρχει επάρκεια σε υγρασία
ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ
Ο πολλαπλασιασμός του αντιδιού γίνεται με σπορά, απευθείας, στο χωράφι , ενώ, τελευταία άρχισε να εφαρμόζεται και σπορά σε σπορείο και μεταφύτευση .
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Υπάρχουν δύο βασικές ποικιλίες: τα πλατύφυλλα και τα κατσαρά. Η γνωστότερη ποικιλία του είναι το ραδίκι, το οποίο έχει κόκκινα φύλλα. Περίφημα είναι επίσης τα βελγικά αντίδια
Υπάρχουν πολλές ονομαζόμενες ποικιλίες, οι οποίες εμπίπτουν σε τρεις βασικές ομάδες:
Ομάδα Batavian.
(επίσης γνωστή ως Escarole Group, Scarole Group ή var. Latifolium).
Αυτή η φόρμα έχει φαρδιά, σχεδόν ολόκληρα, μάλλον επίπεδα φύλλα, σχηματίζοντας ένα χαλαρό κεφάλι. μερικές γνωστές ποικιλίες είναι τα

Freeze
Ομαδοποιημένη ομάδα Freeze (Αυτή η μορφή έχει στενά, βαθιά πεπερασμένα, έντονα συσπειρωμένα φύλλα, σχηματίζοντας ένα χαλαρό κεφάλι. μερικές γνωστές ποικιλίες είναι οι «Σαλάτα βασιλιάς», «Πράσινο κουλουριασμένο», «Frisée de Ruffec» και «Grosse Pancalière»

Small
Ομάδα κοπής Small . Μια φόρμα με πολύ μικρά φύλλα που δεν σχηματίζουν κεφάλι.
Ποικιλίες που προτιμώνται τελευταία είναι:
— Scarola gigante
Ποικιλία μίας κοπής που παράγει μεγάλα κεφάλια με πλατιά φύλλα ελαφρώς κατσαρά στις άκρες. Η καρδιά είναι πλούσια και έχει κιτρινωπό χρώμα. Είναι κατάλληλη για καλοκαιρινές καλλιέργειες, καθώς αντέχει στο ξεβλάστωμα. Μπορεί να καταναλωθεί και φρέσκο σαν σαλάτα.
— Tosca
Ποικιλία μιας κοπής, για ανοιξιάτικη καλλιέργεια σε τούνελ αλλά και υπαίθρια το καλοκαίρι. Το ύψος του φυτού είναι 10-15 cm. Το φύλλωμα που παράγεται είναι πολύ κατσαρό, χρώματος σκούρου πράσινου, με κιτρινωπό χρώμα καρδιάς.
— Pancaliere
Ποικιλία μιας κοπής, κατάλληλη για άνοιξη και φθινόπωρο, ανθεκτική στο ξεβλάστωμα, με ύψος φυτού 35-40cm και φύλλωμα μέτρια κατσαρό, χρώματος σκούρου πράσινου, με ανοιχτό πράσινο χρώμα καρδιάς.
— Ruffec
Η πιο γνωστή κοντή ποικιλία μιας κοπής, κατάλληλη για φθινόπωρο και χειμώνα. Το ύψος του φυτού είναι περίπου 25-30 cm. Το φύλλωμα είναι αρκετά κατσαρό, πράσινου ανοιχτού χρώματος με κιτρινωπό χρώμα καρδιάς.
— Tre fine galia
Ποικιλία μίας κοπής του οίκου Vilmorin,ασυναγώνιστη για την πρωιμότητά της. Παράγει φυτό με πολύ λεπτό φύλλωμα, κατσαρό που δεν ξεπερνά σε ύψος τα 20 cm. Λόγω της αντοχής στο ξεβλάστωμα η ποικιλία είναι κατάλληλη για ανοιξιάτικη και καλοκαιρινή καλλιέργεια. Το φύλλωμα της είναι πράσινο, συμπαγές με κιτρινωπό χρώμα καρδιάς.
— Wallone
Ποικιλία ανθεκτική στο κρύο, μιας κοπής, κατάλληλη για φθινόπωρο και χειμώνα. Το ύψος του φυτού είναι 35-40 cm και το φύλλωμά του αρκετά κατσαρό, χρώματος σκούρου πράσινου με κιτρινωπό χρώμα καρδιάς.
Romanesca
Η κλασσική όρθια ποικιλία τύπου εγχώριου πολλών κοπών ). Το ύψος του φυτού φτάνει στα 40-45 cm και το φύλλωμά του είναι μέτρια κατσαρό χρώματος σκούρου πράσινου. Η συγκομιδή γίνεται 60-70 ημέρες από τη σπορά.

ΦΥΤΕΥΣΗ
Με σπόρους απ’ ευθείας στον αγρό ή με σπορόφυτα και μεταφύτευση.

— Βάθος σποράς ……………………………….0.50 εκ.
–Ποσότητα σπόρου για καλλιέργεια.. 500,00 γρ.
-Αποστάσεις σποράς ή φυτεύσεις
Μεταξύ των γραμμών…………………..……..20 εκ…..
Ανάμεσα στις γραμμές…………………..……. 40 εκ.
– -Φυτά /στρεμ…………………………12500

ΑΡΔΕΥΣΗ
Το έδαφος πρέπει να είναι συνεχώς υγρό και η άρδευση να γίνεται με καταιονισμό ,μια φόρα την εβδομάδα
ΛΙΠΑΝΣΗ
Η λίπανση με φώσφορο και κάλιο γίνεται, πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας
Κατά την διάρκεια την ανάπτυξης του χρειάζεται αζωτούχο λίπασμα του τύπου 21-0-0,κάθε 4 εβδομάδες σε ποσότητά που είναι συνάρτηση της ποιότητος του εδάφους
ΖΙΖΑΝΙΟΚΤΟΝΙΑ
Το έδαφος πρέπει να παραμένει καθαρό από ζιζάνια χωρίς την χρήση χημικών ζιζανιοκτόνων .Σε περίπτωση που εμφανιστούν, τότε τα σκαλίσματα είναι η καλύτερη λύση και η απομάκρυνση τους να γίνεται με τα χέρια ή με ειδικά μηχανικά μέσα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
–Φύλλων
Το αντίδι,ανάλογα με την ποικιλία και την εποχή καλλιέργειας, συγκομίζεται μετά από 2-3 μήνες από την σπορά. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι, όπου κόβεται το φυτό στην επιφάνεια του εδάφους (με τη βοήθεια μαχαιριού). Η κοπή των φυτών γίνεται τμηματικά, ξεκινώντας από τα φυτά που έχουν αποκτήσει το κατάλληλο στάδιο συγκομιδής (παραμένουν τρυφερά). Είναι προτιμότερο να γίνεται κοπή με μαχαίρι ,παρά ξερίζωμα των φυτών, γιατί ξαναβλαστάνουν και μπορούμε να πάρουμε συμπληρωματικές κοπές. Μετά τη συγκομιδή απομακρύνουμε τα παλιά εξωτερικά φύλλα.
–Ριζών
Η συγκομιδή πρέπει να πραγματοποιείται, όσο το δυνατόν αργότερα κατά τη διάρκεια της σεζόν, καθώς συνήθως παρατηρείται σημαντική αύξηση του μεγέθους και του βάρους των ριζών,κατά τη διάρκεια των δροσερών καιρικών συνθηκών
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Το αντίδι είναι πλούσιο σε πολλές βιταμίνες και μέταλλα, ειδικά σε φυλλικό οξύ και βιταμίνες Α και Κ και έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες .

Διατροφικά στοιχεία ανά 100 γραμμάρια

Θερμίδες………………….……………………… 17 – 23 Kcal
Υδατάνθρακες……………………………………………3,35 – 4,7 g συνολικά
Φυτικές ίνες ………………………………….. 3,1 gr.
Λιπαρά …………………………………… 0,2 -Ο,Ε gr.
Πρωτεΐνη …………………………………… 1,25 – 1,75 gr
Βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία
114% βιταμίνη Α
0,1 ασβέστιο
40% βιταμίνη C
4% Σίδερο
5% βιταμίνη Β-6
7% Μαγνήσιο
45 mg Νατρίου
420 mg Κάλιο

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Βοηθά στην πέψη
Το αντίδι είναι μια καλή πηγή φιλικών βακτηρίων. Αυτά τα βακτήρια που ονομάζονται επίσης προβιοτικά βελτιώνουν τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος με αποτέλεσμα η χρήση του να είναι ευεργετική και τονωτική για το συκώτι και το πεπτικό σύστημα

Μειώνει τα προβλήματα καρδιάς
Το αντίδι έχει επίσης αντιθρομβωτικές και αντι-αρρυθμικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα να συμβάλλει στην αποφυγή της αρτηριοσκλήρωσης και υψηλή αρτηριακής πίεσης, που μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή προσβολή

Προλαμβάνει τον καρκίνο
Επιστημονικές μελέτες που έγιναν, για τον καρκίνο και την μείωση ανάπτυξης των όγκων,
έδειξαν ότι οι αντικαρκινικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες του αντιδιού συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση Η περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, βοηθά στην πρόληψη καρκίνων του ορθού, της ουροδόχου κύστης, αλλά και των μελανωμάτων. Η περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε, βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.

Αντιφλεγμονώδης

Είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μείωση του πόνου που προκαλείται από την οστεοαρθρίτιδα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση των πόνων, των μυϊκών πόνων και του πόνου των αρθρώσεων

Βοηθά στην απώλεια βάρους
Η βρώση αντιδιού προάγει την αίσθηση ικανοποίησης και πληρότητας αποτέλεσμα να μειώνει την παχυσαρκία

Μειώνει το άγχος
Είναι φυσικό ηρεμιστικό και είναι ασφαλέστερο από τα χημικά που παράγονται στο εμπόριο, καθώς ανακουφίζει από το άγχος αφήνοντας ένα άτομο να χαλαρώσει ,λόγω της ηρεμιστικής του ιδιότητας. Η ρίζα αυτού του φυτού μπορεί, μετά από την κατανάλωση της να φέρει υπνηλία σε όποιον την καταναλώσει.

Διατηρεί τους νεφρούς υγιείς

To εκχύλισμα ριζών αντιδιού έχει διουρητικές ιδιότητες, που αυξάνουν τη συχνότητα και την ποσότητα ούρων . Αυτό βοηθά το σώμα να απαλλαγεί από τις υπερβολικές συσσωρευμένες τοξίνες που αποθηκεύονται στο ήπαρ και το νεφρό

Υγιή δόντια και οστά
Τα αντίδια είναι μια πολύ καλή πηγή ασβεστίου, που βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας των δοντιών, αλλά και των οστών.

Προάγει την υγεία των οφθαλμών
Η μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α και β-καροτένιο ενώσεις με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, βοηθούν στη διατήρηση της καλής όρασης.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές παρενέργειες απο την χρήση αντιδιού, όταν λαμβάνονται, στη συνιστώμενη δοσολογία, για τους περισσότερους ενήλικες.
Όμως
— Το εκχύλισμα ριζών ενώ είναι κάπως αποτελεσματικό για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας σε ηλικιωμένους ασθενείς και σε υγιείς ενήλικες, πρέπει να να μην καταχράται.
Η κατάχρηση αυξάνει τη συχνότητα των κοπράνων και δημιουργεί ναυτία και μετεωρισμό
— Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση .
Η επαφή με το φυτό αντίδι μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό,σε όσους έχουν ευαίσθητο δέρμα ή με δερματική αλλεργία στα φυτά μαργαρίτας.
–Εγκυμοσύνη : Η λήψη αντιδιού,σε μεγάλες ποσότητες δεν είναι ασφαλής,κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
— Θηλασμός η λήψη μεγάλων ποσοτήτων αντιδιού από θηλάζουσες μητέρες, πρέπει να αποφεύγεται. Αποθαρρύνεται, επίσης, επειδή δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές μελέτες για να διαπιστωθεί η ασφαλής χρήση τους
— Ασθενείς με χολολίθους . Το αντίδι μπορεί να προάγει την έκκριση της χολής από τη χοληδόχο κύστη. Πρέπει το αντίδι να χρησιμοποιείται με προσοχή και μόνο με ιατρική παρακολούθηση, όταν ένας ασθενής έχει χολόλιθους.

ΧΡΗΣΕΙΣ
Τα φύλλα αντιδιού καταναλώνονται μαγειρεμένα (βρασμένα, κοκκινιστά, σε πίττα) ή χρησιμοποιούνται για την παραγωγή καταψυγμένων προϊόντων. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταναλώνεται ως νωπό λαχανικό, όπως το μαρούλι.
Οι ρίζες κάποιον ποικιλιών του φυτού χρησιμοποιούνται για την παρασκευή υποκατάστατου του καφέ.