Ανδρονίκιον Καππαδοκίας – Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Συγγραφέα – Ιστορικου ερευνητή

Endürnik , Εντουρλουκ , Endürlük

Σταύρου Π. Καπλάνογλου Συγγραφέα -Ιστορικου ερευνητή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το χωριό Ανδρονίκι / Ανδρονίκιον, ένας από τους 24 οικισμούς της περιοχής Καισαρείας όπου κατοικούσαν ως το 1924 Ρωμιοί,
Ως αποτέλεσμα της ανταλλαγής πληθυσμών, οι λίγοι Ανδρικιωτες που είχαν απομείνει στο χωρίο εγκατέλειψαν το χωριό και Τούρκοι εγκαταστάθηκαν στα άδεια σπίτια.

Σήμερα, το χωριό θεωρείται ότι είναι ένα προάστιο του Μουταλάσκι (Talas ) της Καισάρειας

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ

Βρίσκεται στα Ν-ΝΑ της Καισάρειας, από την οποία απέχει 11 χλμ. Είναι χτισμένο στους βόρειους πρόποδες του Αργαίου το επιβλητικό ηφαίστειο που κορυφώνεται στα 3.916 μ. και δεσπόζει στο τοπίο της ανατολικής Καππαδοκίας.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ

– Ανδρονίκιον
Στα Τουρκικά αρχεία χωρίς να αναφέρουν την χρονολογία ύπαρξης του χωρίου γράφουν το όνομα στην γλωσσά τους :Androníkion [ Yunanca “Aziz Andronikos” ] δηλαδή Ανδρονικιον {Άγιος Ανδρνικος } που προφανώς ηταν το όνομα που βρηκαν όταν έφθασαν στην περιοχή
Είναι γνωστό ότι η Αγια Τριδα πάνω στην οποία
Η εκκλησία αφιερωμένη στους Αγίους Πρόμπο και Ανδρόνικο ανοικοδομήθηκε το 1835.
Το όνομα του χωριού μάλλον προέρχεται από την εκκλησία του.

– Endürnik
Έτσι αναφερόταν στα Τουρκικά αρχεία το Το 1522 μ.Χ.

– Εντουρλούκ (Endürlük )
Είναι η σημερινή ονομασία
Αναφέρεται Endürlük mahalle – Talas – Kayseri

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟ 1922

Οι χριστιανοί κάτοικοι του Ανδρονικίου χρησιμοποιούσαν την Καραμανλίδικη γραφή ( χρησιμοποιούσαν το Ελληνικό αλφάβητο αλλά μιλούσαν την γλωσσά ποι τους επέβαλαν με το πέρασμα των αιώνων τα Τουρκικά .
Στην περίοδο της πληθυσμιακής ακμής του χωριού, που χρονικά συμπίπτει με το α΄ μισό του 19ου αιώνα περίπου, το Ανδρονίκι χωριζόταν σε 6 ενορίες, οι οποίες αυξομειώνονταν, ακολουθώντας την κίνηση του πληθυσμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι μετά το 1890 ο αριθμός τους περιορίστηκε αρχικά σε 2 και αργότερα μόνο σε 1. Αντίστοιχες αυξομειώσεις παρουσίασε και ο αριθμός των ιερέων.

Η διακύμανση του πληθυσμού από το 1815 είχε ως εξής :
– 1815
Ο οικουμενικός πατριάρχης Κύριλλος, που επισκέφθηκε την περιοχή το 1815, υποστήριξε ότι στο Ανδρονίκι ζούσαν 2.000 ορθόδοξοι χριστιανοί.
– 1834-1835
Με βάση την οθωμανική απογραφή του 1834-1835,, ο χριστιανικός πληθυσμός υπολογίστηκε σε 2.500 άτομα περίπου
– 1860
Η πληθυσμιακή αύξηση συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1860, οπότε ο πληθυσμός των ορθόδοξων χριστιανών υπολογίζεται περίπου σε 3.000.
– 1860 – 1912
Από ότι φαίνεται στο διάστημα των 50 ετών που μεσολάβησαν ανάμεσα στην τελευταία πληροφορία που έχουμε και το 1912 που είναι η επόμενη σε μας γνωστός ο αριθμός των Χριστιανών κάτοικων ο πληθυσμός μειώθηκε πόλη ,ενδεχόμενα είναι αυτί να συνενώνει λόγω μετανάστευσης γι’ σατο η μείωση του πληθυσμού ανηλθε στο 83% περίπου.
– 1912
Το 1912 κατοικούσαν σε αυτό 176 ελληνικές οικογένειες με 560 άτομα,
– 1924
Ενώ το 1924 υπήρχαν μόνο 53 ελληνικές οικογένειες με 145 άτομα.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Οι πληροφορίες για την ιστορία του χωρίου ελάχιστες και παραπέμπουν στον 16ο αιώνα μ.Χ. εποχή που από ότι είδαμε υπάρχει καταγραφή στα Τουρκία αρχεία ότι το 1522 υπήρχε οικισμός στην θέση του Ανδρονικιου που κατοικείτο με το όνομα Εντουρνίικ ( Endürnik ).
Τα τελευταία χρονιά επιστήμονες ανακαλύψανε μεγάλα τμήματα αρχαίας οδού λιθόστρωτη που περνούσε από την περιοχή του Ανδρονικιου όλα τα στοιχειά παραπέμπουν σε ύπαρξη δρόμου της Ρωμαϊκής εποχής την οποία προσπαθούν να διασώσουν άγνωστο σε μας ποιες πόλεις της αρχαιότητος συνέδεαν .

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Η Χριστιανική κοινότητα του Ανδρονικιου άνηκε στην Μητρόπολη της Καισαρείας , αν και οι ιστορικές πηγές αναφέρουν την ύπαρξη τριών εκκλησιών στο χωριό, έχει μείνει μόνο ένας ναός όρθιος.
Στο χωριό, , σώζεται ο ναός της Αγίας Τριάδας (που χτίστηκε το 1835 στα θεμέλια του παλαιού Αγίου Ανδρονίκου
–Εκκλησία της Αγίας Τριάδας (Εκκλησία Endürlük)

Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, γνωστή και ως Εκκλησία Endürlük, είναι μια αρχαία ελληνική εκκλησία που βρίσκεται στην περιοχή Talas του Kayseri. Χτισμένος το 1835, ο ναός πήρε το όνομά του από τους τρεις αγίους Ανδρόνικο, Πρόβο και Ταράχο.
Η επιγραφή της εκκλησίας είναι γραμμένη σε μια μαρμάρινη επιτύμβια στήλη στα καραμανλιδικά .
Παρά τις κατά καιρούς καταστροφικές παρεμβάσεις κυνηγών θησαυρών, η εκκλησία έχει καταφέρει να επιβιώσει μέχρι τώρα, ενδεχόμενα σε αυτό συνετέλεσε ότι προστατεύετε εξωτερικά από έναν ψηλό τοίχο.
Μεγάλη ζημιά στο κτίριο προκάλεσαν και κάτοικοι του χωρίου που ήθελαν να χρησιμοποιήσει τις πέτρες για να κατασκευάσουν το δικό τους κατάλυμα.

Ωστόσο, η διάβρωση που προκάλεσε ο χρόνος έχει κάνει τις περισσότερες αγιογραφίες και μοτίβα στο εσωτερικό της εκκλησίας να χάσουν τα χαρακτηριστικά τους.
Πολλές επιγραφές στους τοίχους έχουν επίσης εξαφανιστεί.

Το καμπαναριό, που στεκόταν ακόμα τα τελευταία χρόνια, κατεδαφίστηκε επίσης λόγω έλλειψης συντήρησης.

— Οι Άγιοι Πρόβος, Τάραχος, & Ἀνδρόνικος
Οι Ανδρικίωτες πριν από το 1835 που κατασκευάσθηκε πάνω στα ερείπια προϋπάρχοντος ναού άγνωστο από ποτέ που είχε κτισθεί προς τιμήν τριών Αγίων που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί στον πολύ κόσμο .
Συγκεντρώσαμε κάποιες πληροφορίες γι’ αϊτούς και τις καταθέτουμε .
Οι Άγιοι Πρόβος, Τάραχος και Ανδρόνικος μαρτύρησαν στο διωγμό κατά της Εκκλησίας, επί Διοκλητιανού (284 – 304 μ.Χ.) και Φλαβιανού ηγεμόνα Κιλικίας.

Ο Πρόβος ήταν από την Παμφυλία, ι ο Τάραχος από την Ιλλυρία. Και ο Άγιος Ανδρόνικος ήταν αρχοντόπουλο από την Έφεσο π
Ο άγιος Ανδρόνικος καταγόταν από την Έφεσο, ήταν στρατιωτικός στον ρωμαϊκό στρατό και συν μαρτύρησε μαζί με τους επίσης στρατιωτικούς αγίους Πρόβο και Τάραχο κατά τον διωγμό του Διοκλητιανού στα τέλη του 3ου αιώνα Και οι τρεις τους, αφού ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό ενώπιον του επάρχου της Ταρσού Μαξεντίου, έλαβαν τον στέφανο του μαρτυρίου διά αποκεφαλισμού. το 303/304 στην Ταρσό της Κιλικίας.

ΠΑΙΔΕΙΑ

Στο χωρίο συμφωνά με πληροφορίες των κάτοικων πριν από το 1836 λειτουργούσε Ελληνικό αλληλοδιδακτικό σχολείο.
Για το 1850 αυτή η ύπαρξη επιβεβαιώνεται μια λειτουργεί σχολείο με ύπαρξη δασκάλων που έχει καταγραφεί
Το 1864 η κοινότητα χρηματοδότησε την ανέγερση παρθεναγωγείου, ενώ το 1873 χτίστηκε με δωρεές επιφανών Ανδρονικιωτών το κτήριο που στέγασε το Δημοτικό και το Ελληνικό σχολείο.

Έγγραφο της μητρόπολης Καισαρείας,αναφέρει ότι το 1892 λειτουργούσε οκτατάξιο πρωτοβάθμιο σχολείο αρρένων και ενεατάξιο πρωτοβάθμιο σχολείο θηλέων
Στο αρρεναγωγείο υπήρχαν 2 δάσκάλοι και φοιτούσαν 109 μαθητές
Στο παρθεναγωγείο υπήρχε 1 δασκάλα και φοιτούσαν 108 μαθήτριες.
Σε άλλα έγραφα της τοπικής διοίκησης αναφέρεται ότι από το 1905 το αρρεναγωγείο του Ανδρονικίου είχε αναβαθμιστεί σε σχολαρχείο

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Σημαντικό ρόλο για την οργάνωση και προαγωγή της εκπαίδευσης στο Ανδρονίκι έπαιξαν αναμφισβήτητα οι μετανάστες.
Οι οποίοι είχαν ίδρυσης την Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα στην Κωνσταντινούπολη μς κύριο στόχο την αναβάθμιση της παιδείας στον τόπο τους

— Παύλος Καρολίδης Ιστορικός. (1849 – 1930 )
Μεγάλο τέκνο του Ανδρονικίου ήταν ο επιστήμονας και εκπρόσωπος του
Ελληνισμού στην τουρκική βουλή Παύλος Καρολίδης
Ο Καρολίδης γεννήθηκε το 1849 στο ελληνικό χωριό Ανδρονίκη (Τουρκικά: Endürlük ) ττης Καππαδοκίας .
Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Καρολίδης ή Κάρλογλου ήταν πλούσιος γαιοκτήμονας και έμπορος σιταριού.
Σπούδασε στην «Μεγάλη του Γένους Σχολή» στην Κωνσταντινούπολη και στην «Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης».
Το 1867 εισήλθε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1870, έχοντας λάβει υποτροφία, πήγε στη Γερμανία για να συνεχίσει τις σπουδές του.

Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Μονάχου , του Στρασβούργου και του Tübingen και πήρε το διδακτορικό του το 1872.
Δίδαξε αρχικά στο Πέραν και στη Χαλκηδόνα . Το 1876 πήγε στη Σμύρνη για να διδάξει στην Ευαγγελική Σχολή. Παρέμεινε μέχρι το 1886, όταν μετακόμισε μόνιμα στην Αθήνα

Εξελέγη επίκουρος καθηγητής γενικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1893 κατάφερε να αντικαταστήσει τον αρχαιότερο Έλληνα ιστορικό Κ. Παπαρρηγόπουλο στο Τμήμα Ελληνικής Ιστορίας.
Όντας ακόμη Οθωμανός υπήκοος, το 1908 ο Καρολίδης εξελέγη στις οθωμανικές γενικές εκλογές στο οθωμανικό κοινοβούλιο.,βουλευτής Αϊδινίου (1908-12) και παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1912.

Επέστρεψε στην Ελλάδα προς το τέλος του Α’ Βαλκανικού Πολέμου τον Μάιο του 1913. Ο Καρολίδης άρχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μόλις τον Σεπτέμβριο του 1915. διατήρησε τη θέση του μέχρι το 1923, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε με ένα μικρο διάλειμμα λόγω του διχασμού που ξέσπασε ανάμεσα σε βασιλικούς και αντιβασιλικούς.
Ο Καρολίδης πέθανε στην Αθήνα στις 26 Ιουλίου 1930

**Το έργο του
Οι αρχικές μελέτες του Καρολίδη, στις δεκαετίες 1870 και 1880, επικεντρώθηκαν στη γενέτειρά του Καππαδοκία ,ήταν μιας ιστορική και αρχαιολογική διατριβή για την Καππαδοκία το 1874 και τα έργα του για την πόλη Κομάνα και την Ρλληνική Καππαδοκική διάλεκτο ( Cappadocia Greek ). αντίστοιχα το 1882 και το 1885.

Αργότερα στράφηκε στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία,Δημοσίευσε 18 βιβλία και 38 άρθρα μεταξύ 1893 και 1908, συμπεριλαμβανομένου του τρίτομου Ιστορία του 19ου αιώνα , που επικεντρώθηκε στην Ελλάδα, και την ημιτελή Οικουμενική ή Παγκόσμια Ιστορία του , εκ των οποίων μόνο 4 τόμοι από ένα έχουν προγραμματιστεί 10 , έχουν ολοκληρωθεί. Ήταν επίσης γνωστός ως επιμελητής της αναθεωρημένης και αναθεωρημένης έκδοσης της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους του Παπαρρηγόπουλου , που εκδόθηκε το 1902-1903.

Μετά το 1922 έγραψε μερικά από τα πιο διάσημα έργα του σχετικά με τη μεταβυζαντινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας και της νεότερης Ελλάδας:
Το επτάτομο Σύγχρονη Ιστορία (1922-1929) και το Ιστορία της Ελλάδος (1925). ). Ο όγδοος τόμος της Νεότερης Ιστορίας εκδόθηκε το 1932 και συμπεριλήφθηκε στην έκτη έκδοση της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους του Παπαρρηγόπουλου

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Όλη η περιοχή είναι εξαιρετικά άγονη και η γεωργική παραγωγή ήταν περιορισμένη
Βασική οικονομική διέξοδος των ανδρών, ιδιαίτερα από τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, ήταν η μετανάστευση προς τα αστικά κέντρα της Μικράς Ασίας.

Προφανώς αυτός είναι και ο λόγος της μεγάλης μείωσης του πληθυσμού ανάμεσα στο 1960 και το 1912
Παρά την αύξηση του πληθυσμού ανάμεσα στο 1910 -1960 από τον 18ο αιώνα είχε άρχισε ένα μεταναστευτικό κύμα από ολόκληρη την Καππαδοκία που στο Ανδρονικο άρχισε μετά τα μέσα του 19ου αιώνα
Μέχρι και το α΄ μισό του 19ου αιώνα κατευθύνονταν κυρίως προς την Κωνσταντινούπολη, παραδοσιακό τόπο προορισμού μεταναστών από την Καππαδοκία και τη Σμύρνη. Ανδρονικιώτες μετανάστες βρίσκουμε εκείνη την περίοδο και σε στην Σαμψούντα, η Μερζιφούντα, η Πάφρα και η Κασταμονή, όπου ασχολούνταν με το εμπόριο του καπνού και των δημητριακών.

Τέλος, αρκετοί Ανδρονικιώτες εργάζονταν στα μεταλλεία του Bereketli Maden.
Η μεγάλη ανάπτυξη που γνώρισαν μετά το 1860 το εμπόριο βαμβακιού και δευτερευόντως το σιτεμπόριο στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, το εμπόριο βαμβακιού και λαδιού στα Άδανα, την Ταρσό και τη Μερσίνα, καθώς και το καπνεμπόριο στην περιοχή του Πόντου επαναπροσδιόρισε το μεταναστευτικό χάρτη των Ανδρονικιωτών σε βάρος των υπόλοιπων προορισμών. Οι ίδιοι λόγοι τους οδήγησαν και εκτός Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κυρίως στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια και Κάιρο).

Η γεωργία σταδιακά εγκαταλείφθηκε
Όσοι έμεναν στο χωριό, μαζί με μετανάστες από τη γύρω περιοχή που είχαν εγκατασταθεί στο Ανδρονίκι εργάζονταν ως επαγγελματίες και βιοτέχνες, με στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών της τοπικής αγοράς και της αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας, που οφειλόταν κυρίως στα σπίτια που έχτιζαν οι μετανάστες. Γυναικεία εργασία αποτελούσε η παραγωγή τοπικών προϊόντων, κυρίως καϊμακιού και παστουρμά, τα οποία διέθεταν προς πώληση τόσο στη γύρω περιοχή, όσο και στις περιοχές όπου βρίσκονταν εγκατεστημένοι Ανδρονικιώτες μετανάστες
. Γυναίκες επίσης κατασκεύαζαν μάλλινα χαλιά κατά παραγγελία εμπόρων της Καισάρειας.
Το εμπόριο στις αρχές του 20 ου αιώνα τελικά κατάρρευση λόγω ουσιαστικής εγκατάλειψης του οικισμού
Στην Καισάρειαοι περισσότεροι χρυσοχόοι ήταν Ανδρονικιώτες, Αρμεναίοι και Ρωμιοί.

– Γιάννης Κωστανογλου
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και οι οικογένεια Κωστάνογλου που το
1854, άνοιξαν το πρώτο τους χρυσοχοείο στη Σμύρνη .
Ένας απόγονος τους ο Γιάννης Κωνσταντόγλου συνέχισε την οικογενειακή παράδοση δημιουργώντας : εργαστήριο στην Αθήνα που το κατάστημα του λειτουργούσε μέχρι το 1962 με την επωνυμία το «Μάτι» στην οδό της Βουκουρεστίου (δύστυχος δεν έχουμε άλλες πληροφορίες για την συνέχειά ή μη αυτής της επιχείρησης ).

ΣΗΜΕΡΑ
Το Αμδρονίκιον ( Endürlük ) είναι ένας μικρός οικισμός που ανήκει στο Μουταλασκι (Talaς σήμερα ) της επαρχίας της Καισαρείας το 2019 είχε 325 κάτοικους .
Έχουν απομείνει από την εποχή των Ελλήνων ο ναός της Αγίας Τριάδος που είχε κτισθεί το 1835 πάνω στον ναό των Αγίων Τάραχου , Πρόβου και Ανδρόνικου. και πολλά πέτρινα σπίτια.
Τα τελευταία χρονιά υπάρχει μια προσπάθεια από τις τοπικές αρχές διάσωσης του ναού προφανώς για λόγους οικονομικούς (ανάπτυξη του τουρισμού ).

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.