Σ. Φάμελλος: Χωρίς Σχέδιο η Ενεργειακή Μετάβαση δε θα είναι Δίκαιη

Τοποθέτηση του τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Σ. Φάμελλου, στην Κοινή Συνεδρίαση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος με θέμα: «Εξέταση των προτάσεων κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης συμφωνίας»

 Χωρίς Σχέδιο η Ενεργειακή Μετάβαση δε θα είναι Δίκαιη

 Η δίκαιη μετάβαση του ενεργειακού μας συστήματος σε καθαρές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και γενικά η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα αποτελούν το στοίχημα της γενιάς μας. Η πρόοδος και η επιβίωση του πλανήτη εξαρτάται από τη γρήγορη αλλά και δίκαιη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, έτσι ώστε να μη μείνει κανείς πίσω. Η Ευρώπη, έστω και αργά, συζητάει, κατά προτεραιότητα την Πράσινη Συμφωνία και τη Δίκαιη Μετάβαση. Αν και παρατηρείται μία καθυστέρηση στην Ευρώπη στην προσαρμογή του αναπτυξιακού και παραγωγικού μοντέλου των υπό μετάβαση περιοχών, είναι θετικό ότι η συζήτηση έχει ανοίξει και ότι προβλέπεται συγκεκριμένος προϋπολογισμός.

Από την άλλη, στην Ελλάδα, το θέμα της δίκαιης μετάβασης έχει γίνει εργαλείο πολιτικής και επικοινωνιακής εξαπάτησης. Ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε να ανακοινώσει την απολιγνιτοποίηση της χώρας μας στον ΟΗΕ, χωρίς η Ελλάδα να έχει κανένα σχέδιο ενεργειακής μετάβασης και φυσικά κανένα σχέδιο δίκαιης μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.

Ανακύπτουν συνεπώς σοβαρά ερωτήματα: Με ποιο ενεργειακό σχέδιο θα διακοπεί η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής το 2023; Η κυβέρνηση δεν έχει απάντηση. Υπάρχει σχέδιο για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας στις υπό μετάβαση περιοχές, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι περί το 45% της παραγωγικής δραστηριότητας εξαρτάται από τη λιγνιτική παραγωγή; Όχι. Αυτό προκύπτει και από όσα είπε ο Υφυπουργός, κύριος Θωμάς, σήμερα, εφόσον είπε ότι θα ανακοινωθεί, στο μέλλον, ένα χρόνο μετά την «κούφια» εξαγγελία του κυρίου Μητσοτάκη, σχέδιο για την περιοχή. Προκύπτει ακόμη και από το ότι η μεταγενέστερη της εξαγγελίας αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα ήρθε να καλύψει την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού, την οποία δε γνώριζε ούτε ο ίδιος ο Υφυπουργός αφού, την ίδια μέρα, σε Συμβούλιο Υπουργών, αναφερόταν σε διαφορετικούς στόχους.

Το μέγεθος της πολιτικής εξαπάτησης, εκ μέρους της ΝΔ, γίνεται αντιληπτό από το ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δεν μπόρεσε ούτε να ενεργοποιήσει το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης που σύστησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, πρωτοπορώντας στην Ευρώπη, το 2018, με πρόβλεψη πόρων. Ενώ σήμερα έρχεται να διακόψει τα έργα τηλεθέρμανσης σε Δυτική Μακεδονία (Φλώρινα) και Μεγαλόπολη στερώντας από τις λιγνιτικές περιοχές και το δικαίωμα πρόσβασης σε φθηνή θέρμανση.

Η παραδοχή της κυβέρνησης ότι δε γνωρίζει ακόμη με τι καύσιμο θα λειτουργεί η Πτολεμαΐδα 5, ένα έργο κόστους 1,5 δισ. ευρώ, μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως τραγέλαφος. Δεν υπάρχει σχέδιο ούτε για τη ΔΕΗ, ούτε για τις λιγνιτικές περιοχές, ούτε για τη χώρα συνολικά. Και αυτό αποδεικνύεται και από το ότι ο κύριος Μουσουρούλης, ο οποίος ανέλαβε το συντονισμό της επιτροπής για τη δίκαιη μετάβαση, ζητάει, ένα χρόνο περίπου μετά την εξαγγελία, από τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών να καταθέσουν τις προτάσεις τους, σε μία προσπάθεια της κυβέρνησης να προφασιστεί ότι κάνει δημοκρατική και δημόσια διαβούλευση. Αυτό δυστυχώς αποδεικνύει ότι και ο Συντονιστής δεν έχει σχέδιο. Γιατί διαβούλευση για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης έγινε το 2018 επί ΣΥΡΙΖΑ και έτσι βγήκαν και οι εφαρμοστικές ΚΥΑ για την έναρξη επενδύσεων στην περιοχή. Τις οποίες πάγωσε Η ΝΔ.

Η ουσία όμως είναι ότι οι υπό μετάβαση περιοχές χρειάζονται εργασία, επιχειρηματικότητα και επενδύσεις που να έχουν αναπτυχθεί έως το 2023 που θα κλείσουν οι μονάδες. Και αυτό η κυβέρνηση ούτε το γνωρίζει ούτε το εξασφαλίζει.

Γνωρίζουμε ότι το πραγματικό σχέδιο του κυρίου Μητσοτάκη, δυστυχώς, δεν είναι η απολιγνιτοποίηση αλλά η ιδιωτικοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα. Η ΝΔ θέλει να κλείσει τις λινγιτικές μονάδες της ΔΕΗ για να τις αντικαταστήσει με μονάδες φυσικού αερίου ιδιωτών, αυξάνοντας παράλληλα την εξάρτηση της χώρας μας από ένα εισαγόμενο, ορυκτό καύσιμο. Δεν είναι σχέδιο απανθρακοποίησης καθώς το φυσικό αέριο παραμένει στο ενεργειακό μας μίγμα, ακόμα και μετά το 2050. Αυτό είναι σε σύγκρουση με αυτό που προτείνουμε εμείς, την απεξάρτηση δηλαδή από ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτροπαραγωγή νωρίτερα και από το 2050, ακόμα και το 2040 αν είναι εφικτό.

Τη στιγμή που η απολιγνιτοποίηση προχωράει χωρίς σχέδιο ο κύριος Μητσοτάκης δηλώνει, σε συνέντευξή του στην Bild, ότι οι κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης πρέπει να βρουν κάτι άλλο να κάνουν. Τον ενημερώνουμε όμως ότι η πολιτεία είναι αυτή που πρέπει να σχεδιάσει τη δίκαιη μετάβαση των περιοχών αλλιώς θα ισχύει ο κανόνας του «μπάτε σκύλοι αλέστε» που ενδεχομένως προκρίνουν οι Υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας. Εμείς σάς ζητάμε σχέδιο για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη και για την Ελλάδα αλλιώς θα οδηγηθούμε σε άλλη μία οικονομική και κοινωνική κρίση.

Και ενώ η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε πρώτη φάση, ήταν αναντίστοιχη των αναγκών της μετάβασης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κύριος Χατζηδάκης, και συνολικά η ηγεσία του ΥΠΕΝ εξέδωσε πανηγυρικό Δελτίο Τύπου. Ευτυχώς, τελικά, για τη χώρα η αύξηση των κονδυλίων της Ε.Ε. τους διαψεύδει.

Πρέπει να προσέξουμε όμως την εξάρτηση της χρηματοδότησης από ιδιωτικούς πόρους και από τη μόχλευση των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) και του ΕΣΠΑ, καθώς περιορίζει το πραγματικό χρηματοδοτικό αποτύπωμα για τις περιοχές. Με την ανακοίνωση αυξημένων πόρων ύψους  40 δισ., η Ε.Ε. δημιουργεί ένα νέο πιο ελπιδοφόρο πλαίσιο συζήτησης αλλά, θέλουμε όμως να μάθουμε με ποια κριτήρια διαπραγματεύεται η Ελλάδα το δικό της μερίδιο σε αυτό το οικονομικό εργαλείο. Λαμβάνεται υπόψη ως κριτήριο η παράλογη απόφαση της κυβέρνησης για τη βίαιη και υπερταχεία απολιγνιτοποίηση; Γιατί βλέπουμε να κατανέμονται περισσότεροι πόροι σε χώρες που έχουν μικρότερο μερίδιο λιγνίτη/άνθρακα στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής και πιο μακροπρόθεσμο χρονοδιάγραμμα μετάβασης;

Ποιο είναι τελικά το αναπτυξιακό σχέδιο της ΝΔ για τις λιγνιτικές περιοχές; Ποιο είναι το εδαφικό σχέδιο για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη; Η διακοπή των έργων τηλεθέρμανσης στη Φλώρινα και τη Μεγαλόπολη; Ποιο είναι το κριτήριο βάσει του οποίου θα διεκδικήσουμε πόρους για τη χώρα; Ποια είναι η ωριμότητα των επενδυτικών σχεδίων; Μήπως πίσω από τη χρηματοδότηση των έργων φυσικού αερίου κρύβεται μία καινούργια συμφωνία της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τις ιδιωτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο; Παρά τη μεγάλη αύξηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, η αύξηση που φαίνεται ότι αναλογεί στην Ελλάδα είναι ελάχιστη, σύμφωνα με όσα παρουσίασε σήμερα η κυβέρνηση. Και αυτό σημαίνει ότι στη διαπραγμάτευση αυτή τα πάει καλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη;

Το ερώτημα στο οποίο όμως δεν έχει απαντήσει, μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση είναι πώς θα δημιουργήσει επιχειρηματικότητα και θέσεις εργασίας και αυτό είναι το ζήτημα που αφορά τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.