Metrosideros excelsa – Pōhutukawa
Ένα πανέμορφο φυτό με Ελληνικό όνομα που ήρθε από την Ν. Ζηλανδία
Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Γεωπόνου – Επιστημονικού συμβούλου ΦΥΤΩΡΙΩΝ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ της Κοζάνης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παρούσα δημοσίευση αφιερώνεται σε ένα καλό φίλο από τις ΗΠΑ ,άριστος επιχειρηματία και επιστήμονας ο κ. Δ.Ν .που ζει και εργάζεται στην Αμερική
και πολλές φόρες με τιμά ζητώντας την γνώμη μου για θέματα της Γεωπονικής επιστήμης (δεν έχω την άδεια του να αναφέρω το όνομα του )
Αυτή την φορά με έπιασε αδιάβαστο και ανημέρωτο για το φυτό που σήμερα ανάρτησα και που ούτε την ονομασία του ήξερα .
Το φυτό Μετροσίδηρος κατάγεται από την μακρινή Ν. Ζηλανδία και εχει Ελληνικότατο όνομα .
Έκανα μια μικρή έρευνα, έμαθα και τα δημοσιεύω. αποδείχθηκε για μια ακόμη φορά ότι << γηράσκουμε αεί διδασκόμενοι >>
Βασική αίτια της αγνοίας ήταν και η μη καλλιέργεια του στην Βόρεια Ελλάδα λόγω ευαισθησίας στις χαμηλές θερμοκρασίες
Το φυτό Μετροσίδηρος ,επιστημονικά Metrosideros excelsa, είναι ενδημικό φυτό της Ν Ζηλανδίας εκεί αποκαλείται από τους Μαορι : pōhutukawa ή
Χριστουγεννιάτικο δέντρο της Νέας Ζηλανδίας, η σιδερένιο δέντρο, είναι ένα παράκτιο αειθαλές δέντρο της οικογένειας της μυρτιάς, Myrtaceae, που παράγει ένα λαμπρό εμφάνιση κόκκινων (ή περιστασιακά πορτοκαλί, κίτρινων ή λευκών λουλουδιών, που το καθένα αποτελείται από μια μάζα στημόνων.
Χρησιμοποιείται για καλλωπιστικούς σκοπούς είτε σε μεμονωμένες φυτεύσεις σε μορφή θάμνου σε ζεστά μέρη ΄σε γλάστρα σε ολιγότερα θερμά μέρη για προστασία τον χειμώνα, είτε για την διαμόρφωση σχημάτων .είτε σε διαμόρφωση σε σχήμα δένδρου σε θερμές περιοχές
Το άνθος του μοιάζει με τον Καλλιστήμονα ( Callistemon sp. ) και φυτό σε πολλά βοτανικά χαρακτηριστικά μοιάζει με την την Φεγόια ( Acca Sellowiana ) και το κυδωνίαστρο το ορθόκλαδο (Cotoneaster franchetii salicifolia )
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το επιστημονικό όνομα Metrosideros excelsa ως προς το πρώτο μερος
* Metrosideros – Μετροσιδηρος είναι σύνθετη λέξη μετρον + σίδηρος
Μέτρον αρχαία Ελληνική λεξη από την εποχή του Ομήρου Η λεξη μέτρον < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *meh₁- (μετρώ) συνδέεται με το μέτρο, κανόνα στην γεωμετρία το εμβαδόν,την έκταση , το μέσο ανάμεσα σε δύο άκρα,την αναλογία, την συμμετρία και άλλα πολλά
*Σίδηρος το γνωστό μέταλλο και όχι μόνον
Και το δεύτερο μέρος excelsa προέρχεται από το λατινικό excelsus, «υψηλότερο, ύψιστο».
Το Pōhutukawa Ποχουτουκάουα είναι λέξη των Μαορί. Πολυνησιακής φυλής
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Υφομοταξία :Rosidae
Τάξη Myrtales
Οικογένεια: Myrtaceae
Γένος: Μητροσίδερος
Είδος: M. excelsa
Διωνυμικό όνομα Metrosideros excelsa Σολ. πρώην Gaertn.
Συνώνυμα • Metrosideros tomentosa A.Rich.
• Nania tomentosa (A.Rich.) Kuntze
Και παλιότερα υπαγόταν στην ίδια υφομοταξία Rosidae αλλά εντάχθηκε στην τάξη Μyrtales
*H παλιά συστηματική κατάταξη :
Υφομοταξία : Rosidae
Τάξη : Rosales
Οικογένεια: Rosaceae
Γένος: Cotoneaster
Είδος: C. acutifolius
Διωνυμικό όνομα Cotoneaster acutifolius Turcz.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ
Ο μετροσίδερος είναι αειθαλής θάμνος με γκριζοπράσινα φύλλα και άνθη κόκκινα, όμοια με του καλλιστήμονα, που εμφανίζονται Μάιο-Ιούνιο. Αναπτύσσεται καλύτερα σε ήπια κλίματα και ηλιόλουστες θέσεις.
–Φυτό
Το φυτό μετροσίδηρος Τ μεγαλώνει έως και 25 μέτρα σε ύψος, Αναπτύσσονται συνήθως ως δέντρο με πολλαπλούς κορμούς. Οι κορμοί και τα κλαδιά τους είναι μερικές φορές στολισμένα με μπερδεμένες, ινώδεις εναέριες ρίζες. Το βρίσκουμε όμως και σε θάμνο μεμονωμένο ή ομαδικές φυτεύσεις μπουρντούρας
–Φύλλα
Έχει επιμήκη, δερματώδη φύλλα που καλύπτονται από πυκνές λευκές τρίχες από κάτω. Τα φύλλα του είναι γκριζοπράσινα στην πάνω πλευρά και χνουδωτά στην κάτω
— ‘Ανθη
Το δέντρο στην Ν. Ζηλανδία ανθίζει από τον Νοέμβριο έως τον Ιανουάριο με κορύφωση στις αρχές του καλοκαιριού (μέσα έως τέλη Δεκεμβρίου), με λαμπρά κατακόκκινα λουλούδια να καλύπτουν το δέντρο, εξ ου και το παρατσούκλι Χριστουγεννιάτικο δέντρο της Νέας Ζηλανδίας.
Στην Ελλάδα διαμορφωμένο σε θάμνο ανθίζει τον Μάιο και τον Ιούνιο
Τα κόκκινα λουλούδια, που μοιάζουν να αποτελούνται μόνο από στήμονες! Παρόμοια άνθη έχει και ο Καλλιστήμονας, αλλά τα δικά του είναι σαφώς πιο μακρόστενα και σε άλλη διάταξη πάνω στα κλαδιά.
AΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
–Έδαφος
Προτιμά το καλά στραγγιζόμενο έδαφος και τη μέτρια υγρασία.
Καθώς προέρχεται από παραθαλάσσιο περιβάλλον, μπορεί να ανεχθεί κάποια ξηρότητα.
Ο μετροσίδηρος ευδοκιμεί σε γόνιμα εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία, ελαφρά όξινα που διαθέτουν καλή αποστράγγιση
Στην Ν. Ζηλανδία έχει την ικανότητα να επιβιώνει ακόμη και σκαρφαλωμένο σε βραχώδεις, επισφαλείς βράχους
–Κλίμα
Προτιμά ήπιο κλίμα, χωρίς μεγάλες θερμοκρασιακές εναλλαγές και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Παρουσιάζει ευαισθησία στην παγωνιά και στο κρύο
Πολύ ανθεκτικό φυτό για φύτευση κοντά σε θάλασσα.
Ιδανικές θερμοκρασίες +10ο C έως 38ο C
.– Ηλιοφάνεια
Προτιμάει ηλιόλουστες θέσεις .
Αναπτύσσεται και ανθίζει σε προστατευμένες ηλιαζόμενες θέσεις.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
–Φυτεύσεις
Όταν φυτεύεται στο έδαφος αναπτύσσεται πολύ γρήγορα μετά το δεύτερο έτος.
–Άρδευση
Ποτίστε καλά τη ζώνη της ρίζας χωρίς υπερβολικό πότισμα και προσαρμόστε όπως χρειάζεται εποχιακά για βέλτιστη ανάπτυξη.
–Λίπανση
Λίπανση μία φορά κάθε 2-3 μήνες κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδoυ
Ποτίστε ισσοροπημένο υδατοδιαλυτό λίπασμα, τύπου 20-20-20 ή 12-12-17 για παρατεταμένη ανθοφορία.
– Κλάδεμα
Ο Μετροσίδηρος είναι αειθαλής θάμνος που μπορεί να διαμορφωθεί σε σφαιρική μορφή, με κατάλληλο κλάδεμα .
Κόψτε τα άρρωστα, μαραμένα φύλλα μία φορά το μήνα. και καθαρίστε τα πυκνά φυλλώματα από παλιότερα υπολείμματα νεκρών φύλλων σε φυτικούς φράκτες του μετροσίδηρου .
Το πυκνό φύλλωμα μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα συντήρησης λόγω της δυσκολίας καθαρισμού των νεκρών φύλλων και των σκουπιδιών από το εσωτερικό μιας φύτευσης.
–Πολλαπλασιασμός
Πολλαπλασιάζεται κυρίως με μοσχεύματα την περίοδο του καλοκαιριού
ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ
Χρήσιμο στην κηποτεχνία, τόσο για μεμονωμένες φυτεύσεις, όσο και για ανθισμένες μπορντούρες. .
Κατάλληλο και για φύτευση σε γλάστρες, ζαρντινιέρες.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΓΛΑΣΤΡΑ
Μπορεί να αναπτυχθεί σε γλάστρες μετρίου μεγέθους με την χρήση καλού φυτοχώματος με ph ελαφρώς όξινο
Δεν ανέχεται πλεόνασμα νερού στις γλάστρες χρειάζεται εξαιρετική αποστράγγιση σε γλάστρες. Και άπλετο φως
ΛΙΠΑΝΣΗ
Βάζουμε υγρό λίπασμα ανθοφορίας την περίοδο της άνοιξης, κάθε 2 βδομάδες για να υπάρχει καλή και άφθονη ανθοφορία
ΠΟΤΙΣΜΑ
Χρειάζεται συχνά ποτίσματα, ιδιαίτερα την περίοδο του καλοκαιριού
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Τα εκχυλίσματα χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή θεραπεία των Μαορί για τη θεραπεία της διάρροιας, της δυσεντερίας, του πονόλαιμου και των πληγών.
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ
Το ξύλο του Μετροσίδηρου (Pōhutukawa ) είναι πυκνό, και ισχυρό υψηλή φιγούρα. Οι Μαορί το χρησιμοποιούσαν για να κατασκευάζουν μικρά , βαριά αντικείμενα.
Χρησιμοποιήθηκε συχνά στη ναυπηγική, καθώς τα φυσικά καμπυλωτά σχήματα έκαναν δυνατά γόνατα