ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ιτιά (Salix spp.) ανήκει στην οικογένεια των σαλικιδών (Salicaceae).
Οι χρήσεις της καλλιέργειας της ιτιάς περιλαμβάνουν τον έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους, τη βιοαποκατάσταση, την παραγωγή αυξινών για μοσχεύματα, την κατασκευή φραχτών και επίπλων και την παρασκευή χαρτοπολτού και ινών.
Το ξύλο της ιτιάς είναι λευκό, μαλακό και ελαφρύ, αλλά επίσης ανθεκτικό και ελαστικό και δεν τσακίζει όταν υποστεί πίεση. Κατασκευάζουν μ’ αυτό λαβές εργαλείων, κιβώτια μεταφορών, μπαστούνια του μπέιζμπολ και του κρίκετ και επειδή είναι σχετικά άφλεκτο χρησιμοποιείται στην κατασκευή τάκων στους σιδηρόδρομους.
Η ιτιά ήταν αφιερωμένη στους ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ιστορική περιγραφή της ιτιάς (Salix sp.) ανάγεται στους πρώιμους πολιτισμούς, ιδιαίτερα στη Μεσοποταμία πριν από περίπου 6000 χρόνια, όταν τα φυτά εκμεταλλεύονταν για τροφή και ως πηγή φαρμάκων.
* Ο φλοιός της ιτιάς χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο στην Αρχαία Ελλάδα την εποχή του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη.
*Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε την φλούδα της ιτιάς για την παρασκευή ενός ισχυρού αναλγητικού και αντιπυρετικού φαρμάκου. Και πολύ σωστά, αφού σ’ αυτήν περιέχεται η σαλικίνη από την οποία προήλθε -αιώνες αργότερα- το σαλικυλικό οξύ, η γνωστή μας ασπιρίνη!
Εξ’ ου και το επιστημονικό όνομα του φυτού (salix).
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία
Στην αρχαία Ελλάδα η ιτιά ήταν αφιερωμένη στη θεά των φαντασμάτων και της μαγείας Εκάτη, καθώς και στην πανίσχυρη βασίλισσα των θεών Ήρα.
Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους είναι αυτός που άφορα τον γιο του ήλιου τον Φαέθοντα
Στην Ελληνική μυθολογία, οι Ηλιάδες («παιδιά του Ήλιου»), ήταν επίσης κόρες του Ήλιου, του ηλιακού θεού και της Ωκεανίδας Κλυμένης. Σύμφωνα με μία πηγή ήταν τρεις: η Αιγιάλη, η Αίγλη και η Αιθερία. Σύμφωνα με άλλη πηγή ο αριθμός τους ήταν πέντε: η Ηλία, η Μερόπη, η Φοίβη, η Αιθερία και η Διωξίππη κ. α.
Ο Φαέθων είχε ζητήσει από τον πατέρα του να οδηγήσει το άρμα με τα φτερωτά άλογα.
Ο Ήλιος του έκανε τη χάρη, πράξη που απέβη μοιραία, τόσο για τον κόσμο, όσο και για τον γιο του.
Μην μπορώντας ο Φαέθων να ελέγξει το άρμα, έκαψε κάποιες περιοχές και πάγωσε κάποιες άλλες.
Ο Δίας αναγκάστηκε να τον σταματήσει με ένα αστροπελέκι και ο Φαέθων έπεσε νεκρός στον Ηριδανό, το ποτάμι στην άκρη της Γης. Εκεί, στην όχθη, στάθηκαν οι αδελφές του και τον θρήνησαν συντετριμμένες από τον χαμό του.
Οι θεοί τις λυπήθηκαν και τις μεταφόρτωσαν σε κλαίουσες ιτιές.
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ
Οι ιτιές έχουν πολλές διαφορετικές σημασίες σε όλους τους πολιτισμούς.
– Συμβολίζουν την προσαρμοστικότητα – ευελιξία – και προστασία.
Συχνά αντιπροσωπεύουν την προσαρμοστικότητα και την ευελιξία και είναι σύμβολα καλής τύχης και προστασίας.
– Συμβολίζουν τις ικανότητες των ανθρώπων να ξεπερνούν τις δυσκολίες και τους συναισθηματικούς αγώνες.
Τα κλαδιά της ιτιάς είναι ιδιαίτερα ευλύγιστα και μπορούν να λυγίσουν και να αντέξουν τους ισχυρότερους ανέμους και τις κακές καιρικές συνθήκες χωρίς να σπάσουν. Ως εκ τούτου, πολλοί τη συνδέουν με τις ικανότητες των ανθρώπων να ξεπερνούν τις δυσκολίες και τους συναισθηματικούς αγώνες.
–– Συμβολίζουν την καλή τύχη ,τη θετικότητα και την καλή θέληση
Σε όλο τον κόσμο, οι ιτιές πιστεύεται ότι φέρνουν τύχη και καλή τύχη. Σε όλους τους πολιτισμούς, οι άνθρωποι μεταφέρουν κλαδιά ιτιάς ή κλαδιά ή τα δένουν πάνω από τις πόρτες των σπιτιών τους για να προωθήσουν τη θετικότητα και την καλή θέληση. Αυτές οι πεποιθήσεις είναι κοινές σε μέρη της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. – Στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα στις κέλτικες δοξασίες, οι άνθρωποι χτυπούσαν τους κορμούς των ιτιάς για να φέρουν καλή τύχη. .
–Συνδέονται με την αναγέννηση και τη μεταμόρφωση.
Οι ιτιές έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και νέα δέντρα μπορούν εύκολα να ριζωθούν από μοσχεύματα. Εξαιτίας αυτού, συχνά συνδέονται με την αναγέννηση και τη μεταμόρφωση. Μερικές φορές, συμβολίζουν ακόμη και την αθανασία ή τη γονιμότητα
– Συμβολίζουν την θλίψη
Συμβολίζουν επίσης τη θλίψη και συχνά είναι χαραγμένες σε επιτύμβιες στήλες.
– Σύμβολο γονιμότητας,
. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν επίσης σύμβολο γονιμότητας, όπως τότε που λατρευόταν μαζί με την Ήρα στη Σάμο και στο Άργος.
Επί Τουρκοκρατίας, η Ιτιά γίνεται προστάτιδα, θεραπεύτρια και βοηθός των μητέρων και των μαμών.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Μέρη του φυτού της ιτιάς της κλαίουσας έχουν χρησιμοποιήσει διαχρονικά πολλοί λαοί, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο φλοιός της ιτιάς κυκλοφορεί στα φαρμακεία και υπό μορφή φυτικών παρασκευασμάτων .
Ο φλοιός ορισμένων ειδών δέντρων Salix έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία φλεγμονωδών καταστάσεων και παθήσεων που σχετίζονται με την αρθρίτιδα από την αρχαιότητα. Εκχυλίσματα από τα ακόλουθα είδη δέντρων Salix έχουν χρησιμοποιηθεί ως πηγές ιτιάς:
• Salix purpurea (μωβ ιτιά)
• Salix fragilis (ραγισμένη ιτιά)
• Salix alba (λευκή ιτιά)
• Salix daphnoides (ιώδης ιτιά)
• Salix pentandra (ιτιά δάφνης).
Αυτά τα είδη Salix θεωρούνται επίσης η φυσική πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος, γνωστό και ως ασπιρίνη.
Ο φλοιός της ιτιάς περιέχει ένα συστατικό που ονομάζεται σαλικίνη, την οποία το σώμα σας μετατρέπει σε μια άλλη χημική ουσία που ονομάζεται σαλικυλικό οξύ.
Παρόμοια με το ακετυλοσαλικυλικό, το σαλικυλικό οξύ μειώνει την παραγωγή ορισμένων ουσιών που μοιάζουν με ορμόνες που ελέγχουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα και καταπολεμούν τη φλεγμονή των αρθρώσεων στα νεύρα σας και αυτό μειώνει τον πόνο και την ενόχληση.
Ο φλοιός ιτιάς έδειξε αντιφλεγμονώδη δράση σε αρκετές εργαστηριακές μελέτες.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
–Η χρήση του φλοιού.
Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε το φλοιό ιτιάς με προσοχή εάν έχετε γαστρεντερικά και ηπατικά προβλήματα ή διαβήτη.
Όπως η ασπιρίνη, θα πρέπει επίσης να είστε προσεκτικοί εάν παίρνετε αντιπηκτικά, ακεταζολαμίδη, αντιυπερτασικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα, επειδή ο φλοιός της ιτιάς αλληλεπιδρά με αυτά τα φάρμακα.
Οι συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν:
• στομαχικές διαταραχές
• αυξημένη αρτηριακή πίεση
• αλλεργικές αντιδράσεις.
ΑΣΠΙΡΙΝΗ
Ο Ιπποκράτης είχε παρατηρήσει την καταπραϋντική δράση του δέντρου από τον 5ο αιώνα π.Χ., χρειάστηκε όμως να περάσουν πολλά χρόνια για να φτιαχτεί το διασημότερο παυσίπονο όλων των εποχών και να πάρει και να πάρει τη μορφή που όλοι ξέρουμε σήμερα..
Εντελώς τυχαία, το 1853, ο Γάλλος χημικός Σαρλ Φρέντερικ Γκέρχαρντ προκάλεσε τη χημική ένωση του σαλικυλικού οξέως ( η σαλικίνη είναι ουσία που εμπεριέχεται και στον φλοιό της ιτιάς σε ποσοστό 11% περίπου και παράγει σαλικυλικό οξύ ) με το χλωρίδιο του ακετυλίου .
Είχε δημιουργήσει, χωρίς να το ξέρει, την ασπιρίνη.
Όμως τον τίτλο πατέρα της ασπιρίνης τον πήρε λίγα χρόνια αργότερα, το 1897, ο χημικός Φέλιξ Χόφμαν, ο οποίος δούλευε για τη γερμανική φαρμακοβιομηχανίας Bayerr.
–Η χρήση της ασπιρίνης
Προσοχή χρειάζεται και στην χρήση της ασπιρίνης.
Παρά το γεγονός, όμως, ότι η ασπιρίνη θεωρείται «καλό» φάρμακο για την πρόληψη και θεραπεία πολλών ασθενειών, οι γιατροί συνιστούν ότι κανείς δεν θα πρέπει να παίρνει ασπιρίνη χωρίς την έγκριση του γιατρού, γιατί η λήψη της όχι μόνο δεν είναι ασφαλής για όλα τα άτομα, αλλά μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα και να προκαλέσει κακό.
Ιδίως οι γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης θα πρέπει να αποφεύγουν να παίρνουν ασπιρίνη.
Παρόλα τα προβλήματα όμως, η ασπιρίνη δεν παύει να είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο διαδεδομένα φάρμακα στον κόσμο.
Η ιδιότητα της ασπιρίνης να λεπταίνει το αίμα, την καθιστά επικίνδυνη να λαμβάνεται από λίγες μέρες πριν από χειρουργικές επεμβάσεις ως και αρκετές ημέρες μετά, γιατί δύναται να προκαλέσει ακατάσχετη αιμορραγία.
Επίσης, συνιστάται στις γυναίκες να την αποφεύγουν κατά την έμμηνο ρύση.
Για περισσότερες λεπτομέρειες και για την καλλιέργεια και οι μόνον ,δείτε την εκπομπή αρχείου στην τηλεόραση του FLASH TV , του γεωπόνου Σταύρου Π. Καπλάνογλου
1ο Μέρος Διάρκεια 22 λεπτά
ΙΤΙΑ ΚΛΑΙΟΥΣΑ [Α] – SALIX- Willow
2ο Μέρος Διάρκεια 25 λεπτά .
ITIA ΚΛΑΙΟΥΣΑ [Β] SALIX- Willow
