«Όταν εκδηλώνεται το θυμικό της ψυχής» του Αρχιμ. Παΐσιου Παπαδόπουλου (Ηγουμένου της Ι.Μ. Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Φιλώτα Αμυνταίου)

Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος  διαθέτει λογιστικό, θυμικό και επιθυμιτικό στην ψυχή του και αυτό είναι το τριμερές. Το θυμικό το έθεσε ο Θεός στην ύπαρξή μας για να την ασφαλίζει από την αμαρτία και  την ασέβεια με την  αντίρρηση και την δίκαιη ή ιερά οργή για να αντισταθούμε στο κακό που πάει να εισβάλλει στην ψυχή, στον οικογένεια, στην πατρίδα και κυρίως στην πίστη μας. “Οργίζεσθε και μη αμαρτάνετε” μας συνιστά ο λόγος του Θεού. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που ο άνθρωπος κάνοντας κακή χρήση του θυμού συνήθως αμαρτάνει, γι αυτό και διαπιστώνονται έριδες, μάχες, φιλονικίες και όχι μόνο. Υπάρχει όμως κάτι στην χριστιανική ηθική πολύ βασικό για να ερμηνεύσουμε μια συμπεριφορά. Υπάρχει κάποιος λόγος. Ποτέ δεν θυμώνει κανείς αν δεν υπάρχει κάποια αιτία. Αιτία όμως από αιτία διαφέρει όσο ο ουρανός από την γη. Υπάρχουν, επομένως, σοβαροί λόγοι να θυμώσει κανείς ή και επουσιώδη ζητήματα που μπορεί ο άνθρωπος να τα ξεπεράσει περιφρονώντας τα. Στα ζητήματα όμως της πίστεως τα πράγματα είναι κατ’ εξοχήν κρίσιμα διότι από την διδασκαλία της πίστεως, ως περιεχομένου της Θείας Αποκαλύψεως, κρίνεται η σωτηρία μας. Αν θα κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή στην Βασιλεία του Θεού. Συνεπώς, είναι θέμα ζωής ή θανάτου και μάλιστα αιωνίου, πνευματικού. Είναι από τα θέματα εκείνα που δεν σηκώνουν ούτε υποκειμενικές ερμηνείες ούτε επιπόλαιες θεωρήσεις.

Βέβαια, ο κάθε άνθρωπος έχει ελευθερία και αυτεξούσιο να κάνει τις επιλογές του και να αυτοπροσδιορίζεται όπως εκείνος κρίνει σύμφωνα με τις επιταγές της συνειδήσεώς του ή την παιδεία που έλαβε ή τις επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον του. Οπωσδήποτε, όμως η ελευθερία του σταματά εκεί που ξεκινά η ελευθερία του άλλου.  Πάντως, σε τελική ανάλυση την ευθύνη για την ψυχή του αλλά και για τις ψυχές που έχει εμπιστευθεί ο Θεός ανάλογα με τον ρόλο του την έχει ο ίδιος. Η διαδικασία βέβαια για να αποφασίσει ο άνθρωπος κάτι που αφορά τις ενέργειές του περνά από μια σειρά γνωστικών λειτουργιών που όλα εκκινούν από ορισμένα ερεθίσματα είτε της αισθητικής μας ύπαρξης είτε του ψυχικού μας κόσμου στον οποίο υπάρχουν λογισμοί, συναισθήματα και επιθυμίες αλλά και αποταμιευμένες μνήμες που σαν από εκμαγείο βγάζει η διάνοια του ανθρώπου προκειμένου να τις χρησιμοποιήσει για να επεξεργασθεί ένα μήνυμα που φτάνει ως πληροφορία καθώς συλλογίζεται διαλογιζόμενος και αναλογιζόμενος ο άνθρωπος για να δημιουργήσει έργο ως τέχνες, επιστήμες, διανόηση και φιλοσοφία. Όλο το θέμα είναι πως χρησιμοποιεί την αίσθηση, την φαντασία, την γνώμη, την διάνοια και τον νου! Λειτουργίες λεπτές, άγνωστες αλλά τελικά πολύ χρήσιμες και απαραίτητες για να υπάρχουμε όχι απλώς ως ζώα αλλά κοινωνώντας ο ένας με τον άλλο (κοινωνικοποίηση) αλλά πρωτίστως με τον θεό που είναι το όντως Ον, η πηγή κάθε αγαθού και γι’ αυτό της Ζωής. Η σχέση μας με την όντως Ζωή είναι θέμα υπαρξιακό είναι ζήτημα του να υπάρχω ή να μην υπάρχω, και επειδή ακριβώς είναι τόσο καίριο αυτό αξιολογώ τα πράγματα με βάση πρώτα αυτό! Όταν μάλιστα έχω ευθύνη για τις ψυχές και των άλλων τα πράγματα είναι σοβαρότερα. Ακριβώς, επειδή τα πράγματα με την ευθύνη της διαποίμανσης είναι πολύ σοβαρά δεν μπορείς να σκανδαλίζεις με ανόητες προφάσεις προκαλώντας διάσπαση στον αγώνα την ώρα που υπάρχει ο υπεύθυνος που έχει λόγο και μπορείς να απευθυνθείς σ’ αυτόν. Και όπως σε μια μητέρα αν ορμήσεις να της πάρεις τα παιδιά είναι σε θέση να βγει σε μάχη ακόμη και αν είναι ζώο έτσι και ο άνθρωπος, το λογικό τούτο ζώο, δεν ανέχεται εισβολή κατά  την οποία θα κινδυνεύσει ότι έχει υπό την προστασία της. Τώρα άν είναι κανείς ιερεύς ή επίσκοπος τα πράγματα είναι κατά την αναλογία των πρόσκαιρων με τα αθάνατα τέτοια, που αφωσιωμένος στον Θεό κατά Χάριν πατήρ γίνεται λέων πυρ πνέων! Έχει όμως και την ευθύνη ως εντεταλμένος υπό του Θεού δια του χαρίσματος που έλαβε δια επιθέσεως των χειρών.

Ο λαϊκός οπωσδήποτε είναι υπεύθυνος και αυτός, μάλιστα σε καιρό αιρέσεως, έχει πολύ μεγάλη ευθύνη. Δεν έχει όμως την ίδια ευθύνη με τον ποιμένα! Διαφέρει το χάρισμα, διαφέρει ο ρόλος, διαφέρει και η ευθύνη ενός εκάστου. Ο βαθμός υπευθυνότητος κλιμακώνεται καθώς ο βαθμός της ιεροσύνης ή το μέγεθος του ποιμνίου αυξάνει. Όμως υπάρχει κάτι παράδοξο σε καιρό αιρέσεως, όταν ο ποιμένας δεν βγαίνει να διώξει τους πνευματικούς λύκους, τότε η ευθύνη και όχι το χάρισμα της ιεροσύνης μεταβιβάζεται στους υπ’ αυτόν πρεσβυτέρους, που αν και αυτοί δεν παίρνουν θέση η ευθύνη περνά στο ποίμνιο, στο χριστεπώνυμο πλήρωμα που οφείλει να υπαρασπισθεί την πίστη και την πατρώα ευσέβεια. Στην περίπτωση αυτή ο άνθρωπος που δεν έχει ισχυρό θυμικό είναι πνευματικά άνευρος, χωρίς νεύρο ψυχής δηλαδή,  άχρηστος! Ο άνθρωπος που από την φύση του είναι γενετικά ήσυχος, πράος, ταπεινός όχι γιατί απέκτησε την ταπείνωση με αγώνα δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στην πράξη που απαιτεί αγώνα. Είναι σαν ένα μεγαλόσωμο ίσως και γυμνασμένο άνδρα που όμως είναι ευνουχισμένος. Δεν είναι ότι το καλύτερο ο άνθρωπος να είναι πράος αλλά χρειάζεται ορισμένες φορές σε καιρό που το καλούν οι περιστάσεις να είναι μάχιμος και ετοιμοπόλεμος. Τώρα, αν είναι κανείς και αξιωματικός σε έναν αγώνα και μάλιστα μέσα στην μάχη, διότι οι στρατηγοί το έβαλαν στα πόδια και οι ταγματάρχες μέχρι να συνειδητοποιήσουν τί γίνεται καθώς βγήκαν με το πάσο τους στην μάχη και ψάχνουν ακόμη προκάλυμμα, και δεν μπορούν να συγχρονισθούν με εκείνους που βρίσκονται ήδη μέσα στην φωτιά εδώ και ενάμισυ χρόνο, δεν έχουν σφάλμα οι πολεμιστές αλλά οι αχρικαιριστές που έχουν μόνο τουπέ και τίποτε άλλο. Διεθνή ακτινοβολία σου λέει ο άλλος, τρομάρα σας! Τελικά, ο αγώνας γίνεται και πάλι για την εξουσία και την αρχηγία; Ο Κύριος μας, ο Ιησούς Χριστός, τί είναι; Δεν είναι ο αρχηγός της Πίστεως και της σωτηρίας ημών; Χρειαζόμαστε άλλους ηγέτες; Όχι! Αλλά εάν κάποιος θέλει παράσημο ας ανδραγαθήσει, ας αγωνισθεί γενναία, ας δείξει αυταπάρνηση. Εδώ οι τίτλοι και τα χαρτιά αγαπητοί μου φίλοι δεν περνούν! Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός είναι αγωνοθέτης γι αυτό και ο κριτής. Ο θρόνος Του είναι ο σταυρός αφήστε λοιπόν τα παραμύθια και μην βγαίνετε με κρατούμενα στην μάχη. Η Μάχη θέλει αυταπάρνηση. Θα τα χάσεις όλα! Τα ανθρώπινα, ίσως και την ζωή σου! Αν τώρα στην αναμπουμπούλα αυτή κάθεται ο άλλος την ώρα που σφυρίζουν οι σφαίρες από τ’ αυτί σου και εσύ προσπαθείς να κρατήσεις την μάχη εμψυχώνοντας τους αγωνιστές και έρχεται ο άλλος και σου λέει βλακίες χρειάζεται και καμμιά σφαλιάρα μολονότι την έταξα αλλά δεν την έδωσα. Τί νομίζετε εμ, τάξιμο εμ δόσιμο;

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.