Άγιοι Ανάργυροι ή Αγύρνας Καππαδοκίας (video) Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ή AΓΥΡΝΑΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ (video )

(Αρχαία Αράγενα, Ağırnas, Ayii Anargyri, Aragene, Arágena, Aragenás, Taşören)

MIMAR SINAN ή ΙΩΣΗΦ ΔΟΓΑΝΟΓΛΟΥ : ΕΛΛΗΝΑΣ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ

Σταύρου Π. Καπλάνογλου Συγγραφέα -Ιστορικού ερευνητή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η πόλη Αγι(υ)ρνάς ή Άγιοι Ανάργυροι ξεχωρίζει για την πολιτιστική της αξία , είναι ένα κέντρο οικισμού γεμάτο ιστορία με τις υπόγειες πόλεις , με τους διαδρόμους, τις σπηλιές τ και πολύ πιθανόν πρόκειται για την αρχαία Ελληνική πόλη Αράγενα , που αναφέρεται στα Βυζαντινά εκκλησιαστικά αρχεία.

Στην πόλη αυτή γεννήθηκε ο Έλληνας Ιωσήφ Δανόγλου το 1498 μ.Χ. που έγινε γνωστός με το όνομα Μιμάρ Σιναν , ανήκε στην μερίδα εκείνων των Ελλήνων που υπήρξαν θύματα παιδομαζώματος και υπήρξε ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας των Οθωμανών όλων των εποχών και όχι μόνον .

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ

Ο οικισμός των Αγίων Ανάργυρων βρίσκεται περίπου 34 χιλιόμετρα βορειανατολικά από το κέντρο της πόλης της Καισαρείας .

ΤΟ ΌΝΟΜΑ

Οι Έλληνες αποκαλούσαν μέχρι και την ανταλλαγή την πόλη τους , Άγιοι Ανάργυροι ονομασία που την πήρε από την παλιά εκκλησιά τους .

Με βάση τα Τουρκικά αρχεία :

Το 912 μ.Χ. την εποχή του Βυζαντίου την έχουν καταγεγραμμένη ως Aragenê;

Η ονομασία Αράγεννα ενδεχόμενα να προέρχεται απο την παραφθορά και σύμπτυξη της ονομασίας Αγίου Ανάργυροι ,αλλά και πολύ πιθανόν να παραπέμπει σε ονομασία αρχαίας πόλεως που δυστυχώς δεν διαθέτουμε καμία πληροφορία .

Το 1500 μ.Χ. μετά την εισβολή είναι καταγεγραμμένη ως Αγράνος

Το 1923 μ.Χ. και λίγο μετά την ανταλλαγή ως Ağırnas και

Taşören μεταξύ 1923 και 2003

Το 1968 μ.Χ. επανέφεραν το Ağırnas (Αγυρνάς )

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟ 1922

Σύμφωνα με το βιβλίο απογραφής του 1500 μ.Χ., ο πληθυσμός της ήταν Χριστιανικός το βιβλίο απογραφής καταγράφηκε ως ένα πολύ μεγάλο χωριό με 53 χριστιανικά νοικοκυριά (Gebran) και 3 μουσουλμανικά νοικοκυριά, κάθε οικογένεια είχε 6 άτομα και κατά συνεπεία υπήρχαν στον οικισμό 318 Χριστιανοί και 18 Μουσουλμάνοι Οι Έλληνες αποτελούσαν το 95% του πληθυσμού της πόλης. Σύμφωνα με τα αρχεία του 1834μ.Χ. στους Άγιους Αναργύρους υπήρχαν 145 νοικοκυριά μουσουλμάνων και 28 χριστιανικά νοικοκυριά. δηλαδή οι Μουσουλμάνοι ανερχόταν σε 870 άτομα και οι Έλληνες σε 145 άτομα .

Στην απογραφή του 1875 μ.Χ. οι Έλληνες ήταν 138 και οι Μουσουλμάνοι 560

Το 1899μ.Χ. κατοικούσαν σε αυτό 500 Ρωμιοί.

Το 1924 μ.Χ. είχαν απομείνει 77 ελληνικές οικογένειες με 294 άτομα.

Η ΥΠΟΓΕΙΑ ΠΟΛΗ

Η πόλη Αγιρνάς s, που βρίσκεται κοντα στην Καισάρεια έχει πολλά ερείπια από το παρελθόν της μέχρι σήμερα.

Η υπόγεια πόλη, που βρίσκεται στην περιοχή Lower Pınar.

Υπολογίζεται ότι ορισμένα σημεία της υπόγειας πόλης της Αγίρνας χτίστηκαν προ Χριστού.

Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το μεγαλύτερο μέρος του προστέθηκε στα μετά Χριστό χρόνια και στους επόμενους αιώνες.

Από τους τόπους λατρείας, τα δοκάρια και τους πίνακες της χριστιανικής περιόδου που παρατηρούνται στην υπόγεια πόλη, οι πιο συνηθισμένοι χρονολογούνται στον 1ο και 13ο μ.Χ.

Φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες. Υπάρχουν ενδείξεις πως προφανώς ζούσαν άνθρωποι πριν από τουλάχιστον 3 χιλιάδες χρόνια.

Παρόλο που απέχουν πολύ από το να έχουν εξερευνηθεί πλήρως, η πόλη φαίνεται να εκτείνεται για αρκετό μήκος και κάτω από το έδαφος, κάτι που δεν είναι ασυνήθιστο για την Καππαδοκία και το Αγιρνάς μπορεί κάλλιστα να μοιράζονται τα χαρακτηριστικά και να είναι η επόμενη πολύ στη σειρά με τις γειτονικές υπόγειες τοποθεσίες όπως ειναι και η Μαλακοπή .

Σπήλαια και υπόγεια θησαυροφυλάκια και περάσματα, ολοκληρωμένα σε παρεκκλήσια , τραπεζαρίες, κελιά και ίσως ακόμη και μπουντρούμια και δωμάτια βασανιστηρίων , είναι προς το παρόν εν μέρει ανοιχτά στο κοινό με σημείο αναχώρησης το κελάρι του σπιτιού Ιωσήφ Δανογλου (Μιμαρ Σινάν ).

ΙΣΤΟΡΙΑ

,Σύμφωνα με το απογραφικό βιβλίο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1500 μ.Χ. το Ağırnas συνδέθηκε ι με τον δήμο Koramaz, έναν από τους 9 δήμους της Kαισάρειας

. Στις καταγραφές, το Αγιρνάς διακρίνεται ως χωριό με πολύ μεγάλη πληθυσμιακή και οικονομική εμβέλεια, με 53 χριστιανικά νοικοκυριά, 3 Μουσουλμανικά νοικοκυριά, 2 μύλους και 4 λιναρόσπορους και με φόρο 18 χιλιάδες νομίσματα.

Το Αγιρνάς είναι η γενέτειρα του Mimar Sinan , του αρχιτέκτονα που εργάστηκε υπό τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή , και είναι μια τοποθεσία πλούσια σε ιστορικά κτίρια. Ένα πρόσφατα ανακαινισμένο σπίτι συνδέεται με τον ίδιο τον Σινάν .

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Η Χριστιανική κοινότητα άνηκε στην Μητρόπολη Καισαρείας με ναό αφιερωμένο στον Άγιο Προκόπιο χτισμένο το 1857.

Στο χωριό υπήρχε και βυζαντινός ναός αφιερωμένος στους Αγίους Ανάργυρους Κοσμά και Δαμιανό ο οποίος έπαψε να χρησιμοποιείται μετά την κατασκευή του Αγίου Προκοπίου.

ΠΑΙΔΕΙΑ

Το 1892 λειτουργούσε στο Αγιρνάς τετρατάξιο πρωτοβάθμιο σχολείο με 75

μαθητές. . Τα τελευταία χρόνια πριν την ανταλλαγή, ένας δάσκαλος δίδασκε στα ρωμιόπουλα του χωριού.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Η άγονη και ηφαιστειακή γη του Αγιρνάς , που είναι ακατάλληλη για γεωργία, έχει κάνει τους ανθρώπους να στραφούν σε διαφορετικά επαγγέλματα για να επιβιώσουν.

Η χαμηλή παραγωγικότητα της γεωργίας οδήγησε τους ανθρώπους να ασχοληθούν με οικοδομικές εργασίες αλλά και άλλα επαγγέλματα όπως η χειροποίητη ύφανση, η επεξεργασία πέτρας, η ζωγραφική και το σοβάτισμα. Κατά τη 16η και 17η περίοδο, τα υφάσματα του Αγιρνάς είχαν σημαντική θέση μεταξύ των προϊόντων που εξάγονταν ειδικά στην Αγγλία.

Λεπτό και απαλό λευκό βαμβακερό ύφασμα, γνωστό ως «βαρύς ταύρος» , είναι ένα εμπορικό προϊόν με μεγάλο ενδιαφέρον στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία.

Στα αρχεία του 1875 μ.Χ. αναφέρεται ότι υπήρχαν τμήματα του βαφείου και ότι υπήρχαν πολλοί χειροποίητοι αργαλειοί. Τα περασμένα χρόνια, υφάσματα υψηλής ποιότητας και άφθονα υφαντά στο Αγυρνάς πωλούνταν και στην εγχώρια αγορά.

Εκτός από τη χειροποίητη ύφανση, οι άνθρωποι έχουν αποκτήσει επάρκεια σε οικοδομικές εργασίες οι Αγιρνιώτες εργάστηκαν για την κατασκευή ιστορικών κτιρίων στα μεγάλα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη, το Κάιρο, η Αλγερία, η Ρόδος, η Κρήτη, η Κύπρος, η Δαμασκό, το Χαλέπι, η Κριμαία, το Βελιγράδι και η Αδριανούπολη.

ΔΙΩΞΗ & ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή ,η πλειοψηφία των κάτοικων τους πήγε στην Ελλάδα .

Όσοι πήγαν στην Ελλάδα από εδώ μετέφεραν και τον δικό τους πολιτισμό ,τα ήθη και τα έθιμα.

Παράδειγμα: Όπως το λαϊκό τραγούδι Çerkez Beyim, το οποίο αρχικά ανήκε στην περιοχή Ağırnas του Kayseri, που τραγουδούσαν οι Καραμανλίδες στην Ελλάδα. Χαλούρι 40 πρόγονοι από το Αγιρνάς, οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στους Ασκητές Ροδόπης.

*Το τραγούδι στο τέλος της δημοσίευσης

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

— Μιμάρ Σιναν ή Ιωσήφ Δογάνογλου (1489- 1588 )

Η μεγαλύτερη προσωπικότητα των Αγίων Ανάργυρων ήταν ο Ιωσήφ Δογάνογλου η όπως έγινε γνωστός Μιμαρ Σινάν που ειχε γεννηθεί το 1489 περίπου στους Αγίους Αναργύρους και πέθανε το 1588 στην Κωνσταντινοάπολη όπου ετάφει.

Διασώζεται το σπίτι του Μιμάρ Σιναν στους Αγίους Αναργύρους της Καισάρειας , έχει ιστορία 500 ετών. Το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Mimar Sinan μέχρι την ηλικία των 20 ετών μετατράπηκε σε μουσείο το 2006 και εξακολουθεί να υποδέχεται επισκέπτες μέχρι σήμερα.

Η καταγωγή του αμφισβητήθηκε από κάποιους. όπως συμβαίνει συνήθως για αξιόλογα πρόσωπα με παγκόσμια φήμη.

Την διεκδίκησαν οι Αρμένιοι ,οι Βούλγαροι ,και φυσικά κατά πάγια τακτική οι Τούρκοι που 500 χρόνια μετ τον θάνατο του, έκαναν εκταφή του σώματος για να μετρήσουν τα σωμαμετρΙκά χαρακτηριστικά που αποδείκνυαν όπως έλεγαν την καταγωγή που τους βόλευε, Τελικά κατά περίεργο τρόπο εξαφανίσθηκε το κρανίο του.

Και όμως η καταγωγή του ήταν καθαρά Ελληνική και αυτό το είπαν και το έγραψαν επιστήμονες και δημοσιογράφοι που σέβονται τον εαυτό τους , την επιστήμη και την αλήθεια της γειτονικής χώρας.

Η οικογένειά του ήταν Ελληνική που ζούσε στους Αγίους Αναργύρους της Καππαδοκίας

Ένα επιχείρημα που προσδίδει αξιοπιστία στην ελληνική καταγωγή του είναι ένα διάταγμα του Σελίμ II χρονολογείται το Ραμαζάνι 1573, το οποίο δέχθηκε το αίτημα του Σινάν να συγχωρήσει και να γλιτώσει τους συγγενείς του από τη γενική εξορία της κοινότητας των Αγιων Αναργύρων της Καισάρειας στο νησί της Κύπρου .

Αυτό το διάταγμα δημοσιεύτηκε στην έκδοση Ιουνίου 1930-Μαΐου 1931 του Τουρκικού περιοδικού της Κωνσταντινούπολης Türk Tarihi Encümeni Mecmuası . απο τον Godfrey Goodwin που δήλωσε ότι : «Μετά την Οθωμανική κατάκτηση της Κύπρου το 1571, όταν ο Σελίμ Β’ αποφάσισε να ξανακατοικήσει το νησί που είχε ερημωθεί ,μεταφέροντας οικογένειες ,Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών από την περιοχή της Καππαδοκίας , ο Σινάν παρενέβη εκ μέρους της οικογένειάς του και έλαβε δύο εντολές το υπό τον από τον Σουλτάνο , συμβούλιο που τους απαλλάσσει από την απέλαση».

Σύμφωνα με αρκετούς μελετητές, αυτό σημαίνει ότι η οικογένειά του ήταν Έλληνες της Καππαδοκίας επειδή οι μόνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ( Rums ) της περιοχής ήταν Έλληνες

Ο πατέρας του Χρήστος Δογάνογλου ασκούσε το επάγγελμα του λιθοξόου και του ξυλουργού και συνήθιζε να παίρνει μαζί του το γιο του στη δουλειά.

Εκεί ο νεαρός Σινάν επισκεπτόταν και μελετούσε με αμείωτο ενδιαφέρον αρχαία και νεότερα μνημεία στην περιοχή.

Εκφράζοντας την άποψη του για καθένα από αυτά, οι Οθωμανοί επεσήμαναν τις ικανότητες και τις δυνατότητες του και εφαρμόζοντας την παγία τακτική τους με την ενσωμάτωση μικρών παιδιών προικισμένων με ξεχωριστές δυνατότατες στην δική τους ράτσα (εθνότητα ) δια του παιδομαζώματος , ο Ιωσήφ Δογάνογλου έγινε Σινάν ,βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου διδάχτηκε στο Παλάτι, στον Ιππόδρομο υπό την καθοδήγηση του Μεγάλου Βεζύρη Έλληνα από την Πάργα Ιμπραήμ Πασά που έγινε γνωστός στους νεώτερους Ελληνόφωνες από την Τουρκική σειρά της τηλεόρασης για τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή .

Αργότερα έγινε δεκτός στη στρατιωτική σχολή και έτσι άρχισε την καριέρα του ως στρατιωτικός, διοικητής του ιππικού και μηχανικός του στρατού. Συμμετέχοντας στις εκστρατείες του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, απέδειξε τις εξαιρετικές του τεχνικές ικανότητες και τη δεξιοτεχνία του, αφού με μεγάλη επιτυχία ανέγειρε κάστρα, γέφυρες και στρατιωτικές οχυρώσεις .

Η στρατιωτική σταδιοδρομία του πρόσφερε το υπόβαθρο της γνώσης αρχιτεκτονημάτων μνημειακού χαρακτήρα, πηγές έμπνευσης για τις δικές του μεταγενέστερες κατασκευές.

Το 1538 αναδείχθηκε πρώτος αυτοκρατορικός αρχιτέκτονας.

Πέθανε τον Ιούλιο του 1588 στην Κωνσταντινούπολη και τάφηκε στη βορειοδυτική άκρη του τζαμιού του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς

–Τα έργα του

Τα κτίσματα που σχεδίασε και επέβλεψε κατασκευαστικά ο Σινάν τα επόμενα 45 χρόνια είναι εντυπωσιακά.

Στα 334 έργα που του αποδίδονται, περιλαμβάνονται :

— 81 δημόσια τεμένη για την προσευχή της Παρασκευής,

Κορυφαία δημιουργία και το ωραιότερο έργο του Σινάν θεωρείται από πολλούς μελετητές το Τέμενος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς στην Κωνσταντινούπολη (1550 -1557), που είναι βασισμένο στο σχέδιο της Αγίας Σοφίας και είναι το μεγαλύτερο τέμενος που κτίστηκε ποτέ στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ένα από τα λίγα πράγματα που τραβάει την προσοχή των περαστικών είναι το εκπληκτικά τεράστιο μέγεθός του.. Λόγω του τεράστιου μεγέθους του, οι τοίχοι του διαθέτουν εντυπωσιακά σχέδια σε σύγκριση με τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου.

— 50 μικρότερα τεμένη,

Το τζαμί Kılıç Ali Pasha είναι ένα τζαμί που βρίσκεται στην περιοχή Tophane της Κωνσταντινούπολης, που χτίστηκε προς τιμην του ναύαρχου Kılıç Ali από τον Mimar Sinan. Σύμφωνα με τις δύο επιγραφές στο τζαμί, χτίστηκε το το 1580 . Διαθέτει επίσης ένα κοινωνικό συγκρότημα που αποτελείται από τάφο, ιεροσπουδαστήριο , και λουτρό.

Ακόμη στην Σπάρτη της Μ Ασίας την πατρίδα του πάτερα μου διασώζεται το τέμενος που έκτισε ο Μιμάρ Σινάν βρίσκεται δίπλα από το κυβερνείο.

— 55 σχολεία,

–34 ανάκτορα,

— 33 δημόσια λουτρά,

— 19 μαυσωλεία,

— 16 πτωχοκομεία,

— 7 ιεροδιδασκαλεία,

— 12 πανδοχεία,

Και ακόμη νοσοκομεία, γέφυρες, κρήνες, συντριβάνια, υδραγωγεία, υδραυλικά συστήματα, και άλλα.

Και ένα μεγάλο του έργο ήταν και οι οχυρώσεις της Θεσσαλονίκης άμεσα στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο Λευκός της Πύργος .

Όσα απ’ αυτά σώζονται, διακρίνονται για το υψηλό επίπεδο σχεδιασμού τους, την άψογη εκτέλεσή τους, και την πλούσια διακόσμηση με πλακίδια στους τοίχους τους.

ΣΉΜΕΡΑ

Το Αγυρνάς (Ağırnas ) σήμερα είναι μια γειτονιά του δήμου και της επαρχίας Melikgazi της επαρχίας της Καισαρείας της Τουρκίας .

Ο πληθυσμός της είναι 2.554 (2022).και οι Αγίου Ανάργυροι βρίσκονται

σε απόσταση 24 χλμ. ( από το κέντρο της Καισάρειας .

ΔΕΙΤΕ το VIDEO του τραγουδιού των Αγίων Ανάργυρων (Αγιρνάς ) της Καππαδοκίας

Η μετάφραση των Καραμανλίδικων στους υποτίτλους της ΕΡΤ 2

Çerkez beyim (Τσοκμέ)- Κατίνα Φαρασοπούλου (Τα μυστικά της Μουσικής ΕΡΤ2)

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.