ΙΣΤΟΡΙΑ -ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ – ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ -ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το φυτό με την επιστημονική ονομασία Lupinus , κοινώς γνωστό ως λούπινο , , είναι ένα γένος ανθοφόρων φυτών στην οικογένεια των οσπρίων Fabaceae . Το γένος περιλαμβάνει πάνω από 199 είδη , με κέντρα ποικιλότητας στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Μικρότερα κέντρα εμφανίζονται στη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο .
Καλλιεργούνται ευρέως, τόσο ως πηγή τροφής όσο και ως καλλωπιστικά φυτά.
Οι κηπουροί στα εξοχικά τους φυτεύουν διάφορες καλλιεργημένες μορφές λουλουδιών που διαφέρουν από τα άγρια φυτά στην άφθονη ανθοφορία τους.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το λούπινο είναι ποώδες φυτό.
Τα άνθη λούπινου καλλιεργούνται από αμνημονεύτων χρόνων. Στην αρχαία Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Ρώμη, αυτά τα φυτά χρησιμοποιούνταν ως συμπλήρωμα διατροφής και για ιατρικούς σκοπούς. Το όνομα του λουλουδιού προέρχεται από το λατινικό «lupus», που σημαίνει λύκος. Υπάρχει ένας μύθος που λέει ότι οι μάγισσες χρησιμοποιούσαν ταξιανθίες λούπινου για να φτιάξουν ένα μαγικό φίλτρο. Πίνοντάς το θα μπορούσε κανείς να μετατραπεί σε λύκο.
Υπό φυσικές συνθήκες, βρίσκεται από τον Ειρηνικό έως τον Ατλαντικό Ωκεανό και από την Αλάσκα έως την Παταγονία, αναπτύσσοντας περίπου 200 είδη και στην περιοχή της Μεσογείου-Αφρικής, .
Στον πολιτισμό, από αμερικανικά είδη, καλλιεργείται μόνο μεταβλητό λούπινο , το οποίο άρχισαν να καλλιεργούν ήδη οι Ίνκας, καθώς και πολύφυλλο λούπινο. Το φυτό είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στην ξηρασία, και μερικά από τα είδη του μπορούν να βρεθούν στις ερήμους της Καλιφόρνια, του Περού, της Αριζόνα, του Τέξας και της Χιλής, καθώς και στη Σαχάρα.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Ηλιακό λούπινο ( Lupinus perennis )
Επιστημονική ταξινόμηση μι
Βασίλειο: Plantae
Clade : Τραχειόφυτα
Clade : Αγγειόσπερμα
Clade : Eudicots
Clade : Ροσίδες
Σειρά: Fabales
Οικογένεια: Fabaceae
Υποοικογένεια: Faboideae
Φυλή: Genisteae
Γένος: Λούπινος Λ.
Είδος τύπου Lupinus albus ΜΕΓΑΛΟ.
Υπογενή Λούπινος Πλατύκαρπος (S.Wats) Kurl.
Το σχήμα του λουλουδιού έχει εμπνεύσει κοινά ονόματα στα Αγγλικά όπως bluebonnets και quaker bonnets
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ
– Φυτό
Τα είδη είναι ως επί το πλείστον ποώδη πολυετή φυτά ύψους 0,3–1,5 μέτρων , αλλά μερικά είναι μονοετή φυτά και μερικά είναι θάμνοι ύψους έως 3 m .
– Φύλλα
Τα λούπινα έχουν απαλά πράσινα έως γκριζοπράσινα φύλλα που μπορεί να είναι επικαλυμμένα με ασημί τρίχες, συχνά πυκνά. Οι
ΥΠΙΝΑ – Lupinus.
ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ /ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Το ενδιαφέρον για το Λούπινο οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (50%) και λάδι (έως 20%) στη σύνθεση των σπόρων του.
Το κόκκινο-κίτρινο λάδι από τους σπόρους του φυτού περιέχει μεγάλη ποσότητα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.
Η πράσινη μάζα του Λούπινου που συλλέγεται στη φάση της πλήρους ανθοφορίας περιέχει 2,66% πρωτεΐνη, η αποξηραμένη μάζα του φυτού περιέχει 16,52% πρωτεΐνη και στους κόκκους του φυτού αυτή η ουσία μπορεί να φτάσει έως και 40%.
Οι σπόροι λούπινου περιέχουν πικρά αλκαλοειδή λουπανίνη και λουπινίνη τα οποία έχουν επιστημονικό ενδιαφέρουν αλλά μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα για τα προβλημάτισα θα αναφερθούμε στις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται .
— Το επιστημονικό ενδιαφέρον για τα αλκολοειδη που περιέχουν τα λούπινα
Εκτός βέβαια από τα μειονεκτήματα των αλκαλοειδών έχουν και επιστημονικό ενδιαφέρον αφού τα αλκαλοειδή στον άνθρωπο έχουν ένα ευρύ φάσμα φαρμακολογικών δράσεων (ανθελονοσιακή, αντιασθματική, αντικαρκινική, χολινεργικομιμητική, αγγειοδιασταλτική,
αναλγητική, αντιβακτηριακή και αντι-υπεργλυκαιμική) και γίνονται έρευνες και στα αλκαλοειδή των λούπινων.
Τέλος, οι τοξικές ιδιότητες των αλκαλοειδών δρουν ως χημική άμυνα κατά των φυτοφάγων ζώων και μικροβίων
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
– Διαβήτης και χοληστερόλη στο αίμα
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι οι σπόροι λούπινου μπορούν όχι μόνο να μειώσουν το ποσοστό της χοληστερόλης στο αίμα, αλλά και να θεραπεύσουν τον διαβήτη.
Οι κίτρινοι σπόροι λούπινου περιέχουν μια ειδική πρωτεΐνη (γλυκοπρωτεΐνη) που μπορεί να αντικαταστήσει την ινσουλίνη. Οι ευεργετικές του ιδιότητες μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2.
– Ακμή , έλκη και άλλες σκληρύνσεις στο δέρμα
Αφεψήματα από Λούπινο χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία και την πρόληψη της εμφάνισης διαφόρων όγκων: ακμή, έλκη, “γουρούνια” και άλλες σκληρύνσεις στο δέρμα.
–Οξεία νόσο του ισχιακού νεύρου & φλεγμονές στις αρθρώσεις
Οι επίδεσμοι εμποτισμένοι σε αφέψημα των σπόρων του φυτού βοηθούν στην οξεία νόσο του ισχιακού νεύρου και στις φλεγμονώδεις διεργασίες στις αρθρώσεις.
– Καρδιαγγειακά νοσήματα
Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία αποτελούν μέρος του ελαίου που εξάγεται από τους σπόρους του Λούπινου, είναι πολύ χρήσιμα για άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα.
– Αντιοξειδωτική δράση
Το λάδι από τους σπόρους του λουλουδιού έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και χρησιμοποιείται ευρέως στην κοσμετολογία.
– Πυρετός ,κακοηθη ελκη
Τα μείγματα αλευριού λούπινου βοηθούν κατά της θερμότητας, των κακοήθων ελκών και καταπραΰνουν τον πόνο της βράσης.
– Ασθένειες του ήπατος και της σπλήνας.
Ένα αφέψημα του φυτού χρησιμοποιείται ως θεραπεία για ασθένειες του ήπατος και της σπλήνας.
– Ναυτία και βελτίωση της όρεξης .
Το λούπινο, από το οποίο έχει αφαιρεθεί η πικρία, καταπραΰνει τη ναυτία και βελτιώνει την όρεξη .
–Μυϊκή διάσπαση.
Η πρώιμη έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση λούπινου εκτός από την ηλεκτρική διέγερση των μυών και των νεύρων μπορεί να επιβραδύνει τη διάσπαση των μυών που μπορούν να είναι αποτέλεσμα τραυματισμών ,παρενέργειες φαρμάκων,γήρανσης και άλλων αιτίων.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Όταν λαμβάνεται από το στόμα το λούπινο είναι ασφαλες όταν χρησιμοποιείται σε ποσότητες τροφίμων.
–Προσοχή στα αλκαλοειδή που περιέχει.
Τα αλκαλοειδή είναι μια κατηγορία αζωτούχων χημικών ενώσεων που απαντώνται στη φύση. Στην οικογένεια των ψυχανθών όπου υπάγεται και το λούπινο απαντώνται ως δευτερεύοντες μεταβολίτες αλκαλοειδή που ανήκουν στα παράγωγα της κινολιζιδίνης .
Τα επίπεδα αλκαλοειδών κινολιζιδίνης σε σπόρους λούπινου ποικίλουν ανάλογα με την βοτανική και τη γεωγραφική προέλευση της ποικιλίας λούπινου. «Πικρά λούπινα» παράγουν σπόρους που έχουν πικρή γεύση λόγω των υψηλότερων επιπέδων αλκαλοειδών κινολιζιδίνης
που περιέχουν. Οι πικροί σπόροι λούπινου δεν είναι κατάλληλοι για ανθρώπινη κατανάλωση χωρίς κατάλληλη επεξεργασία. Εχουν τοξικές ιδιότητες και έτσι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκαλοειδών προκαλεί συμπτώματα τοξίκωσης επηρεάζοντας το νευρικό,το κυκλοφορικό και το πεπτικό σύστημα
Ωστόσο, υπάρχουν ποικιλίες λούπινου που παράγουν σπόρους με χαμηλά επίπεδα αλκαλοειδών, είναι γνωστά ως “γλυκά λούπινα” και είναι κατάλληλα για κατανάλωση ακόμη και χωρίς επεξεργασία.
.
– Φούσκωμα ,αέρια και πόνο στο στομάχι
Το λούπινο όπως προείπαμε που περιέχει πολλά αλκαλοειδή τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσουν είναι φούσκωμα ,αέρια και πόνο στο στομάχι όταν υπάρχει υπερκατανάλωση σε ορισμένους ανθρώπους ακόμη και αν εμπεριέχονται σε αλεύρι ,ψωμί,ζυμαρικά και άλλων πρωινών τροφών
– Αλλεργίες
Τα προϊόντα με λούπινου μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα αλλεργίας σε ορισμένους ανθρώπους όντας ένα από τα γνωστά αλλεργιογόνα
Μπορούν να προκαλέσουν πολλές δυσμενείς επιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αναπνευστικά προβλήματα ακόμη και τον θάνατο σε ακραιες περιπτώσεις
Το λούπινο μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε άτομα που είναι ευαίσθητα στα φιστίκια ή σε άλλα όσπρια όπως η σόγια ή το μπιζέλι.
– Πικρή γεύση
Σε κάποιος άνθρωπος ενοχλεί η πικρή γεύση ορισμένων ποικιλιών , και μπορεί να τους προκαλέσει κάποιες ασθένειες
– Παιδιά -Η χρήση των λούπινων να γίνετε με μεγάλη επιφύλαξη
. Τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα σε αυτές τις παρενέργειες από τους ενήλικες.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ
– Η λουπίνωση
Η λουπίνωση στα ζώα είναι μια ασθένεια που προκαλείται από την κατανάλωση λούπινων που έχουν προσβληθεί από τον μύκητα Diaporthe toxica. Η τοξίνη του μύκητα αυτού, μπορεί να οδηγήσει είτε σε σοβαρή οξεία ή χρόνια ηπατική ανεπάρκεια.
Η λουπίνωση μπορεί, επίσης,να προκαλέσει στα πρόβατα μυοπάθεια
.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Λάβετε υπόψη ότι τα φυσικά προϊόντα δεν είναι πάντα απαραίτητα ασφαλή και οι δόσεις παίζουν μεγάλη σημασία ,η υπερκατανάλωση μπορεί να δημιουργήσει προβλημάτα , όπως και η βρώση των <<πικρων λούπινων >>.
Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις σχετικές οδηγίες στις ετικέτες των προϊόντων και συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή το γιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν από τη χρήση