Οικολογική αντιμετώπιση εντόμων – Μάρθα Στ. Καπλάνογλου, Γεωπόνος

ΕΝΤΟΜΟΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ, ΦΑΡMΑΚΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓH

Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις προτάθηκαν αρκετά φυτά, των οποίων η φύτευση στο μπαλκόνι μας ,στους κήπους ,στα πάρκα και τις πλατείες μπορεί να απωθήσει τα ενοχλητικά και πολλές φόρες άκρως επικίνδυνα έντομα για την υγεία μας.

Έκτος από την χρήση αυτών των φυτών, άμεση λύση για απομάκρυνση ή εξόντωση εντόμων μπορούμε να βρούμε και με άλλες βιολογικές μεθόδους

α) Τη χρήση βιολογικών φαρμάκων

β) Τη χρησιμοποίηση φυσικών μικροοργανισμών ή των τοξινών τους,που έχουν εντομοπαθογόνες ιδιότητες και κυκλοφορούν σε διάφορες συσκευασίες στο εμπόριο

γ) Χρησιμοποίηση χημικών παρασκευασμάτων χαμηλής τοξικότητας, σε εσχάτη ανάγκη, για τους ανθρώπους και τα ζώα.

1. ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
Τα βιολογικά φάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ενοχλητικών εντόμων στον άνθρωπο και τα ζώα, είναι φυσικές ουσίες που έχουν ως πρώτη ύλη, ουσίες, που προέρχονται συνήθως από φυτά και χρησιμοποιούνται ως εντομοαπωθητικό ή εντομοκτόνα, δεν μολύνουν το περιβάλλον,και δεν προκαλούν βλάβες στον άνθρωπο αν δεν γίνει κατάποση ή αν μεγάλες ή πυκνές ποσότητες από αυτά δεν έρθουν σε επαφή με μέρη του σώματος. Για παράδειγμα ένα από τα πιο γνωστά είναι το φυσικό πύρεθρο που προέρχεται από τα άνθη διαφόρων ειδών πύρεθρου, ενός πολυετούς φυτού, με οδοντωτά φύλλα και λουλούδια που μοιάζουν με τη μαργαρίτα. Το φυτό πύρεθρο ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα χρυσάνθεμα και τα αργυράνθεμα, ενώ ένα είδος του με μικρά λευκά λουλούδια είναι αυτοφυές στον Ελληνικό χώρο.

– Ροτενόνη
Παράγεται: από τις ρίζες των φυτών Derris spp, Lonchocarpus spp και Tephrosia spp. Δρα: Ως εντομοκτόνο σε μεγάλο αριθμό εντόμων, όπως μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, αρκετά σκαθάρια, κ.λπ., δεν έχει, όμως, εκλεκτική δράση στα ωφέλιμα έντομα. Δεν είναι τοξική για τις μέλισσες, αλλά είναι πολύ τοξική για τα ψάρια.
Χαρακτηριστικά: Διασπάται πολύ γρήγορα, όταν εκτεθεί στον ήλιο και στον αέρα, γι’ αυτό και πρέπει οι ψεκασμοί να γίνονται αργά το απόγευμα ή νωρίς το πρωί.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Δέκα ημέρες.

– Φυσικό Πύρεθρο
Παράγεται: Από το χρυσάνθεμο Chrysanthemum (Pyrethrum) cinerariaefolium και τα συγγενή είδη C. roseum και C. Carneum.
To φυσικό πύρεθρο, σε σχέση με τη χημική ή συνθετική πυρεθρίνη, έχει το βασικό πλεονέκτημα, ότι αποδομείται μέσα σε δύο μέρες, από τα φύλλα ή τον καρπό του φυτού που έχει ψεκαστεί το φυτό, οπότε μπορούμε,σχετικά άμεσα, να συγκομίσουμε τους καρπούς.
Δρα: κυρίως ως εντομοκτόνο επαφής, αλλά δεν είναι εκλεκτικό ως προς τα ωφέλιμα έντομα, γι’ αυτό και η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται μόνο σε περιπτώσεις σοβαρού προβλήματος. Το φυσικό πύρεθρο είναι εντομοκτόνο ευρέος φάσματος και ως εκ τούτου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πάρα πολλά μασητικά και μυζητικά έντομα (π.χ., μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, κ.λπ.). Χαρακτηριστικά: Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι αποικοδομούνται σύντομα, σε φυσικές και αβλαβείς ουσίες. Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 48 ώρες.

– Αζαδιραχτίνη
Παράγεται: από το δένδρο Azadirachta indica ή Νιμ (Neem).
Το φυτό Neem αυτοφυές τροπικό φυτό, προερχόμενο από την Κεντρική Ασία (Ινδία), είναι πολύ γνωστό, στον τοπικό πληθυσμό, όπου το χρησιμοποιούν για τις θεραπευτικές και εντομοκτόνες ιδιότητες του.
Γίνεται ένα μεγάλο δέντρο, με πολύ μεγάλη ανάπτυξη, είναι πολύ ανθεκτικό, αλλά χρειάζεται τις κλιματολογικές συνθήκες τροπικών περιοχών. Αφίδες, δορυφόρος, σκουλήκια (προερχόμενα από λεπιδόπτερα πράσινο σκουλήκι, υπονομευτής), αλευρώδεις, δορυφόρος, μελίγκρες, κάμπιες, σκαθάρια, τζιτζικάκια, κοκκοειδή κ.α είναι μέσα στον στόχο της αζαδραχτίνης Δύο ουσίες, που προέρχονται από το φυτό είναι η Αζαδιραχτίνη και το υδρόφοβο εκχύλισμα του λαδιού του φυτού, τα οποία βρίσκονται κυρίως στους σπόρους του δέντρου Neem, αλλά και σε άλλα μέρη του φυτού. Αυτά έχουν εντομοαπωθητικές ιδιότητες, ενώ δεν έχουν τοξική δράση στα ωφέλιμα έντομα. Χαρακτηριστικά: Έχει κάποια διασυστηματική δράση, διεισδύει, δηλαδή το υγρό στο εσωτερικό των ιστών, ενώ χαρακτηρίζεται και από εντομοαπωθητικές ιδιότητες. Τελευταίος ψεκασμός: 3 ημέρες πριν από την κατανάλωση
. – Άλατα (Καλίου) λιπαρών οξέων
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση πάρα πολλών εντόμων (μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, κ.λπ.).
Τα Άλατα καλίου και λιπαρών οξέων παράγονται με φυσικό τρόπο και έχουν την ικανότητα να εισέρχονται στο σώμα των εντόμων και να τρυπούν τις κυτταρικές μεμβράνες.
Ως αποτέλεσμα είναι, τα έντομα να πεθαίνουν από αφυδάτωση. Τα άλατα αυτά έχουν εκλεκτική δράση, σε έντομα με μαλακό εξωσκελετό, όπως αφίδες, αλευρώδεις, τετράνυχοι, μαλακές ψώρες. Δρουν, όπως περίπου και το γνωστό μας σαπουνόνερο και δεν έχουν τοξική – υπολειμματική δράση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μέχρι και πριν από τη συγκομιδή.
– Ορυκτέλαια – Παραφινέλαια
Χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των εντόμων και των ακάρεων, που διαχειμάζουν όπως κοκκοειδή, αφίδες, τετράνυχοι.
Η καταπολέμηση αυτών των εντόμων βασίζεται σε ψεκασμούς με ορυκτέλαια-παραφινέλαια, καθώς και σε συνδυασμούς αυτών με συνθετικά πυρεθροειδή.
Παράγονται από την κλασματική απόσταξη του πετρελαίου. Κατατάσσονται στους θερινούς πολτούς ή λευκά λάδια, που χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο βλάστησης και στους χειμερινούς πολτούς, που είναι εντομοτοξικότεροι και φυτοτοξικότεροι και χρησιμοποιούνται, όταν τα φυτά δεν έχουν φύλλα και είναι σε χειμερινό λήθαργο
. Δρουν: Ως εντομοκτόνα επαφής, αλλά δεν είναι εκλεκτικά.
Έτσι σκοτώνουν ορισμένες κατηγορίες εντόμων (μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, ψώρες, τα αυγά αρκετών εντόμων κ.λπ.), που βρίσκονται πάνω στη φυτική επιφάνεια, την ώρα του ψεκασμού. Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 20 ημέρες.

2. ΕΝΤΟΜΟΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
Παρασκευάζονται από φυτικές ή άλλες φυσικές ουσίες, ενώ στην περίπτωση των μικροοργανισμών, αυτοί δεν είναι γενετικώς τροποποιημένοι, αλλά υπάρχουν στη φύση. Είναι σκευάσματα φυσικών μικροοργανισμών ή τοξίνες τους.
Α) Βακτήρια
Το Bacillus thuringiensis (Βάκιλλος της Θουριγγίας)(ή Bt ) είναι βακτήριο, που κατοικεί στο έδαφος και είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο βιολογικό φυτοφάρμακο, παγκοσμίως.
Οι Cry τοξίνες (ομάδα πρωτεϊνών) έχουν συγκεκριμένες δραστηριότητες ενάντια σε είδη εντόμων, όπως Lepidoptera (σκώροι και πεταλούδες), Diptera (μύγες και κουνούπια), Coleoptera (σκαθάρια) και Hymenoptera ( σφήκες , μέλισσες , μυρμήγκια και πριονίδια ), καθώς και κατά των νηματωδών. Τελευταίος ψεκασμός, πριν από την κατανάλωση:
Περίπου 3 – 5 ημέρες.
– Spinosad
Το spinosad είναι διασυστηματικό εντομοκτόνο επαφής και στομάχου με προληπτική και θεραπευτική δράση για την αντιμετώπιση φυλλοφάγων καμπιών. Δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα των εντόμων(το έντομο παραλύει, λόγω νευρομυϊκής κόπωσης.) Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση πάρα πολλών εντόμων (κάμπιες, διάφορες μύγες, ψώρες, σκαθάρια κ.λπ.).
Η παράλυση είναι μη αναστρέψιμη και ο θάνατος των εντόμων επέρχεται μέσα σε 3 ημέρες Το Spinosa προέρχεται από τις τοξίνες που παράγονται από το βακτήριο Saccharopolyspora spinosa. Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 3 – 21 ημέρες (ανάλογα με την καλλιέργεια).

Β) Μύκητες – Beauveria bassiana:
Είναι εντομοκτόνο (περιέχει ζωντανά σπόρια μύκητα) επαφής για την καταπολέμηση διάφορων μυζητικών εντόμων. Ο μύκητας αυτός είναι παρασιτικός σε διάφορα έντομα(αλευρώδεις, αφίδες, κ.α.) και ακάρεα (τετράνυχοι κ.α.). κλπ
Ο Beauveria bassiana έχει και εντομοαπωθητική δράση .
Με αυτόν το τρόπο οδηγεί στην μείωση των προσβολών και από αυτούς τους εχθρούς,χωρίς απαραίτητα να τους σκοτώνει. Δεν υπάρχει περιορισμός για τον τελευταίο ψεκασμό πριν από την κατανάλωση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι και πριν από τη συγκομιδή.
Γ) Ιοί
Υπάρχουν κάποιοι ιοί, οι οποίοι, όταν βρεθούν στο στομάχι του εντόμου αρχίζουν να το μολύνουν (δρουν ως εντομοκτόνα στομάχου). Κάποιοι από αυτούς έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί ενάντια στην καρποκάψα των γιγαρτοκάρπων Ο τελευταίος ψεκασμός πρέπει να γίνει 3 ημέρες, πριν από την κατανάλωση

3. ΧΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

Ο συνηθισμένος τρόπος αντιμετώπισης των ενοχλητικών εντόμων, είτε στις καλλιέργειες, είτε στους χώρους διαβίωσης των ανθρώπων είναι η χρήση διαφόρων χημικών παρασκευασμάτων, που σκοπό έχουν, είτε να εξοντώσουν τα έντομα, είτε να τα απωθήσουν.

Δυστυχώς, με τη χρήση τέτοιου είδους σκευασμάτων, επιβαρύνεται το περιβάλλον και επιπλέον, έχουν υψηλό οικονομικό κόστος.

Η χρήση αυτών των φαρμάκων θα πρεπε να γίνεται με φειδώ και όταν εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα εφαρμογής οικολογικών μεθόδων, για την αντιμετώπιση των εντόμων και άλλων επιβλαβών οργανισμών, που μας δημιουργούν προβλήματα .

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.