Ομιλία Ολυμπίας Τελιγιορίδου στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Αλέξη Τσίπρα.
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
Ολυμπία Τελιγιορίδου: «Κυρίες και κύριοι,
Εκπροσωπώντας στο συνέδριό σας τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξη Τσίπρα σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και σας εύχομαι και εκ μέρους του επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας.
Ο αγροτικός κόσμος είναι αντιμέτωπος με μια πολύπλευρη κρίση: με την πανδημία, με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, με την κλιματική αλλαγή, με την έκρηξη της ακρίβειας. Ενώ όλα τα παραπάνω επηρεάζουν σημαντικά σημεία της αγροδιατροφής (μεταποίηση, διανομή, εστίαση), η αγροτική παραγωγή και η ζήτηση τροφίμων είναι ανελαστικές διότι πολύ απλά η τροφή είναι πάντα στην κορυφή της πυραμίδας των ανθρώπινων αναγκών Αρκεί να σημειώσουμε μάλιστα πως οι διεθνείς τάσεις ζήτησης αγροτικών προϊόντων, αναμένονται ανοδικές σε ποσοστά άνω του 80% μέχρι το 2050, με αντίστοιχα υψηλή ζήτηση προϊόντων ποιότητας, ταυτότητας, υγιεινής και ασφάλειας.
Η πολύπλευρη αυτή κρίση από τη μια πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και από την άλλη μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα ενός διαφορετικού παραγωγικού μοντέλου απαλλαγμένου από τις στρεβλώσεις του παρελθόντος. Στο πλαίσιο αυτό το θέμα που συζητιέται σήμερα είναι εξαιρετικά σημαντικό για το μέλλον της αγροτικής μας οικονομίας και κατ΄επέκταση της εθνικής μας οικονομίας καθώς η νέα ΚΑΠ θα θέσει τις προϋποθέσεις της πρωτογενούς παραγωγής για τα επόμενα χρόνια.
Εκ προοιμίου αξίζει να αναφερθεί πως η νέα ΚΑΠ 2023-2027 που αποτελεί και μια «άσκηση ισορροπιών» και συχνά δύσκολων συμβιβασμών, μεταξύ του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, φιλοδοξεί μέσω μιας κοινής «εργαλειοθήκης», και ενός ισότιμου και κοινού συνόλου δεικτών αποτελεσμάτων, στους εξής στόχους:
στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα με την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, κυρίως όσον αφορά στη Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τη Στρατηγική για τη «Βιοποικιλότητα 2030».
Προς την κατεύθυνση αυτή επιγραμματικά οι στόχοι της νέας ΚΑΠ είναι:
-υλοποίηση περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων,
-βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων
-διατήρηση των τοπίων και της βιοποικιλότητας,
-στήριξη των γεωργών, αξιοπρεπής διαβίωση, ηλικιακή ανανέωση αγροτικού πληθυσμού
-βελτίωση της γεωργικής παραγωγικότητας,
-σταθερή προσφορά ποιοτικών τροφίμων σε προσιτές τιμές
–ενίσχυση της αρχής της επικουρικότητας και της ευελιξίας σχεδιασμού των κ-μ,
-συμμόρφωση σε ένα σύστημα που στηρίζεται στην επίτευξη στόχων και οροσήμων από τα ΚΜ.
– έρευνα, καινοτομία, μεταφορά γνώσης και νέων τεχνολογιών στη γεωργία.
Σε πρακτικό επίπεδο για τη χώρα μας αυτό σημαίνει κάποιες ενδιαφέρουσες παραμέτρους, αλλά και προκλήσεις.
Ενδεικτικά αναφέρομαι:
- στην εφαρμογή της Αναδιανεμητικής Ενίσχυσης, ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη κατανομή των Άμεσων Ενισχύσεων και ταυτόχρονα να περιορίζονται οι όποιες στρεβλώσεις προκύπτουν από την εφαρμογή της Εσωτερικής Σύγκλισης για τους μικρομεσαίους αγρότες μας, οι οποίοι αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία του παραγωγικού μας δυναμικού.
- Την εισαγωγή των Οικολογικών Σχημάτων για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, στο πλαίσιο του Πυλώνα Ι των Άμεσων Ενισχύσεων, δηλαδή το «νέο πρασίνισμα», που περιλαμβάνει μια δέσμη φιλοπεριβαλλοντικών δράσεων, τις οποίες ο κάθε παραγωγός θα επιλέγει να εφαρμόσει σε εθελοντική βάση, με βάση το παραγωγικό του προφίλ και στις ιδιαιτερότητες της γεωργικής εκμετάλλευσής του.
- την αύξηση των πόρων, ως ποσοστό των Άμεσων Ενισχύσεων, που μπορούν να κατευθυνθούν στις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις, προκειμένου να στηριχθούν συγκεκριμένοι παραγωγικοί κλάδοι και προϊόντα που αντιμετωπίζουν προβλήματα βιωσιμότητας, στη βάση όμως οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων και χωρίς να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός.
- την αύξηση της χρηματοδότησης των νέων αγροτών, ως ποσοστό των πόρων των Άμεσων Ενισχύσεων του Πυλώνα Ι, με απώτερο στόχο την ηλικιακή αναδιάρθρωση του παραγωγικού δυναμικού και την προσέλκυση νέων στον πρωτογενή τομέα.
- την υποχρεωτική αναβάθμιση και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του Συστήματος Μεταφοράς Γνώσης και Καινοτομίας στη Γεωργία (AKIS – Agricultural Knowledge and Innovation System), με ομάδα-στόχο τους νέους ανθρώπους, για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και νέων καλλιεργητικών πρακτικών.
- την εφαρμογή της Κοινωνικής Αιρεσιμότητας, ως μηχανισμού διασφάλισης της τήρησης εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων στον πρωτογενή τομέα, μέσω της οποίας συνδέεται η χορήγηση των ενισχύσεων της ΚΑΠ με τον έλεγχο τήρησης της εργασιακής και κοινωνικής νομοθεσίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η διαχρονικά, μεγάλη εξάρτηση της ελληνικής γεωργίας από την ΚΑΠ, σε συνδυασμό με τα μόνιμα και τα εγγενή χαρακτηριστικά της, όπως ο μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος, το υψηλό κόστος παραγωγής, η επικέντρωση σε συγκεκριμένες καλλιέργειες, τη γήρανση του αγροτικού πληθυσμού, την απουσία συλλογικού πνεύματος και κοινών δράσεων παραγωγής, την ελλειμματική ενσωμάτωση της γνώσης και τις χαμηλές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη στο γεωργικό τομέα, καθιστούν τη νέα ΚΑΠ ως την τελευταία μεγάλη ευκαιρία και πρόκληση (τόσο με όρους πολιτικών όσο και χρηματοδοτήσεων) για την ανάταξη και την ανασυγκρότηση του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας μας.
Για τον σκοπό αυτό τα 19,3 δις ευρώ της νέας ΚΑΠ, μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν για την επιτυχή μετάβαση της ελληνικής γεωργίας από το μοντέλο μαζικής παραγωγής ομοειδών προϊόντων, που χαρακτηρίζεται από χαμηλές τιμές και ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό, στη σταδιακή μετατόπιση προς το μοντέλο της διαφοροποιημένης παραγωγής προϊόντων ποιότητας και ταυτότητας, διατροφικής αξίας, γεωγραφικών ενδείξεων, βιολογικής γεωργίας, ασφάλειας και πιστοποίησης. Με κατάργηση των υφιστάμενων ανισοτήτων προς όφελος των νέων γεωργών, με ενίσχυση των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων, με τόνωση της συλλογικής οργάνωσης των παραγωγών και της ηλικιακής ανανέωσης, με ενίσχυση σημαντικών παραγωγικών κλάδων, όπως η κτηνοτροφία, με στήριξη της γεωργικής δραστηριότητας στις ορεινές, μειονεκτικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας μας, με επένδυση στην αγροτική εκπαίδευση, τη μεταφορά γνώσης και την προώθηση της καινοτομίας στην γεωργική πρακτική, με ενδυνάμωση του επενδυτικού Πυλώνα ΙΙ της νέας ΚΑΠ, για τον πράσινο και ψηφιακό εκσυγχρονισμό του πρωτογενή τομέα κ.ά.
Δυστυχώς, το υποβληθέν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την Κυβέρνηση, Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη νέα ΚΑΠ δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις αναγκαιότητες και προτεραιότητες και δεν συνιστά ένα ολιστικό, συνεκτικό και ταυτόχρονα οραματικό στρατηγικό σχέδιο που θα συνδέει αποδοτικά και αποτελεσματικά πολιτικές και χρηματοδοτήσεις. Η αοριστολογία, η προχειρότητα και η γενικότητα που το χαρακτηρίζει, δεν μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στο μετασχηματισμό της αγροτικής οικονομίας, με τη δημιουργία βιώσιμων γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και μάλιστα σε μία δύσκολη οικονομική συγκυρία για τους αγρότες, με αποτέλεσμα να διακυβεύονται οι ίδιες οι προοπτικές του αγροδιατροφικού τομέα. Και το χειρότερο είναι ότι αυτές οι αδυναμίες και οι αστοχίες εντοπίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πέρα από τις περίπου 260 Παρατηρήσεις που εξειδικεύουν τις προτεινόμενες από αυτή αλλαγές του Στρατηγικού Σχεδίου της χώρας μας, παραθέτει και μια σειρά από 29 κομβικές παρατηρήσεις, που θέτουν πολύ σοβαρά ζητήματα για την ουσία του αναδεικνύοντας σοβαρά ζητήματα μη τεκμηρίωσης και αναποτελεσματικότητάς του.
Ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με αίσθημα ευθύνης ζητάμε από την Κυβέρνηση, έστω και τώρα, να εκπονηθούν, μέσα από μία ολοκληρωμένη, δημοκρατική και συμμετοχική διαδικασία πραγματικής διαβούλευσης με όλους του θεσμικούς φορείς, μεθοδικά, συντεταγμένα και με ολιστική προσέγγιση στρατηγικές πολιτικές επιλογές στον αγροτικό τομέα, που θα συμβάλλουν στην αξιοπρεπή διαβίωση των παραγωγών και την προστασία των καταναλωτών, με σεβασμό στο περιβάλλον, συμβάλλοντας στο σταδιακό μετασχηματισμό του γεωργικού παραγωγικού μοντέλου και των αγροτικών περιοχών συνολικότερα και την αξιοποίηση των ανεκμετάλλευτων συγκριτικών πλεονεκτημάτων και δυνατοτήτων του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα. Και σε αυτή την κατεύθυνση, δεσμευόμαστε ότι θα είμαστε αρωγοί και συμμέτοχοι, ως δύναμη πολιτικής συνέπειας και αξιοπιστίας και στη βάση της διαχρονικά, ειλικρινούς και αδιαμεσολάβητης σχέσης μας με τον αγροτικό κόσμο της χώρας μας».