ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Αγγουριά είναι έρπον και αναρριχώμενο ετήσιο φυτό λέγεται επιστημονικά Cucumis sativus-ήΣικυός ο ήμερος. Ανήκει στην οικογένεια κολοκυνθοειδών όπως το πεπόνι, το καρπούζι, το κολοκύθι..
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Υφομοταξία: Διλληνιίδες (Dilleniidae)
Τάξη: Ιώδη (Violales)
Οικογένεια: Κολοκυνθοειδή (Cucurbitaceae)
Γένος: Σικυός (Cucumis)
Είδος: C. sativus
Διώνυμο
Σικυός ο ήμερος (Cucumis sativus)
L.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
–Ο βλαστός
Είναι φυτό έρπον, με λεπτούς βλαστούς που φτάνουν σε μήκος τα 3-4 μέτρα.
— Τα φύλλα
Τα φύλλα είναι τριχωτά μεγάλα, γωνιώδη φέρουν χνούδι και διαθέτουν έως πέντε λοβούς. Το σχήμα του είναι επίμηκες και κυλινδρικό. Εξωτερικά έχει χρώμα πράσινο, ενώ εσωτερικά ελαφρώς πράσινο ή λευκό
— Τα άνθη
Οι αγγουριές βγάζουν δύο είδη λουλουδιών – με ύπερο (θηλυκά) και με στήμονες (αρσενικά). Τα πρώτα λουλούδια είναι με στήμονες και πέφτουν χωρίς να εξελιχθούν σε καρπό.Η επόμενη φουρνιά λουλουδιών περιλαμβάνει και αρσενικά και θηλυκά και έτσι γίνεται επικονίαση (γονιμοποίηση).
Πρόσφατα, σε ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει να πωλούνται και θηλυκά μόνο φυτά (βγάζουν μόνο θηλυκά άνθη) και γι’ αυτό τα πακετάκια με τους σπόρους έχουν και ειδικά χρωματισμένους σπόρους, που πρέπει να φυτευτούν ανάμεσα στους υπόλοιπους για να μπορεί να γίνει επικονίαση.
— Ο καρπός
Έχει συνήθως κυλινδρικό σχήμα που το μήκος του κυμαίνεται ανάλογα με την ποικιλία από 3- 25 εκατοστά ,υπάρχουν και ποικιλίες που το ξεπερνούν αυτό το μήκος.
Κάποιες ποικιλίες έχουν στρόγγυλο σχήμα και το χρώμα κυμαίνεται από το βαθύ πράσινο μέχρι πολύ ανοιχτό, κάποιες άλλες έχουν διάσπαρτες μικρές εξοχές με ελαφρά τριχίδια.
— Ρίζα
Το ριζικό σύστημα αποτελείται από μία κεντρική ρίζα από την οποία αναπτύσσονται πολλές πλευρικές
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
— Έδαφος
. Χρειάζεται ελαφρό έδαφος που να στραγγίζει και να αερίζεται καλά, να έχει υψηλή ικανότητα συγκράτησης νερού και να είναι απαλλαγμένο από παθογόνα. Πιο κατάλληλα θεωρούνται τα αμμοπηλώδη εδάφη και για πολύ πρώιμες καλλιέργειες τα αμμώδη-χαλικώδη εδάφη εφ’ όσον λαμβάνεται πρόνοια για τον πλήρη εφοδιασμό τους σε θρεπτικά στοιχεία.
— Κλίμα
Τα αγγούρια είναι υποτροπικά φυτά και χρειάζονται μακριές και θερμές μέρες, και ήπιες νύχτες. Ευδοκιμούν σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και η ιδανική τους θερμοκρασία είναι 18–24oC
Η αγγουριά καλλιεργείται στην ύπαιθρο τους καλοκαιρινούς μήνες και σε θερμοκήπιο τον υπόλοιπο χρόνο, λόγω της ευαισθησίας στις χαμηλές θερμοκρασίες
. Η υγρασία ευνοεί την ανάπτυξή της
— Ηλιοφάνεια
Τα αγγουράκια για να αναπτυχθούν και να αποδώσουν καλή ποιότητα καρπού θέλουν άφθονο ήλιο
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
– Φύτευση
Η σπορά για καλλιέργεια στην ύπαιθρο γίνεται τον Απρίλιο-Μάιο και για καλλιέργεια στο θερμοκήπιο οποιαδήποτε εποχή του έτους.
Ο σπόρος τοποθετείται σε βάθος 1,5-2 εκ., τα φυτά μεταφυτεύονται στο έδαφος όταν αποκτήσουν 3-4 πραγματικά φύλλα, περίπου 4-5 εβδομάδες μετά τη σπορά.
— Αποστάσεις γραμμών σποράς
Αποστάσεις φυτών μεταξύ του ζεύγους γραμμών 0.80 m.
Αποστάσεις μεταξύ δυο διαδοχικών ζευγών 1.50-1.70 m
Αποστάσεις φυτών επί της γραμμής 0.50 m
— Πυκνότητα φύτευσης
1.600 – 1.700 φυτά ανά στρέμμα, στην ύπαιθρο, ενώ στο θερμοκήπιο είναι μικρότερες οι αποστάσεις φύτευσης, 1.20 x 0.50 m.
–Εμβολιασμένα φυτα
Μια λύση στο παραπάνω πρόβλημα αποτελεί η χρήση υβριδίων με ανθεκτικό σε παθογόνα και επιβλαβείς αβιοτικούς παράγοντες ριζικό σύστημα, ενώ μια άλλη προσέγγιση είναι η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων.
Η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων βασίζεται στην αξιοποίηση δυο διαφορετικών φυτών:
Του εμβολίου, που αποτελεί το υπέργειο τμήμα του εμβολιασμένου φυτού και το οποίο ουσιαστικά είναι η ποικιλία που επιθυμούμε να εκμεταλλευτούμε παραγωγικά.
Του υποκειμένου, το οποίο αποτελεί τη ρίζα του εμβολιασμένου φυτού.
Η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων ξεκίνησε την δεκαετία του 1920 σε χώρες της Ανατολικής Ασίας. Στη χώρα μας, εμβολιασμένα φυτά σε εμπορική κλίμακα ξεκινούν να καλλιεργούνται στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αρχικά με φυτά καρπουζιού.
στο αγγούρι, σημαντικό ποσοστό, κυρίως των μακρόκαρπων ποικιλιών, καλλιεργούνται εμβολιασμένα και μάλιστα με αυξητικές τάσεις.
–Υποστύλωση
Αμέσως μετά τη φύτευση χρειάζεται υποστύλωση γιατί τα φυτά έχουν αδύνατο βλαστό και αν δεν υποστυλωθούν έρπουν στο έδαφος. Γίνεται είτε με καλάμια είτε με λεπτούς πασσάλους στους οποίους δένεται το φυτό. Πιο ενδεδειγμένος τρόπος είναι η υποστύλωση του φυτού με κατακόρυφο σπάγκο ο οποίος δένεται από σύρμα που βρίσκεται επάνω από τη γραμμή φύτευσης και σε ύψος 1,8 – 2,1m.
-Ποικιλίες
Οι ποικιλίες και τα υβρίδια αγγουριού, ανάλογα με το μέγεθος του καρπού, χωρίζονται στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες και στις μικρόκαρπες που χρησιμοποιούνται και για τουρσί. .
Τα τελευταία χρόνια συναντώνται διάφορες ποικιλίες αγγουριών. Από το μικρότερο έως το μεγαλύτερο γνωστό επίμηκες σχήμα που πωλούνται ανά τεμάχιο ή με το κιλό. Υπάρχει και η ποικιλία που διατηρείται σε ξύδι, γνωστή ως τουρσί.
Υπάρχουν τρεις κύριες ποικιλίες αγγουριού:
-Για σαλάτα λεπτά και μακριά
. Μια παραδοσιακή μακρόκαρπη ποικιλία αγγουριού είναι το καλυβιώτικο αγγούρι, κατάλληλο για καλοκαιρινή υπαίθρια καλλιέργεια που δίνει πολύ νόστιμους λείους σκουροπράσινους καρπούς, μήκους περίπου 40 εκατοστών. .
— Για τουρσί είναι τα μικρά που είναι κατάλληλα για πίκλες
Από τις μικρόκαρπες ποικιλίες ξεχωρίζουμε την ποικιλία Κνωσσού, από την περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης, με λείο σκουροπράσινο τραγανό καρπό μήκους περίπου 20 εκατοστών
— Γλυκά και σπόρια είναι τα υπόλευκα με ραβδώσεις (ατζούδια), κίτρινα και φρουτώδη.
-Περιποίηση – Κλάδεμα
Η παραγωγή του φυτού αγγουριού έχει πολύ μεγάλη σχέση με το κλάδεμα του. Συνήθως, αφαιρούνται οι πλευρικοί βλαστοί ώστε το φυτό να αναπτύξει ένα κεντρικό δυνατό στέλεχος και να αρχίσει το δέσιμο των καρπών το συντομότερο δυνατό.
Στην αγορά κυκλοφορούν εδώ και καιρό και αυτοκλαδευόμενες ποικιλίες
– Λίπανση
Αρχικά, πριν τη μεταφύτευση της αγγουριάς, ενσωματώνουμε οργανική ουσία (κομπόστ – κοπριά κ.α.) ,προσθέτοντας κάθε τρεις βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα
Απαιτεί υψηλή περιεκτικότητα αζώτου και καλίου, καθώς και μαγνησίου. εάν εμφανισθεί έλλειψη σιδήρου τον προσθέτουμε σε χηλική μορφή.
– Άρδευση
Στο σπορείο το πότισμα γίνεται κάθε 1-2 ημέρες ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες ενώ μετά τη μεταφύτευση στο έδαφος τα φυτά ποτίζονται ελαφρά με 2-3 ποτίσματα την εβδομάδα. Τα ποτίσματα γίνονται συχνότερα () ιδιαίτερα κατά τους θερμούς μήνες και με μεγαλύτερες ποσότητες, ανάλογα και με το στάδιο ανάπτυξης του φυτού. Το πότισμα γίνεται με σταγόνες
Σε ορισμένες ποικιλίες ο καρπός του αγγουριού πικρίζει λόγω ξηροθερμικών συνθηκών ή απότομων μεταβολών θερμοκρασίας και υγρασίας.
Η εντύπωση πολλών είναι ότι το πίκρισμα της αγγουριάς οφείλεται στο κατά λάθος πάτημα των βλαστών αγγουριάς που σέρνονται στο έδαφος.
– Ζιζανιοκτονία
Η καλλιέργεια απαιτεί πολύ καλή προετοιμασία του εδάφους και απολύμανση του
Η καταπολέμηση των ζιζανίων είναι απαραίτητη γιατί ανταγωνίζονται τα φυτά της καλλιέργειας αφαιρώντας από το έδαφος νερό και θρεπτικά στοιχεία γίνεται με χημικά ή καλλιεργητικά μέσα π.χ. η εδαφοκάλυψη με μαύρο πλαστικό πριν τη φύτευση των φυτών το οποίο στρώνεται κατά λωρίδες στις γραμμές φύτευσης, αποσκοπεί στην καταπολέμηση των ζιζανίων.
-Συγκομιδή
Η συγκομιδή των περισσότερων ποικιλιών αγγουριών γίνεται 2 μήνες μετά την μεταφύτευση των νεαρών φυτών αγγουριάς. Μία συνηθισμένη παραγωγή ενός φυτού αγγουριάς μπορεί να φτάσει στα 20-40 αγγούρια σε διάστημα 1-2 μηνών μετά την φύτευση ανάλογα την ποικιλία.
. Ο καρπός συγκομίζεται άγουρος και το κριτήριο της συγκομιδής είναι το μέγεθός του. Στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες η συγκομιδή γίνεται όταν αποκτήσει μήκος μεγαλύτερο από 25-30cm ενώ στις μικρόκαρπες όταν το μήκος του είναι περίπου 10-15cm.
Διάρκεια της καλλιέργειας στο διαρκεί συνήθως 5-6 μήνες ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς (τιμές καρπού Η παραγωγή φτάνει στους 2-4 τόνους/στρέμμα στις υπαίθριες καλλιέργειες και στους 8-12 τόνους/στρέμμα στις θερμοκηπιακές.
-Συντήρηση
Τα αγγουράκια μπορούν να παραμείνουν σε ψυγείο για 10-14 ημέρες σε θερμοκρασία
7-9ο C
Πρέπει να τοποθετούνται στα συρτάρια των λαχανικών, όπου η θερμοκρασία τους φτάνει έως και 10°C
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ.
Είναι ένα τρόφιμο με χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και χαμηλή ποσότητα υδατανθράκων. Έχει μια επαρκή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, καθώς και σε βιταμίνες Α, Β, C, και Ε και είναι πολύ ενυδατικό καθώς μία ποσότητα 100 γραμμαρίων έχει μόνο 13 θερμίδες και το 97% είναι νερό.
. Τα αγγούρια περιέχουν τις περισσότερες βιταμίνες που χρειάζεστε κάθε μέρα. Μόνο ένα αγγούρι περιέχει βιταμίνη Β1, βιταμίνη Β2, βιταμίνη Β3, βιταμίνη Β5, βιταμίνη Β6, φολικό οξύ, βιταμίνη C, ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο και ψευδάργυρος.
Σε σχέση με τα ιχνοστοιχεία, το αγγούρι είναι ένα λαχανικου που είναι πολύ πλούσιο σε κάλιο, σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο και μαγνήσιο.
Συγκεντρώνει βιταμίνες όπως: C, B1, B2 και βιταμίνη Α που εντοπίζεται στη φλούδα.
Αγγούρι, με φλούδα, ωμό
Διατροφική αξία ανά 100 g (3,5 oz)
Ενέργεια 65 kJ (16 kcal)
Υδατάνθρακες 3,63 γρ
Ζάχαρη 1.67
Φυτικές ίνες 0,5 γρ
Λίπος 0,11 γραμ
Πρωτεΐνη 0,65 γρ
Βιταμίνες
Ποσότητα % DV †
Θειαμίνη (Β 1 ) 2% 0,027 mg
Ριβοφλαβίνη (B 2 ) 3% 0,033 mg
Νιασίνη (Β 3 ) 1% 0,098 mg
Παντοθενικό οξύ (B 5 ) 5% 0,259 mg
Βιταμίνη Β 6 3% 0,04 mg
Φολικό (B 9 ) 2% 7 μg
Βιταμίνη C 3% 2,8 mg
Βιταμίνη Κ 16% 16,4 μg
Ορυκτά
Ποσότητα % DV †
Ασβέστιο 2% 16 mg
Σίδερο 2% 0,28 mg
Μαγνήσιο 4% 13 mg
Μαγγάνιο 4% 0,079 mg
Φώσφορος 3% 24 mg
Κάλιο 3% 147 mg
Νάτριο 0% 2 mg
Ψευδάργυρος 2% 0,2 mg
Άλλα συστατικά
Ποσότητα
Νερό 95,23 γρ
Φθοριούχος 1,3 μg
Σύνδεσμος για καταχώριση βάσης δεδομένων USDA
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
.Τα αγγούρια είναι χαμηλά σε θερμίδες αλλά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και πολλές σημαντικές βιταμίνες και μέταλλα.
. Περιέχει αντιοξειδωτικά και βιταμίνες Α, C,Ε εξουδετερώνοντας ελεύθερες ρίζες που συντελούν στην γήρανση
.Μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και προωθεί την ενυδάτωση.
Βοηθά στην καταπολέμηση ασθενειών όπως το έκζεμα , η ψωρίαση, η ακμή και διάφορες άλλες παθήσεις του δέρματος
Μπορει να βοηθήσει στην απώλεια βάρους δρώντας κατά της παχυσαρκίας μειώνοντας την ποσότητα του λίπους στο σώμα.
Η φλούδα του αγγουριού χρησιμοποιείται σε διάφορες αισθητικές θεραπείες ανακουφίσει από τους ερεθισμούς και μείωνει τις φλεγμονές .
Έχει καλές ποσότητες μαγνησίου, φυτικές ίνες και κάλιο που η επάρκεια τους βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
.Είναι ένας ισχυρός προστάτης εναντίον των τοξινών που βρίσκονται στα τρόφιμα και στο περιβάλλον ιδιότητες του αγγουριού βοηθώντας συγχρόνως στην αποτοξίνωση του οργανισμού σας.
Το αγγούρι κάνει καλό στους ιστούς βοηθώντας έτσι το καρδιαγγειακό σύστημα:
Εξισορρόπηση τα επίπεδα του ουρικού οξέος
Ανακουφίζει από πεπτικά προβλήματα, όπως οξύτητα ή φούσκωμα στο στομάχι.
Είναι ένα καταπληκτικό διουρητικό,
Προστατεύει το στομάχι και αποτρέπει την δυσπεψία.
Προστατεύει από τα κρυολογήματα λόγω της περιεκτικότητας του σε βιταμίνη C, βοηθά στη θεραπεία από τραυματισμούς
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Η κατανάλωση του πρέπει να έχει ένα μετρό. Μπορεί να αποδειχθεί τοξικό και η υπερβολική απώλεια υγρού να προκαλέσει αφυδάτωση λόγω των ισχυρών διουρητικών ιδιοτήτων του.
Περιέχοντας μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C , η υπερκατανάλωση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.
Σε ορισμένους ανθρώπους προκαλεί αλλεργία. ορισμένα συστατικά του αγγουριού προκαλούν οίδημα (πρήξιμο) στη γλώσσας, το λαιμό ή στο στόμα
.σε αυτούς η χρήση πρέπει να αποφεύγεται.
Σε άλλους μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα νεφρά,φούσκωμα, μετεωρισμό, ιγμορίτιδα ,δυσπεψία και δημιουργία αερίων στο στομάχι
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης να ελέγχεται η κατανάλωση του
Για αποφυγή άλλων προβλημάτων να πλύνετε καλά το αγγούρι κάτω από τρεχούμενο νερό.
Φροντίστε να αφαιρέσετε τις φλούδες του αγγουριού για να προστατέψετε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας από τις τοξίνες που κρύβονται στις φλούδες.
ΧΡΗΣΕΙΣ
Καταναλώνεται ωμό, είτε σκέτο ή σε σαλάτα όπως η χωριάτικη σαλάτα. άλλα για παρασκευή τουρσιού.
Αποτελεί κύριο συστατικό στην παρασκευή του τζατζικιού.
Αλία και ο χυμός αγγουριού που είναι ένα υγιεινό, θρεπτικό και πολύπλευρο ρόφημα.
Χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Πρακτικά τα αγγουράκια μπορούν να λύσουν μια σειρά καθημερινών προβλημάτων μια και μπορεί να χρησιμοποιηθούν :
– Για γυάλισμα παπουτσιών Φέτες αγγουριού μπορεί να γυαλίσουν τα παπούτσια.
-. Καθαρίζουν τους τοίχους Το αγγούρι σβήνει κραγιόν και μαρκαδόρους από τον τοίχο. .
-.Για ελέγχο παρασίτων Φέτες ή φλούδες αγγουριού σε ένα μπολ ι προκαλούν δυσφορία στα παράσιτα με αποτέλεσμα να απομακρύνονται όπως και τα μυρμήγκια
-Για ξεθόλωμα τζαμιών του μπάνιου από τους υδρατμούς
-Για γυάλισμα επιφανειών όπως Βρύσες, αλλά και ανοξείδωτες επιφάνειες
– Καθάρισμα αναπνοής
Ακόμη γίνεται χρήση στο άγχος ή εκνευρισμό;Με ολόκληρο αγγούρι τοποθετημένο σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό δημιουργεί ένα χαλαρωτικό, αναζωογονητικό άρωμα που μειώνει το άγχος σε νέες μητέρες και φοιτητές κατά τη διάρκεια των εξετάσεων.
-Να απαλλάξει από έναν τρομερό πονοκέφαλο μετά από ξενύχτι ή μεθύσι η βρώση του
. Τα αγγούρια περιέχουν αρκετή ζάχαρη, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ηλεκτρολύτες για να αναπληρωθούν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που το σώμα χάνει, κρατώντας το πάντα σε ισορροπία, αποφεύγοντας τον πονοκέφαλο!
.. Τα αγγούρια είναι μια καλή πηγή των βιταμινών Β και έχει υδατάνθρακες που προκαλούν ευεξία