Αλλά ονόματα Αδαδάτη – Adadate – και Όδαδα – Odada – Adada, Yeniköy
Σταύρος Π. Καπλάνογλου Σπάρταλης εκ πατρός
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Άδαδα ήταν αρχαία Ελληνική πόλη και αρχαιολογική θέση στην Πισιδία βόρεια της Σέλγης και ανατολικά του ποταμού Ακσού (αρχ. Κέστρος), κοντά στο χωριό Σατζράκ στην πόλη Σουτσιλέρ. της επαρχίας Σπάρτης
Σήμερα είναι ένας χώρος ερειπίων αρχαίων υποδομών, κατοικείτο τουλάχιστον μέχρι τον 9ο αιώνα μ.Χ όντας έδρα επισκοπής .
Βρισκόταν στον αρχαίο δρόμο που εκτείνεται προς την αρχαία πόλη Πεδνελισσό (Κοζάν) και Πέργη (Aksu) μέσω της Αντιόχειας (Yalvaç), της Νεάπολης (Şarkikaraağaç), της Τιμπιριάδας (Aksu), της Άδαδα (Karabavlu), ακολουθώντας τη δυτική πλευρά της πόλης.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η τοποθεσία αναγνωρίστηκε ως Καραμπαβουλού, ( Karabavullu ) ή Καράμπαβλι ( Karabavli, ) περίπου 35 χιλιόμετρα νότια της λίμνης Προσταινας (Egridir). Βρίσκεται βόρεια της Σέλγης και ανατολικά του ποταμού Κέστρος, κοντά στο χωριό Sağrak, στον δήμο Sütçüler της επαρχίας της Σπάρτης . Η απόσταση των ερειπίων της αρχαία πόλης από την Σπάρτη είναι 72 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά με το Σουτσιλερ (Sutculer ) 9,9 χλμ.)μέσω Aksu Sütçüler Yolu και το χωριό Σατζράκ (Sagrak koy) (2,3 χλμ.) μέσω Aksu Sütçüler Yolu και Yeniköy Yolu
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ
Το όνομα Άδαδα είναι πιθανώς Πισιδικό. Στις αρχαίες πηγές αναφέρεται και ως Αδαδάτη (Adadate ) και Όδαδα (Odada) πιθανώς παραφθορές του κύριου ονόματος. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η λέξη Adada προέρχεται από τη γλώσσα Luvice, μια γλώσσα των παλαιών κατοίκων της Μικράς Ασίας ή από τη γλώσσα των Πισιδών (Pisid ), μια γλώσσα που διαδέχθηκε τη γλώσσα των ΛουβίωνLuvice. Αν και αυτό δεν είναι βέβαιο, η λέξη “Ada” μπορεί να έχει σχηματιστεί από τα επιθήματα “wanda” ή “anda”. Η λέξη “Ada” θα μπορούσε επίσης να προέρχεται από τη λέξη “Uda” (φρούριο) και μερικές άλλες λέξεις. Το όνομα Άδαδα δόθηκε στην πόλη του Αρτεμίδωρου, σύμφωνα με τον συγγραφέα του πρώτου αιώνα π.Χ. (Στράβων XII, 570). Αργότερα ο Πτολεμαίος (V 5,8) και ο βυζαντινός ιστορικός Ηρακλής (647,4) αναφέρουν την πόλη ως Odada. Αρχαιολογικά στοιχεία του ονόματος της πόλης μαρτυριούνται σε επιγραφή του 2ου αιώνα π.Χ. που καταγράφει συνθήκη φιλίας και συμμαχίας με την Τερμησσό.
ΙΣΤΟΡΙΑ
– Η περιοχή Σουτσιλέρ ( Sütçüler ) όπου βρισκόταν τα Άδαδα λεγόταν Πίτασσα
Στα κείμενα της περιόδου των Χετταίων (1800-1200 π.Χ.), το όνομα της περιοχής όπου βρίσκεται η σημερινή περιοχή Σουτσιλέρ ( Sütçüler ) όπου μέχρι τιν 9ο αιώνα μ.Χ. υπήρχαν εν ζωή και τα Άδαδα ονομαζόταν Πίτασσα (Pitaşşa ).
Κατά τη διάρκεια των Χετταίων (1800-1200 π.Χ.), των Φρυγών (750-690 π.Χ.), των Λυδών (690-547 π.Χ.) και Περσών (547-334 π.Χ.), η περιοχή άλλαξε μόνο τα χέρια πολιτικά και ποτέ δεν κατακτήθηκε πλήρως.
–Τι έλεγαν οι αρχαίοι συγγράφεις για την θέση της Άδαδα
Έγραφαν οι αρχαίοι συγγραφεύς ότι βρισκόταν τα Άδαδα στον αρχαίο δρόμο που εκτείνεται προς την αρχαία πόλη Πεδνελισσό, Πέργη , Αντιόχειας , Νεάπολης , της Τιμπιριάδας, , ακολουθώντας τη δυτική πλευρά αυτής της πόλης
-Τα Άδαδα την Ελληνιστική εποχή
Η ύπαρξη της Άδαδα θεωρείται βέβαια από την εποχή πριν από τον ερχομό των Μακεδόνων και του Μ. Αλεξάνδρου . Αναφέρεται ότι :Όπως και άλλοι Πισίδες, μερικοί από τους πολίτες της Άδαδα εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και υπηρέτησαν στις στρατιές των ελληνιστικών βασιλιάδων ως μισθοφόροι μετά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτό μαρτυρούν οι επιτύμβιες στήλες αυτών των μισθοφόρων στην Κύπρο και στο Φοινίκη (πόλη της Σιδώνας). 395 μ.Χ
—Η πρώτη ιστορική αναφορά .
Τα Άδαδα αναφέρονται για πρώτη φορά σε επιγραφή του 2ου αιώνος π.Χ. όπου αναφέρεται σε συνθήκη φιλίας και συμμαχίας ανάμεσα στα Αδαδα και την Μείζονα Τερμησσό. που βρέθηκε στην Τερμησσού μιας άλλης σημαντικής Ελληνικής πόλης της περιοχής,
Λόγω αυτού του εγγράφου η πόλη χρονολογείται στον δεύτερο αιώνα π.Χ.
Η συμφωνία φιλίας μεταξύ της Άδαδα και της Τερμησσού , υπογράφηκε εναντίον της Σέλγης , ενός κοινού εχθρού των πόλεων.
Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι η Σέλγη, ιδιαίτερα κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους, ακολούθησε ιμπεριαλιστική πολιτική κατά της Τερμησσού και πολέμησε εναντίον πόλεων γύρω της, συμπεριλαμβανομένης της Πεδνελισσού.
Η συμφωνία προέβλεπε ότι η Άδαδα και η Tερμισσός θα βοηθούσαν ο ένας τον άλλον στην καταπολέμηση της Σέλγης και επίσης εναντίον των εχθρών της δημοκρατίας σε αυτές τις πόλεις.
Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι αντί της Σέλγης η συμφωνία υπογράφηκε εναντίον του Βασιλείου του Περγάμου , το οποίο είχε γίνει πολύ ισχυρό εκείνη την εποχή και προσπάθησε να καταστρέψει τη δημοκρατία στην Τερμησσό.
Μέσω αυτής της συμφωνίας, οι πλευρές δεσμεύτηκαν να βοηθήσουν η μία την άλλη θα έπρεπε είτε να δεχτούν επίθεση είτε να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε απειλή κατά της δημοκρατίας τους.
Αυτή η συμφωνία ήταν πολύ σημαντική τόσο για την Τερμισσό όσο και για την Άδαδα , καθώς βοήθησε και τις δύο πόλεις να αποκτήσουν μια δημοκρατική διοικητική δομή και επίσης να λάβουν το καθεστώς μιας «πόλης-κράτους» ή «πόλεως».
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η συμφωνία υπογράφηκε κάποια στιγμή την περίοδο 190-164 π.Χ οι πλευρές δεσμεύτηκαν να βοηθήσουν η μία την άλλη είτε θα πρέπει να δεχτούν επίθεση είτε να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε απειλή κατά της δημοκρατίας τους.
Οι μελετητές πιστεύουν ότι η συμφωνία υπογράφηκε κάποια στιγμή την περίοδο 190-164 π.Χ Μια άλλη σημαντική συνέπεια αυτής της συμφωνίας είναι ότι οι κάτοικοι της Τερμησσού και της Άδαδα είχαν δεσμούς αίματος.
– Βασίλειο της Περγάμου 133 π.Χ
Το Βασίλειο της Περγάμου μέσω μιας διαθήκης, άφησε τη γη του στη Ρώμη το 133 π.Χ., ξεκινώντας έτσι την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Ανατολία. Σε αυτήν την εποχή, σε αντίθεση με τις πόλεις της δυτικής Μ. Ασίας, οι περισσότερες πόλεις της Πισιδίας κατάφεραν να παραμείνουν ανεξάρτητες. Η ανεξάρτητη πόλη Άδαδα τύπωσε τα πρώτα της νομίσματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Και πάλι στην περιοχή της Πισιδίας, ιδιαίτερα την εποχή του Αυγούστου, ιδρύθηκαν οι πόλεις Coloni που ήταν σύμβολο της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Οι σημαντικότερες από αυτές τις πόλεις ήταν η Αντιόχεια (Αντάκεια), και η Κρεμνά και όχι μόνον .
– Ρωμαίοι
Στις ημέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι κανόνες του αυτοκράτορα Τραϊανού, του Αδριανού και του Αντωνίνου Πίου (114-161 μ.Χ.) ήταν οι καλύτερες για την Πισιδία και για ολόκληρη την Μικρά Ασία .
Σε αυτήν την ειρηνική εποχή που ονομαζόταν «Pax Romana», αναπτύχθηκαν οι πόλεις της Πισιδίας και χτίστηκαν νέα κτίρια σύμφωνα με τον αυξανόμενο πλούτο. Το 212 μ.Χ. ψηφίστηκε νόμος που χορηγούσε Ρωμαϊκή υπηκοότητα σε όλους όσους κατοικούσαν στη γη της αυτοκρατορίας, και αυτό αύξησε περαιτέρω την ευημερία και τον πλούτο των ανθρώπων
. – Τα Άδαδα μετά τον διαχωρισμό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας
Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διαλύθηκε το 395 μ.Χ., η περιοχή συνέχισε να υπάρχει υπό την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αργότερα τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, για πολλά χρόνια. στέγαζε τον βοηθό επίσκοπο Αντιοχείας στην Πισιδία
–Οθωμανοι 1203 π.Χ. \
Πρώτα υπήρξε αντίσταση στην περιοχή της Πισιδίας κατά της κυριαρχίας των Σελτζούκων, αλλά το 1203 μ.Χ. ο Κιλίτς Ασλάν Γ’ εισέβαλε στην Σπάρτη και τοποθέτησε Τουρκμενικές νομαδικές φυλές που διοικούνταν από τον Χαμίτ Μπέη στο
Πρόσταινα (Eğridir ) και την Αντιόχεια (Yalvaç ). Αργότερα σε αυτήν την περιοχή ιδρύθηκε το Πριγκιπάτο Hamidoğullari, το οποίο αργότερα καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς ολόκληρη η περιοχή μεταξύ 1390 και1422. Έκτοτε, η Άδαδα είναι μια περιοχή ερειπίων.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Βάσει των εικονογραφικών τύπων της νομισματικής προσωπογραφίας μαρτυρείται η λατρεία του Διός, του Διονύσου, της Άρτεμης (Περγαίας), της Αθηνάς και της Υγιείας. Επιπλέον η ηρωική λατρεία του Ηρακλή, των Διοσκούρων και του Ασκληπιού, όπως επίσης και η αυτοκρατορική λατρεία .
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Ξεκινώντας από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, υπήρξε ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για αυτή τη νέα θρησκεία. Την περιοχή επισκέφθηκαν ο Άγιος Παύλος και η Αντιόχεια (Αντάκεια). Ο Άγιος Παύλος και οι φίλοι του πρωτοήρθαν στην Πέργα της Παμφυλίας γύρω στο 45 μ.Χ. Αφού έμειναν μια μέρα στην Πέργη, πήγαν στον ποταμό Κέστρο (Αξού). Πέρασαν με μεγάλη δυσκολία τα βουνά του Ταύρου και έφτασαν στην Αντιόχεια μέσω Πρόσταινας . Ο ερευνητής G. Ercenk έγραψε ότι η αποστολική διαδρομή που ακολούθησε ο Άγιος Παύλος στην πρώτη του αποστολή θα πρέπει να είναι ο δρόμος που περνά από την Πέργη, την κοιλάδα Κέστρος, την Άδαδα και την Αντιόχεια. Η διάρκεια του ταξιδιού του που αναφέρεται είναι αρκετά παρόμοια με πληροφορίες που παρέχονται από άλλες πηγές, οι οποίες τείνουν να υποστηρίζουν τη θέση του Ercenk. Επιπλέον, η ομοιότητα μεταξύ των ονομάτων των Baulo, Karabaulo και Paul (Paulus) υποστηρίζει επίσης αυτή τη διατριβή, παρά την ανταγωνιστική θεωρία του ερευνητή D. Frech. Ο Frech αποδέχεται την ύπαρξη του δρόμου Πέργης -Άδαδα αλλά ισχυρίζεται ότι αυτός ο δρόμος κατασκευάστηκε σε μεταγενέστερη εποχή. Ορισμένα έγγραφα δείχνουν ότι ο πρώτος επίσημος εκκλησιαστικός οργανισμός χτίστηκε τον τέταρτο αιώνα μ.Χ σε αυτή την περιοχή και πολλές πόλεις της Σαγαλασσού, δηλαδή η Κρεμνα, η Σέλγη και η Άδαδα, έγιναν κέντρα της επισκοπής.
Στη βυζαντινή εποχή η πόλη ήταν επισκοπική έδρα προσαρτημένη στην Αντιόχεια και συγκεκριμένα έως τον 9οαιώνα ήταν μια ζωντανή πόλη
Δεν είναι πλέον έδρα επισκόπου κατοικίας, παραμένει τιμητική έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας
Κατά τους Χριστιανικούς χρόνους τα Άδαδα έδρα ομώνυμης Επισκοπής της επαρχίας Πισιδία η οποία υπαγόταν στο Πατριαρχείο Αντιοχείας
Διασώθηκαν στις μέρες μας ερείπια Χριστιανικών εκκλησιών Η μεγαλύτερη εκκλησία βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της κοιλάδας.
Η εκκλησία χτίστηκε εδώ τη Βυζαντινή Περίοδο , χρησιμοποιώντας το πεζούλι και τους εσωτερικούς τοίχους ενός παλιού κτιρίου
Η Άδαδα είχε Επισκοπή. Και έστειλε αντιπροσώπους σε θρησκευτικά συμβούλια που συνήλθαν σε διάφορες πόλεις το 325, 381.451, 692 και 787 μ.Χ. Και αυτό επίσης δείχνει ότι η Άδαδα ήταν ενεργή πόλη μέχρι τον ένατο αιώνα.
ΠΡΟΣΩΠΑ
Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος
Ο Αρτεμίδωρος ο Εφέσιος ήταν αρχαίος Έλληνας γεωγράφος που έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο Αρτεμίδωρος συνέγραψε τα Γεωγραφούμενα (ή αλλιώς Περίπλους) σε 11 βιβλία, έργο που υπήρξε πηγή για τον μεγάλο γεωγράφο Στράβωνα, καθώς και τον Πλίνιο, ενώ φαίνεται ότι είχε επισκεφθεί την Ερυθρά Θάλασσα, την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Ισπανία και μέρος του Ατλαντικού Ωκεανού. Από τα Γεωγραφούμενα σώθηκαν ως τις ημέρες μας αποσπάσματα και περίληψη που παραθέτει ο Μαρκιανός Ο Στράβων τον αναφέρει ως Πισιδό γράφοντας για τα Άδαδα και την καταγωγή του << φησι δ’Αρτιμόδωρος ων Πισιδών πόλεις είναι… Αδαδα >>
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Στα Άδαδα διασωθήκαν στις μέρες μας πολλές κτιριακές δομές της Αρχαίας πόλης
– Αρχαίος δρόμος
Ο κεντρικός δρόμος της πόλης βρίσκεται στα δυτικά της αγοράς. Και στις δύο πλευρές του δρόμου αυτού διακρίνονται ίχνη στοών, που χρησίμευαν ως διοικητικά και εμπορικά κέντρα.
Στο νοτιοανατολικό τμήμα της αγοράς υπάρχει μια μνημειακή βρύση.
Ο αρχαίος δρόμος εχει με πέτρινο δάπεδο σήμερα ενα μονοπάτι πηγαίνει νοτιοανατολικά από αυτό το ερείπιο θα οδηγήσει προς την Βασιλική οδός .
Λέγεται ότι Αυτός ο αρχαίος δρόμος είναι και ο δρόμος όπου πέρασε ο Απόστολος Παύλος,πηγαίνοντας για την μικρή Αντιόχεια για να κηρύξει τον Χριστιανισμό μαζί με τον Απόστολο Βαρνάβα .
– Ακρόπολη και ελληνιστικοί πύργοι
Υπήρχε ακρόπολη και περιτείχηση της πόλης Η ακρόπολη στη βραχώδη περιοχή που βρίσκεται στο τμήμα μεταξύ της πεδιάδας της πόλης και της κοιλάδας χτίστηκε για αμυντικούς σκοπούς. Η ακρόπολη περιβάλλεται από οχυρώσεις και πύργους. Στο δυτικό τμήμα της ακρόπολης υπάρχει υπαίθριος χώρος συνάντησης της πόλης. Υφίσταται καλοδιατηρημένη κλίμακα που οδηγούσε πιθανώς στην ακρόπολη της πόλης. Αλλά και προς την αγορά προς ένα πύργο και άλλα κτήρια και οχυρώσεις,
– Ρωμαϊκό φόρουμ – Υπαίθριος χώρος συνάντησης
Το φόρουμ καλύπτει έκταση 32×45 m. Περίπου 1 στρέμμα Στη μέση του φόρουμ υπάρχει μια μεγάλη στέρνα, το δάπεδο της οποίας είναι καλυμμένο με λείες πέτρες.
Ο τόπος συνάντησης, που έχει την όψη μιας σκάλας με συνολικά είκοσι σκαλοπάτια, είναι ο χώρος όπου συγκεντρωνόταν ο κόσμος ανά διαστήματα και εργαζόταν για την επίλυση των προβλημάτων της πόλης.
Στα δυτικά του φόρουμ, υπάρχουν στοές με κίονες αλλά και στις δύο πλευρές του δρόμου υπάρχουν ανάλογες στοες . Στο νοτιοανατολικό τμήμα του φόρουμ υπάρχει μια μνημειακή κρήνη αλλά ενδεχόμενα να ήταν και αγορά την εποχή των Ρωμαϊων
Ένα άλλο σημαντικό κτίριο της πόλης βρίσκεται στα δυτικά της ακρόπολης.
– Χριστιανική Βασιλική
Υπάρχει μια βασιλική με κατεύθυνση ανατολή-δυτική προς βόρεια του φόρουμ.. Η μεγαλύτερη εκκλησία της Άδαδα βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της κοιλάδας. Η εκκλησία χτίστηκε εδώ τη βυζαντινή περίοδο, χρησιμοποιώντας το πεζούλι και τους εσωτερικούς τοίχους ενός παλιού κτηρίου.
– Αγορά ή Αυλή
Η αγορά, στα δυτικά της ακρόπολης Άδαδα , χρησίμευσε ως εμπορικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης κατά την Ελληνιστική και την Πρώιμη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική Περίοδο.
Υπάρχει μια πολυώροφη, δίκλιτη στοά στα βόρεια και μια μονόκλιτη στοά στα νότια της αγοράς, που σχεδιάστηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. κατά την πρώτη κατασκευαστική περίοδο της πόλης.
– Θέατρο
Το θέατρο χτίστηκε στην πλαγιά του λόφου στα βορειοδυτικά της πεδιάδας στην οποία βρίσκεται η Άδαδα .
Το σκηνικό και ορχήστρα τμήμα του θεάτρου, που χτίστηκε στην πλαγιά του λόφου στα δυτικά της πεδιάδας της πόλης, είναι κάτω από το έδαφος. Τα άκρα του κοίλου (καθίσματα θεατών) είναι μερικώς ορατά. Η χωρητικότητα του θεάτρου είναι περίπου 3000 άτομα. –Ναοι Υπάρχουν τέσσερις αρχαίοι ναοί στην πόλη.
– Ναός των Αυτοκρατόρων
Ο ναός, που είναι ιωνικού ρυθμού, έχει πρόστυλο κάτοψη και έχει συνολικά 6 κίονες, δύο στα πλάγια και τέσσερις στο μπροστινό μέρος. Τα πλαϊνά τοιχώματα είναι συμπαγή μέχρι το επίπεδο της μαρκίζας. Το μισό από το πίσω αέτωμα είναι άθικτο.Ο βωμός και οι σκάλες μπροστά από τον ναό βρίσκονται κάτω από το έδαφος. Στο μπροστινό μέρος υπάρχουν ίχνη από το πρόπυλο (μνημειακή είσοδος), που θεωρείται ότι ανήκει στο ναό.
Θεωρείται ότι ο ναός χτίστηκε μετά το 114 μ.Χ. στα ίδια χρόνια με τον ναό του Τραϊανού.
– Ναός των Αυτοκρατόρων και της Αφροδίτης
Είναι ένας απλός στρογγυλός ναός με σχέδιο Θόλου. Δεν υπάρχει σειρά στηλών γύρω από αυτό. Παρέμεινε κάτω από τον δρόμο Νεου χωρίου (Yeniköy ) που περνούσε από την αρχαία πόλη.
Ο ναός βρίσκεται στα ανατολικά του κτιρίου, το οποίο ονομαζόταν Εκτελεστικό Μέγαρο από ερευνητές που είχαν εργαστεί στην πόλη τα προηγούμενα χρόνια, είναι ο Ναός των Αυτοκρατόρων και της Αφροδίτης. Οι ερευνητές προτείνουν ότι οι ενεπίγραφοι ογκόλιθοι που βρέθηκαν εδώ είναι τα στοιχεία ανωδομής ενός κυκλικού ναού. Σε περαιτέρω επιγραφές που ανήκουν στις ανωδομές, βλέπουμε τα ονόματα των μελών της οικογένειας που αναφέρονται στους Αυτοκράτορες
Χρονολόγησαν το κτήριο μεταξύ 150-160 μ.Χ.
– Ναός των Αυτοκρατόρων & Αυτοκράτορα Τραίνου
Ο ναός, ιωνικού ρυθμού, έχει πρόστυλο κάτοψη και περιλαμβάνει 6 κίονες στο μπροστινό μέρος, ενώ ένας από τους πλευρικούς τοίχους έχει παραμείνει άθικτος μέχρι το επίπεδο του γείσου. Άλλα μέρη είναι κατεστραμμένα. Σύμφωνα με πηγές, ο αυτοκράτορας Τραϊανός επισκέφτηκε ορισμένες πόλεις της Πισιδίας το 114 μ.Χ. Πιθανώς ο ναός πρέπει να είχε κτιστεί πριν από αυτή την επίσκεψη.
– Ναός του Διός του Μεγίστου Σέραπη
Ο ναός των Αυτοκρατόρων και Διός Μεγίστου – Σέραπη είναι άλλος ένας ναός που στέκεται στην πόλη
Ο ναός, που είναι κορινθιακού ρυθμού, έχει σχέδιο πρόστυλου 4 κιόνων. Ο ναός με μια εξέδρα ορθώνεται στο επίπεδο του θριγκού. Οι σκάλες που παρέχουν την έξοδο στην μπροστινή πρόσοψη έχουν καταστραφεί. Τα γείσα παρηγορούνται και οι κατεστραμμένοι ογκόλιθοι παραμένουν στις αρχικές τους θέσεις.
Μπροστά από τον ναό υπάρχει μνημειακός βωμός.
–Νεκρόπολη
. Υπάρχουν πολλές νεκροπόλεις στην πόλη. Στη νεκρόπολη στα δυτικά, υπάρχει μνημειακός τάφος σε βάθρο με την εμφάνιση μικρού ναού.
— Επιτύμβιο μνημείο
. Υπάρχει στην πόλη ένα επιτύμβιο μνημείο άγνωστο για ποιον κτίσθηκε —
— Άλλες εκκλησιαστικές δομές
Εκκλησιαστικές δομές μπορούν επίσης να βρεθούν σε διάφορες περιοχές στην Αδαδα. Το μεγαλύτερο από αυτά βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της κοιλάδας όπου βρίσκεται η πόλη. Στα δυτικά του τρίκλιτου κτηρίου υπάρχει νάρθηκας και αίθριο.
ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΣΕ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΝΑΟΥΣ
–Ναός της Αφροδίτης
«Για την πόλη του Θεού Αυτοκράτορες και Πατέρα, ο φίλος της πόλης, ο Αρχιερέας της λατρείας των Αυτοκρατόρων, ο γιος της ιδρυτικής πόλης και ο γιος του Τλάωμου που εξελέγη 4 φορές , ο Αντίοχος, ο γιος του Τλαώμου, η σύζυγός του, η Αρχιέρεια, η κόρη του Χοπλάν Άννα και οι γιοι τους, οι φίλοι της πόλης, Τλάωμος και Αντίοχος, μαζί τους αφιέρωσαν και έστησαν το λατρευτικό
–Ναος των Αυτοκρατόρων
«Ο Θεόδωρος, γιος της ιδρυτικής πόλης, που ήταν δύο φορές ιερέας των Θεών Αυτοκρατόρων, και ο γιος του Νικόμαχου που ήταν Πρόβος, έκτισαν και αφιέρωσαν αυτόν τον ναό στον οι Θεοαυτοκράτορες και η πόλη με δικά του χρήματα, μαζί με το ξόανον και τα αγάλματά του.»
– Ναός Σέραπη
«Ο θεός-αυτοκράτορας Δίας Μέγιστος Σεράπης και η σύζυγός του, η κόρη του Χόπλαν, η Αρχιέρεια Άννα και οι γιοι τους Τλάωμος και Αντίοχος, αφιέρωσαν το ναό και τα αγάλματα, μαζί με τις στοές, τα εργαστήρια και όλα τα διακοσμητικά τους γύρω από αυτό, για την πόλη».
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
μ.Χ. 255-258.
Adada (Karabaulo), στο Cestrus. Αυτόνομη Æ του πρώτου αιώνα π.Χ., ΑΔΑΔЄ ή ΑΔΑ.
Υπάρχουν δύο περίοδοι νομισματοκοπίας στην Adada
• Ως ανεξάρτητη πόλη κατά την Ύστερη Ελληνιστική περίοδο , όταν κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα, χρονολογούνται στον 1ο αιώνα π.Χ.
• Ως υποταγμένη πόλη στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία . Η αυτοκρατορική νομισματοκοπία ξεκίνησε επί Τραϊανού (98-117) και σταμάτησε επί Βαλεριανού και Γαλλιηνού (253-268). [
Τύποι—Κεφαλή Διός, αναθ. τρόπαιο στέψης Nike; Bucranium, αναθ. Τρισκελές. Οιονεί αυτόνομη και Αυτοκρατορική από τον Δομιτιανό έως τον Γαλλιηνό, ΑΔΑΔЄΩΝ.
Τύποι—Κεφάλι Ηρακλή σε δέρμα λιονταριού. Γενειοφόρο κεφάλι με κράνος.
Ο Δίας καθισμένος·
Προτομή της Αθηνάς;
Ο Διόνυσος καθισμένος στο έδαφος.
Cista περικυκλωμένο από φίδι (ΒΑΧΧЄΙΑ);
Προτομή του Σαράπη; Ο Σαράπης κάθεται.
Διόσκουροι όρθιοι· Εξάστυλος ναός.
/ AΔAΔEΩN, Εκάτη τριφόρμη όρθια, πόλο στα κεφάλια, κρατώντας μαχαίρια, πυρσούς και φίδια
AΔAΔA-EINΩC ανάμεσα σε κίονες και κάτω από τον εξάστυλο ναό. από
κεφάλι ταύρου που αντιμετωπίζει? εξάκτινο αστέρι πάνω / A-Δ-A ανάμεσα σε πόδια τρισκελ
AΔAΔEΩN, Εκάτη τριφόρμη όρθια, πόλο στα κεφάλια, κρατώντας μαχαίρια, πυρσούς και φίδια.
Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ
Ο οικισμός λέγεται Yeniköy (Νεοχώριο ) Το 2019 είχε 89 κατοίκους
Το 1970, το Yeniköy χτίστηκε σε όλη την επιφάνεια της πόλη, κάτι που βοήθησε η αρχαία Ελληνική πόλη να γίνεται πία γνωστή.