«Σπάρτη Πισιδίας-Νοτιοδυτική Μικρά Ασία»: Ο τίτλος του 3ου βιβλίου της σειράς των προγονικών εστιών

Συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη το Ελληνικό έθνος, την επονομαζόμενη “Μικρασιατική καταστροφή του 1922” , στην οποία 1.500. 000

Έλληνες της Μικράς Ασία και της Ανατολικής Θράκης εκδιώχθηκαν από τα πάτρια εδάφη και άλλοι 1.000.000 δολοφονήθηκαν ή δηλωθήκαν ως αγνοούμενοι.

Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν ο πατέρας μου Παντελής Στ. Καπλάνογλου, ο αδερφός του, Κυριάκος και η γιαγιά μου Ανδρονίκη Καπλάνογλου , το γένος Ουλκέρογλου, αλλά και οικογένεια της αδερφής τους, Ευαγγελίας Φώτογλου ή Φωτιάδη.

Ο πατέρας μου, οντάς μόλις 12 ετών θεωρήθηκε “επικίνδυνος”και μαζί με την μητέρα του και με όλους τους συμπατριώτες τους, που ξεπερνούσαν τα 6000 γυναικόπαιδα (οι άνδρες είχαν σταλεί στην εξορία για να εξοντωθούν από τις κακουχίες και τα καταναγκάστηκαν έργα )

στις 14/10/1922, ημέρα Παρασκευή ξεκίνησαν το μεγάλο ταξίδι για την Ελλάδα, μετά από το εκβιαστικό δίλημμα ή φεύγετε ή μένετε και στέλνεστε εξορία, αν δεν αλλάξετε πίστη.

Φυσικά επέλεξαν το πρώτο .

Μετά από μια κοπιαστική πορεία 150 χλμ, μέσα στην Μ. Ασία (Σπάρτη -Αττάλεια ), στις 21/11/22 παραμένουν προσωρινά στην Αττάλεια και στις 6/11/22 επιβιβάζονται σε 3 πλοία, ο ένας πάνω στον άλλο μέσα στην φουρτουνιασμένη θάλασσα αρχίζει το μεγάλο ταξίδι. Στις 8/11/22 κάποιοι από αυτούς πατούν για πρώτη φορά Ελληνικό έδαφος, αποβιβαζόμενα στη Ρόδο, αργότερα κάποιοι θα κατέβουν στην Νάξο και την Πάρο και στις 15/11/22 ο πατέρας μου με την μητέρα του αποβιβάζονται στην Μύκονο. Το καράβι συνεχίζει και στις 16 //11/1922, οι τελευταίοι συμπατριώτες του φθάνουν στον Πειραιά.

Μου μίλησε αρκετές φορές για το μεγάλο ταξίδι στη στεριά και την θάλασσα, αλλά κυρίως για την πατρίδα του , λέγοντας πόσο όμορφη ήταν ,πόσο πλούσια παραγωγή είχε σε αγροτικά προϊόντα ,τον καημό του, που δεν τον επέτρεψαν να πάει σχολείο , τον μεγάλο σεισμό που σκοτώθηκε ο αδερφός του, ο Γιώργος και πως ο ίδιος γλίτωσε, τον πατέρα που δεν γνώρισε, αφού είχε σκοτωθεί, όταν ο ίδιος 3 ετών.Τον Φλεβάρη του 1977 έφυγε, ξαφνικά, από τη ζωή, από συγκοπή καρδιάς, σε ηλικία 67 ετών .

Τότε υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο, για να τιμήσω την μνήμη του ,αλλά να μιλήσω και για την πατρίδα του (και φυσικά και δική μου πατρίδα) .

Ο αγώνας της ζωής, για την επιβίωση την δική μου και της οικογενείας, δεν μου επέτρεψε να ασχοληθώ, συστηματικά, με την ερεύνα και την καταγραφή των πληροφοριών για την Αλησμόνητη πατρίδα, την Σπάρτη της Μ. Ασία .Τα τελευταία 15 χρόνια, βρήκα το χρόνο και συγκέντρωσα αρκετά στοιχεία, αρθρογραφώντας στα ΜΜΕ. Στο συμπλήρωμα 100 χρόνων, από την μεγάλη απώλεια της προγονικής γης, παρουσιάζω το πρώτο βιβλίο με το τίτλο “ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ – ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ”. Αποτελεί ένα βιβλίο Ιστορικής Γεωγραφίας ,που όπως μπορείτε να δείτε στα περιεχόμενα δίνει γενικές πληροφορίες για την περιφέρεια της ΠΙΣΙΔΙΑΣ, αλλά και την μεγαλύτερη πόλη της, ΣΠΑΡΤΗ (iSPARTA),αλλά και την ζωή των κατοίκων της, από την εποχή της ύπαρξης της .

Από τις 400 περίπου σελίδες 12 είναι αφιερωμένες στους απογόνους του Σταύρου Καπλάνογλου (1867-1913 ), που έφθασαν το 1922, πριν από 100 χρόνια ακριβώς, στην Ελλάδα, δίνοντας ένα μικρο βιογραφικό και φωτογραφίες τους.

Για τις άλλες πόλεις της Πισιδίας* ( Αρχαίες και νεώτερες, 75 τον αριθμό )πέρα από τις λίγες πληροφορίες που δίνονται σε αυτό το βιβλίο, θα ακολουθήσει και δεύτερο βιβλίο (ελπίζουμε την άνοιξη του 2023), ίσως με πολύ περισσότερες σελίδες.

Η Πισιδία σήμερα καλύπτει πόλεις της Επαρχιες Βουρδουρίου (Burdur ) , Σπάρτης (Isparta ) και μικρο μέρος των επαρχιών Αττάλειας (Αntalya ) και Ικονίου ( Konya )

Τηλέφωνο : Σταύρος Π. Καπλανογλου 6973537517 & 2310417873

Μάρθα Καπλάνογλου 2461026668 & 6973547336

Email : 1oν FY KA <[email protected]>

2ον [email protected]

facebook :https://www.facebook.com/stavros.kaplanoglou/

*******************************************************

*******************************************************

Περιεχόμενα

Πρόλογος………………….…………………………………………………. 3

Εισαγωγή Σπάρτη Μ. Ασίας πατρίδα του πάτερα μου……. 6

***********************************************

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ

Πισιδία, Βυζαντινή επαρχία Μ. Ασίας. Οι σημερινές περι-

φέρειες της Σπάρτης(Isparta) &amp; του Βουρδουρίου(Burdur)… 7

Αρχαίες πόλεις της Πισιδίας………………….……………………. 10

Μεσογειακή περιφέρεια Μικρά Ασία……………………..……… 12

Γεωφυσική διαμόρφωση Πισιδίας (Όρη, Λίμνες, Ποταμοί)… 14

Η Πισιδία των προϊστορικών χρόνων(2η χιλ. – 7ο π.Χ. αι… 31

Καταγωγή των Πισιδών, σύμφωνα με τη μυθολογία……….. 33

Ύπαρξη οργανωμένης ζωής, με βάση τα ευρήματα……….. 33

Καταγωγή των Πισιδών: Οι θέσεις διαφόρων ερευνητών… 34

Λαοί της Θάλασσας………………….…………………………………. 38

Λαοί εκτός Μ. Ασίας…………………….………………………………. 41

Ποιοι λαοί κατέληξαν στην Ιταλική Χερσόνησο……………….. 42

Σόλυμοι…………………..………………………………………………….. 43

Δωριεις…………………..…………………………………………………. 46

Οι Φρύγες στην Πισιδία…………………..…………………………… 47

Η Πισιδία στους Ιστορικούς χρόνους (700 π.Χ.-1400 μ.Χ).. 48

Φρύγες &amp; Πισιδική Φρυγία…………………………………………….. 49

Λυδοί…………………….……………………………………………………. 50

Πέρσες………………………………………………………………………. 51

Μέγας Αλέξανδρος………………..…………………………………….. 52

Ελληνιστική Περίοδος………………….………………………………. 55

Ρωμαίοι…………………..…………………………………………………. 57

Η εμφάνιση του Χριστιανισμού……………..……………………… 58

Η Πισιδία του Βυζαντίου……………………………………………… 60

Οθωμανοί ποτε εμφανίστηκαν……………………………………… 62

Πισιδία: Η θρησκεία, διαχρονικά(αρχαίοι θεοί-Νομίσματα

με πρόσωπα θεών &amp; ημίθεων)………………….…………………… 63

Χριστιανισμός……………..……………………………………………… 70

Οι Άγιοι της Πισιδίας………………….………………………………. 73

Μητρόπολη Πισιδίας………………….……………………………… 78

Καραμανλήδες οι κάτοικοι Πισιδίας &amp; γύρω περιοχής….. 80

Τι γλώσσα μιλούσαν στην Πισίδια, μετά Τουρκική κατοχή… 81

-Τί ήταν τα Καραμανλήδικα……………..…………………………… 84

Η προσπάθεια αλλοίωσης Εθνολογικής ταυτότητας στη

Μ. Ασία, μετά την έλευση των Οθωμανών στη Μ. Ασία….. 87

Η αντίσταση των ελληνικών πληθυσμών…………………… 89

Πόλεις της Πισιδίας από την αρχαιότητα, μέχρι σήμερα…… 92

Οικισμοί, με ελληνικό πληθυσμό, το 1922 (Περίληψη)……. 93

1. ΣΠΑΡΤΗ – Μ. ΑΣΙΑΣ -ΒΑΡΙΣ -ISPARTA………………… 93

2. ΒΟΥΡΔΟΥΡΙ-ΠΟΛΥΔΩΡΙΟΝ–ΛΙΜΝΟΒΡΙΑΣ–ΠΡΟΑΕΤΟΡΙΑ-BURDUR.. 94

3. ΠΡΟΣΤΑΝΑ-ΑΚΡΩΤΗΡΙ–PROSTAMA-AGRITUR-ERGIDIR……. 95

4. ΝΗΣΛΙ -ΝΙΣ – YESIL ADASI…………………….……………………. 95

5. ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ – ΜΙΚΡΗ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ – YALVAC……………………. 95

6. ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΔΑ – ΣΩΖΟΠΟΛΗ – BURLU -OLUBURLU……….. 96

7. ΠΑΡΛΑΙΣ – ΠΑΡΛΑ ΜΠΑΡΛΑ -BARLA……………………………. 96

8. ΝΕΑΠΟΛΗ – ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – SARKIKARRAGAC…………… 96

9. ΦΙΛΟΜΗΛΙΟΝ ΦΙΛΟΜΗΔΗ ΦΙΛΟΜΗΝΗ………………….……… 96

10. ΣΤΕΦΑΝΙ – ΜΑΞΙΜΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – TEFENI -ΣΤΕΦΑΝΟΣ.. 97

Σημερινές πόλεις- Έδρες Δήμων…………………….………….. 97

Αρχαίες ελληνικές πόλεις στην Πισιδία…………………..…… 104

Σπάρτη Πισιδίας-Σπάρτα-Βάρις-Πόλη των Ρόδων

Sabarta-Hamidabad-Isparta…..…………………………………… 111

**********************************************************

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ’

Σπάρτη Πισιδίας: Η ιστορία της &amp; τα διαχρονικά ονό-

ματα (Σπάρτη, Σπάρτα, Βάρης, Μπάρις… Sabart, Isparta).. 114

Η άποψη των Σπαρταλήδων για την προέλευση τους……. 116

Η ιστορία της περιοχής………………….…………………………… 117

Σχέση Σπαρτιατών Μ. Ασίας με Σπαρτιάτες Πελοποννήσου.. 119

Η ιστορία της Βάρης…………………….…………………………….. 123

Η έμμεση αποδοχή της αρχαίας ονομασίας, από τους

Οθωμανούς, από το 1282 μ.Χ…………………………………….. 125

Σπάρτη Μ. Ασίας- Isparta, Asia Minor(Βάρις, Σάπορδα,

Πόλης των Ρόδων)-Θέση- Πληθυσμός έως το 1922……… 126

Έλληνες έως το 1922, διαχρονικά………………..……………… 127

Διοίκηση ελληνικής κοινότητος- Η διοίκηση στην πόλη… 131

Συνοικίες( Μαχαλάδες)………………..……………………………… 133

Η Ελληνική συνοικία στην Σπάρτη…………………………….. 136

Η χριστιανική εκκλησία και οι ιεροί ναοί της Σπάρτης…. 139

Βιογραφία σημαντικών προσωπικοτήτων της Εκκλησίας.. 147

Η εξέλιξη της ελληνικής παιδείας έως το 1922…………… 150

Τα πρώτα σχολεία στην Σπάρτη………………………………… 152

Διαχρονικοί τρόποι εκπαίδευσης……………….……………… 153

Σχολεία συνδιδακτικά (1881-1914)……………….…………… 157

Χρηματοδότηση……………..……………………………………….. 160

Διδάσκαλοι………………..…………………………………………… 161

Διδασκόμενη ύλη…………………………………………………….. 162

Η εκπαίδευση μετά το σεισμό…………………………………… 163

Οικονομικά: Απασχόληση, βιοτεχνικά προϊόντα, καλλιέργ… 165

Επιστήμες και εμπόριο…………………..………………………… 166

Γεωργία- Κτηνοτροφία……………….……………………………. 174

Οικονομικά Β΄: Κατασκευή ιατρικών εργαλείων- Σηρο-

τροφία- Χρήση φυσικών χρωμάτων………………….……… 176

Καλλιέργεια Μουριάς &amp; εκτροφή μεταξοσκώληκα………. 178

Προέλευση φυσικών χρωμάτων βαφή νημάτων χαλιών… 181

-Το ΕΒΕ Σπάρτης υπήρξε δημιουργία Ελλήνων……………… 185

Η ταπητουργία και οι δυο γυναίκες, που καθιέρωσαν

την ύφανση χαλιών, στην Σπάρτη……………………………… 187

Οι καινοτομίες, που συνέβαλαν στην επιτυχία του Τα-

πητουργικού κέντρου…………………..…………………………… 193

Μεγάλα εργοστάσια………………..……………………………….. 196

Η δημιουργία του χαλιού, τύπου Σπάρτης …………………… 197

Η μεταφορά της τεχνογνωσία των Σπαρταλήδων, στο

χαλί, στην Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή… 198

Καλλιέργεια των τριανταφύλλων, για παραγωγή ροδε-

λαίου και άλλων παραπροϊόντων……………..……………….. 200

Παραγωγή τριαντάφυλλων 1912-1931……………………… 202

Διαδικασία παραγωγής ροδελαίου……………………………… 203

Παραγώμενα προϊόντα από την καλλιέργεια της Ρόδης της Δαμασκηνής………………..………………………. 205

Προϊόντα και παραπροϊόντα από την απόσταξη των

τριανταφύλλων……………..……………………………………….. 206

Προσπάθεια για καλλιέργεια τριαντάφυλ. στην Ελλάδα.. 207

Ρόδη η Δαμασκηνή- Rosa Damascena-Τριαντάφυλλο

του Ροδελαίου-Σπαρταλίδικο τριαντάφυλλο……………….. 208

Τρία φυτά με οικονομικό ενδιαφέρον στην Σπάρτη των

Ελλήνων της Μ. Ασίας στην περίοδο 1850-1922

(Τραγάκανθος, οπιούχος παπαρούνα, ή μάκος, Ριζάρι

ή αλιζάρι ή &amp; μπογιά…………………………………………………… 215

Ο σεισμός στην Σπάρτη της Μικράς Ασίας, στο Βουρδούρι

και στην γύρω περιοχή, το 1914……………………..………… 230

Οι περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό……………… 232

Οι μνήμες του πατέρα μου, από τον σεισμό του 1914… 234

Οι επόμενες μέρες του σεισμού…………………..……………… 236

Ο εκτοπισμός των προκρίτων και η αλλαγή του νομίσμ.. 238

Η Λευκή σφαγή…………………….…………………………………… 238

Η παροικία των Σπαρταλήδων στην Σμύρνη. Άγνωστο

έγγραφο του 1918, επίκλησης για απελευθέρ. Σπάρτης… 240

Πως ο Σύλλογος Πισιδών Σμύρνης προώθηση την επιστολη

των Σπαρταλήδων στις μεγάλες νικήτριες δυνάμεις…………. 244

Επιστολή προς τίς κυβερνήσεις μεγάλων δυναμ.- ψήφισμα.. 246

O Παπαιωακείμ στην Σμύρνη……………………………………. 248

Δολοφονία Χρυσοστόμου Σμύρνης &amp; του Κλιμάνογλου……. 249

Μαρτυρίες δυο δικών μας ανθρώπων, που, τυχαίως,

βρέθηκαν στην Σμύρνη, την ημέρα της πυρπόλησης…….. 252

Η βιογραφία του Παπαιωακείμ Πεσματζόγλου……………. 254

Η δράση του, μέχρι το 1922……………………..……………….. 257

Αγώνας για ψυχολογική στήριξη οικογενειών……………… 258

Στις 27/7/1914 γίνεται επιστράτευση………………………. 258

11/12/1914 Φυλακίζεται……………….…………………………. 259

Το ταξίδι στη Σμύρνη…………………………………………………. 259

Φύλακας άγγελος και προστάτης του ποιμνίου του……… 260

1919 – Άφιξη στη Σπάρτη, εξορισμένων γυναικόπαιδων….. 260

Η δράση των Τσετών……………………………………………….. 261

Άγρια δολοφονία του Δαμιανού Καχριμάνογλου (6/1/1920),

από την ομάδα του Δεμερτζή Μεχμέτ…………………………… 263

Απειλή στον Παπαιωακείμ, κατά τη διάρκεια ανακρίσεων… 263

Η δημιουργία σώματος 500 ατόμων για την αντιμετώ-

πιση αυθαιρεσιών των Τσετών……………………………………. 264

14/5/1920 Τα τάγματα Αμελέ Ταμπουρού. Στην εξορία,

όλοι οι άνδρες, από 14-80 ετών……………………..………… 266

Νέος κίνδυνος: ένας άπληστος συμπατριώτης, ο Χαβούζ…. 267

Προσπάθεια τοπικών αρχών, για αποφύγοη εξορίας 13χρ… 269

Πληροφορίες- Πηγή: καταγραφή Πατριαρχείου…………… 270

Μικρά παιδιά στην εξορία!…………………..…………………… 275

Ο Παπαιωακείμ, πρώτος Χριστιανός της Σπάρτης, που μαθαίνει την απόφαση για την

απομάκρυνση όλων των Ελλήνων……. 276

Παρασκευή 11.10.1922, προετοιμασία για την αναχώρηση.. 280

Συνάντηση με έναν τρομερό ληστή…………………….………… 283

Η παραμονή στην Αττάλεια………………….……………………. 285

Το ταξίδι μέσα από το Αιγαίο…………………………………… 286

Υποδοχή προσφύγων Σπάρτης στην Πάρο. Πως τους εί-

δε, με τα παιδικά του τότε μάτια, ο Μητροπολ. Φλωρίνης

Αυγουστίνος Καντιώτης……………………………………………… 287

Χειρότ. χειμώνας 1942-43, η Μικρασιατ. καταστροφή ……. 288

Έρευνα γι᾽ αυτούς έμειναν στην Νάξο, λίγα χρόνια μετά.. 293

Πορεία για τον Πειραιά…………………..…………………………. 296

Η Μικρασιατική καταστροφή χειρότερη από την Άλωση

της Κωνσταντινούπολης………….………………………………… 297

Θησαυρός Σπάρτης (1200-1923 μ.Χ). αναζητ. στα Μετέωρα.. 300

Μεθοδολογία ελέγχου δημοσιεύματος……………..…………… 302

Τόποι εγκατάστασης προσφύγων της Μικρασιατικής

καταστροφής- Αποκατάσταση………………………………….. 314

Πόλεις &amp; χωριά ποὺ εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες

Σπάρτης στην Ελλάδα…………………………………………………… 318

Οι κινήσεις του Παπαιωακείμ Πεσματζόγλου για απο-

κατάσταση των Σπαρταλήδων……………….…………………… 320

Αναζητήσεις παπα Ιωακείμ, για τακτοπ. Σπαρταλ. σε Μακεδ. 322

Πως το Ελληνικό κράτος αποκατέστησε τους πρόσφυγες.. 329

Η Συνθήκη της Λωζάνης και οι ανταλλάξιμες περιουσίες….. 330

Τι ηταν η ανταλλάξιμη περιουσία………………………………. 331

Η Βουδορίνα &amp; η Νέα Σπάρτη Κοζάνης…………………..…….. 332

«Νέα Σπάρτη», άρθρο μας σε περιοδικο «Σπάρτη Ανατολής»..334\

*******************************************************

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΠΟΥ ΕΦΘΑΣΑΝ ΣΤΗΝ

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2022 ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΣΤ.ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ 1867-1913

Σταύρ Καπλάνογλου παλαιότ. γνωστός πρόγον (1867-1913).. 344

Ανδρονίκη Καπλάνογλου Σταύρου Καπλάνογλου, γένος

Ανδρέα Ουλκέρογλου (1870-1946)……………….……………. 346

Κυριάκος Σταύρου Καπλάνογλου (1899-1991), Φωτο-

γράφος στην Κοζάνη, την περίοδο 1932-1962…………… 348

Παντελής Σταύρου Καπλάνογλου (1910-1977)……………. 352

Ευαγγελία Σταύρου Καπλάνογλου (1900 -1929 )………… 355

*****************************************************************

Βιογραφικό Σταύρου Παντελή Καπλάνογλου……………… 357

Ομιλία στην αίθουσα Ενωσης Σπάρτης Ν. Ιωνία Αττικής… 363

Βιβλιογραφία…………………………………………………………… 368

Περιεχόμενα……………….……………………………………………… 371