ΚΥΔΩΝΙΑ -Cydonia oblonga (video αρχείου) (ΙΣΤΟΡΙΑ – ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ – ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ )
Μάρθα Στ. Καπλάνογλου, Γεωπόνος
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Κυδώνι ( λατ . Cydōnia ) είναι ένα μονοτυπικό γένος ξυλωδών φυτών της οικογένειας Rosaceae. Το είδος Κοινό κυδώνι, ή στενόμακρο κυδώνι (λατ. Cydonia oblōnga) είναι ο μόνος εκπρόσωπος αυτού του γένους.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Υπάρχει η άποψη ότι το κυδώνι είναι το αρχαιότερο φρούτο στον κόσμο
Στους Βίους Παραλλήλους του Πλουτάρχου, ο Σόλων λέγεται ότι θέσπισε διάταγμα με βάση το οποίο «η νύφη και ο γαμπρός θα έπρεπε να κλείνονταν σε ένα δωμάτιο και να φάνε ένα κυδώνι μαζί».
Ο καρπός ήταν επίσης γνωστός στους Ρωμαίους. Οι Ρωμαίοι διατήρησαν την παράδοση των Ελλήνων που το θεωρούσαν φρούτο αφιερωμένο στην Αφροδίτη και σε πολλά αγάλματα η θεά Αφροδίτη εμφανίζεται να κρατά στο δεξί της χέρι ένα κυδώνι.
Το δέντρο καταγράφηκε για πρώτη φορά στη Βρετανία το 1275 όταν φυτεύτηκαν τέσσερα στον Πύργο του Λονδίνου από τον Edward I. Κέρδισε την εύνοια λόγω της ανθεκτικότητάς του και της ευκολίας καλλιέργειας του, και πριν από εκατό χρόνια θα υπήρχε ένα κυνήγι σχεδόν σε κάθε περιβόλι.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Από την αρχαιότητα υπάρχει μια αμφισβήτηση για το τι είναι το μήλον
Η αρχαία ελληνική λέξη « μῆλον » στην εποχή του Ομήρου δεν σήμαινε το μήλο ως φρούτο, αλλά πρόβατο ή αίγα (λεξικό Liddell – Scott: μῆλον ). Το γεγονός αυτό πιθανόν να δημιουργεί και κάποια συμβολική ή ευρύτερη σχέση μεταξύ του μύθου των χρυσών μήλων των Εσπερίδων και του μύθου του Χρυσόμαλλου δέρατος.
Με το όνομα (μήλον) οι Έλληνες εννοούσαν οποιοδήποτε φρούτο, αλλά το κυδώνι που γινόταν, όπως και σήμερα, εκλεκτό γλυκό με το όνομα μηλομέλι ή κυδωνομέλι είχε ιδιαίτερη εκτίμηση. Και το χρυσό μήλο της έριδας, που έπρεπε να αφιερώσει ο Πάρις στην ωραιότερη θεά, και που οδήγησε στον Τρωικό πόλεμο, ήταν πιθανότατα το κυδώνι, όπως να ήταν και τα μήλα των εσπερίδων στον άθλο του Ηρακλή.
Επίσης κατά καιρούς υπήρχε αμφισβήτηση αν τα χρυσά μιλά ήταν τα σημερινά μήλα ή κάποια από τα εσπεριδοειδή και κυρίως τα πορτοκάλια
Τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων θεωρούνται συχνά σαν να είναι τα εσπεριδοειδή που καλλιεργούνται σήμερα στη νότια και δυτική Ελλάδα, αλλά που δεν υπήρχαν στην Αρχαία Ελλάδα. Ο Θεόφραστος γνώριζε το δέντρο σαν «μηδικό μήλο», από τις βοτανικές εξερευνήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου .
Ακόμη και ο καρπός των κυδωνιών με το χρυσοκίτρινο χρώμα στο οποίο σήμερα αναφερόμαστε θεωρούνται τα μήλα των Εσπερίδων..
Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε για τα μήλα των Εσπερίδων : << Δε μας αρέσαν τα ημιθεϊκά, τα θεϊκά, τα υπερανθρώπινα. Ο μύθος πολύ μπλεγμένος, με πολλές εκδοχές. >>
Επίσης είναι γνωστό ότι το μήλο είναι ο απαγορευμένος καρπός που έδωσε η Εύα στον Αδάμ
Δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά στο βιβλίο της Γένεσης δεν αναφέρεται ποιος είναι ο απαγορευμένος καρπός.
Έτσι δεν θα πρέπει να μας παραξενεύουν οι μύθοι στους όποιους θα αναφερθούμε μιλούνε για τα κυδώνια και όχι για τα κλασσικά μήλα οπός είχαμε μάθει.
–Μήλο ή κυδώνι έδωσε ο Αδάμ στην Εύα ;
. Λένε ότι το μήλο που η Εύα που έδωσε στον Αδάμ στον Κήπο της Εδέμ ενδεχόμενα να μην ήταν μήλο άλλα κυδώνι και πως είναι άγνωστο τι ακριβώς παρέδωσε .
Στην εβραϊκή μυθολογία, το κυδώνι ήταν το αρχικό μήλο της Εδέμ, που την έχει δώσει το το φίδι που δελεάζει την Εύα
— Τα μήλα των Εσπερίδων
Τα μήλα των Εσπερίδων ήταν σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, οι χρυσοί καρποί των δέντρων που βρίσκονταν στον κήπο των Εσπερίδων.
Στους γάμους της Ήρας και του Δία όλοι οι θεοί ήταν καλεσμένοι, και πήγαν δώρα. Το πολυτιμότερο όμως το πήγε η Γαία, τα χρυσά μήλα, που όποιος τα έτρωγε έμενε για πάντα νέος, και γινόταν αθάνατος. Η Ήρα ευχαριστήθηκε πολύ και τα φύτεψε στο περιβόλι των θεών, τον κήπο των Εσπερίδων, ο οποίος βρισκόταν στη χώρα του Άτλαντα. Είναι κυρίως γνωστά μέσω του μύθου του Ηρακλή καθώς η απόκτησή τους αποτέλεσε το αντικείμενο του ενδέκατου άθλου του .Υπάρχει ο ισχυρισμός και σε αυτή την περίπτωση οι καρποί να μην ήταν μήλα άλλα κυδώνια μια και σε εκείνη την εποχή η ποικιλία που κυριαρχούσε στα μήλα ήταν η κόκκινη ενώ τα κυδώνια πάντα έφεραν το χρυσό χρώμα.
— Η αίτια του Τρωικού πολέμου
Στον γάμο της θαλάσσιας θεότητας Θέτιδας όλοι οι Θεοί ήταν προσκεκλημένοι, και έφεραν δώρα εκτός από την Έριδα, στην οποία απαγορεύτηκε από το Δία να προσέλθει, επειδή προκαλούσε πάντα διχόνοιες και αναστάτωση. Η ΄Ερις προσβεβλημένη, πέταξε προς το χώρο του γάμου ένα χρυσό μήλο (το μήλον της Έριδος) το οποίο έγραφε -προς την ομορφότερη-. Το μήλο το διεκδίκησαν η Ήρα, η Αθηνά, και η Αφροδίτη.
Κάθε μία από αυτές θεωρούσε τον εαυτό της ως την πιο άξια να λέγεται όμορφη. Κανείς δεν ήθελε να δώσει τα φρούτα στον άλλο. Η διαμάχη, που αργότερα έγινε η αιτία του Τρωικού Πολέμου και της πτώσης της Τροίας, Παρουσίασε τον χρυσό καρπό, που δεν ήταν άλλο από ένα μυρωδάτο κυδώνι (άλλωστε, στα μέρη που διαδραματίζονταν τα γεγονότα, την αρχαιότητα δεν υπήρχαν απλά μηλιές), την Αφροδίτη, την οποία θεωρούσε την πιο όμορφη από τις θεές , εισάγοντας έτσι διχόνοια στη «θεϊκή» εταιρεία
Η διαμάχη τους ήταν ιδιαίτερα έντονη και κανείς άλλος θεός δεν διακινδύνευε να εκφράσει γνώμη υποστηρίζοντας κάποια από τις τρεις γιατί θα προκαλούσε την οργή των υπόλοιπων δύο. Τελικά, ο Δίας διέταξε τον Ερμή να οδηγήσει τις θεές στον Πάρη, τον πρίγκιπα της Τροίας. Ο Πάρης τότε ζούσε σαν βοσκός στο όρος ΄Ιδα. Οι θεές εμφανίστηκαν μπροστά του και επειδή δεν ήταν σε θέση να επιλέξει, του πρότειναν δώρα σε περίπτωση που επιλέξει την καθεμία. Η Αθηνά του προσέφερε σοφία και επιδεξιότητα στη μάχη. Η Ήρα ηγετικές ικανότητες για να διοικεί την Ασία και την Ευρώπη. Η Αφροδίτη του προσέφερε την αγάπη της ομορφότερης γυναίκας του κόσμου, της ωραίας Ελένης, βασίλισσας της Σπάρτης.
Και το κυδώνι της ομορφιάς δόθηκε στη θεά Αφροδίτη, -την καλλίστη- (έρωτας, αγάπη, γονιμότητα, υγεία).
Κάπως έτσι ξεκίνησε ο Τρωικός πόλεμος
–Αργοναυτική εκστρατεία
Οι ήρωες, με αρχηγό τον Ιάσονα, απέκτησαν όχι μόνο το Χρυσόμαλλο Δέρας, αλλά και τη Μήδεια, κόρη του βασιλιά της Κολχίδας.
Η μάγισσα πριγκίπισσα έφερε στην Ελλάδα μαγικά φυλαχτά του Καυκάσου, μεταξύ των οποίων και φρούτα κυδωνιών. Την ημέρα του γάμου, σύμφωνα με την παράδοση, η Μήδεια φύτεψε στην κρεβατοκάμαρα ένα κυδώνι.
Διότι λέγεται, «όσο το κρεβάτι μιας γυναίκας αναπνέει άρωμα κυδωνιού, τίποτα δεν απειλεί την ομορφιά της, την υγεία των παιδιών της και ο άντρας της δεν θα την εγκαταλείψει».
Η Μήδεια και ο Ιάσονας έζησαν ευτυχισμένοι μέχρι που η ζηλιάρα κατέστρεψε το κυδώνι.
Το τέλος του μύθου είναι τραγικό. Αλλά ο μύθος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιότητες του κυδωνιού – μια πηγή ζωτικότητας και ένα μαγικό άρωμα που μπορεί να επηρεάσει τον αισθησιασμό ανδρών και γυναικών. Το κυδώνι εξακολουθεί να παραμένει σύμβολο μιας ευτυχισμένης, υγιούς οικογένειας, που συνδυάζει αρμονικά τις αρσενικές και τις θηλυκές αρχές
– Ρωμαίοι
. Ορισμένα αρχειακά χειρόγραφα αναφέρουν το όνομα του Ρωμαίου γκουρμέ Απίκιου, ο οποίος αποθήκευε ολόκληρα φρούτα σε μέλι αραιωμένο με νεαρό κρασί με μπαχαρικά. Και μεσαιωνικοί μονάρχες, που θεωρούσαν τη μαρμελάδα κυδώνι εξαιρετικό αφροδισιακό. Και όλοι οι θεραπευτές, οι θεραπευτές και οι γιατροί παραδέχονται ομόφωνα ότι το κυδώνι έχει μια μαγική επίδραση στην πέψη. Αυτό το φρούτο ήταν σύμβολο της Αφροδίτης (Αφροδίτη) – της θεάς του έρωτα, της ομορφιάς και της γονιμότητας.
Το κυδώνι συζητείται επίσης σε μια άλλη μυθολογική ιστορία. Διηγείται πώς ο Ιάσονας, κατά την εκστρατεία των Αργοναυτών, απέκτησε το Χρυσόμαλλο Δέρας και την κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Μήδειας, που έφτασε στην Ελλάδα με καυκάσια δώρα, μεταξύ των οποίων και κυδώνι. Ακολουθώντας την παράδοση, η Μήδεια Β φύτεψε ένα οπωροφόρο δέντρο στην κρεβατοκάμαρα την ημέρα του γάμου της, καθώς θυμήθηκε ότι «το άρωμα του κυδωνιού που αναδύεται από το κρεβάτι μιας γυναίκας θα διατηρήσει την ομορφιά της, θα δώσει υγεία στα παιδιά της και δεν θα επιτρέψει στον άντρα της να φύγει. αυτήν.” Ο γάμος της Μήδειας και του Ιάσονα ήταν ευτυχισμένος και μακρύς μέχρι που το δέντρο καταστράφηκε από μια ζηλιάρη γυναίκα.
Το κυδώνι εξακολουθεί να θεωρείται σύμβολο μιας ευτυχισμένης οικογένειας στην οποία οι αρσενικές και θηλυκές αρχές βρίσκονται σε αρμονία. Για να διατηρήσετε την αγάπη και την πίστη του συντρόφου σας, θα πρέπει να τρώτε πιο συχνά κυδώνι μαζί. Στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, κάθε θεός είχε το δικό του αγαπημένο φρούτο. Η Αθηνά έχει ελιές, ο Διόνυσος έχει σταφύλια κ.ο.κ. Φυσικά έφαγαν αμβροσία και νέκταρ, και επιδόθηκαν σε εντελώς γήινα πιάτα.
– Η Αφροδίτη των Ρωμαίων
Το κυδώνι αφιερώθηκε στην θεά Αφροδίτη. Θεά του έρωτα, της σεξουαλικότητας, της ηδονής, της ομορφιάς, της τεκνοποίησης, της ευτυχίας, του γάμου ιδιοτήτων που αποδίδονταν στα οφέλη του φρούτου.
ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Οι καρποί περιέχουν πολλές ενώσεις πηκτίνης και τανίνες, που του δίνουν μια μοναδική γεύση.
Το κυδώνι περιέχει πολλές βιταμίνες και μικροστοιχεία, επομένως η παρουσία του στη διατροφή έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Η περιεκτικότητα σε σίδηρο στο κυδώνι είναι υψηλότερη από ό,τι στα περισσότερα φρούτα, επί πλέον περιέχει χαλκό και βιταμίνες A, B, C, E και K.
Ο πολτός περιέχει επίσης υψηλή συγκέντρωση σακχάρων (φρουκτόζη, γλυκόζη), κάλιο , σίδηρο , ασβέστιο , φώσφορο και χαλκό.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Το κυδώνι εκτιμάται όχι τόσο για τη γεύση αλλά για τις ενδιαφέρουσες ιδιότητές του: οι ουσίες του καρπού έχουν αντιμικροβιακή, αντιαλλεργική δράση, υποστηρίζουν την επαρκή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος και βοηθούν στην ανακούφιση της φλεγμονής . Αυτό το φρούτο είναι επίσης ένα φυσικό αφροδισιακό
Από την αρχαιότητα, το κυδώνι θεωρούνταν ένα ειδικό φαρμακευτικό φυτό και το αφέψημα του φρούτου χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία ασθενειών του στομάχου και των εντέρων. Τα στυπτικά στο κυδώνι βοηθούν στη διάρροια και τους εμετούς. Όταν οι βλεννογόνοι του γαστρεντερικού σωλήνα φλεγμονώνονται, η πηκτίνη περιέχει ένα βλεννώδες αφέψημα από σπόρους κυδωνιού έχει αιμοστατικές ιδιότητες, γι’ αυτό το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για την αιμορραγία της μήτρας και για να σταματήσει την αιμόπτυση.
Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο στο κυδώνι, ο καρπός είναι χρήσιμος για άτομα με αναιμία ως πρόσθετο φάρμακο για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας.
Οι αντισηπτικές ιδιότητες του κυδωνιού βοηθούν στη θεραπεία ρωγμών, φλεγμονωδών ασθενειών του λαιμού και του δέρματος .
Οι αντισηπτικές ιδιότητες του κυδωνιού βοηθούν στην ανακούφιση από τον πονόλαιμο κάνοντας γαργάρες.
Στην οδοντιατρική, βλεννώδη αφεψήματα κυδωνιού χρησιμοποιούνται ως φαρμακευτικές εφαρμογές για τη φλεγμονή των ούλων.
Περιβάλλει βάλλει τους ιστούς και επιταχύνει την επούλωση τους.
Ο καρπός ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, και είναι επίσης χρήσιμος γιατί ανακουφίζει από φλεγμονές, μειώνει τον κίνδυνο οφθαλμικών παθήσεων και καρκίνου,
Χάρη στην αντικαρκινογόνο δράση του, το κυδώνι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της φλεγμονής του αδένα του προστάτη.
Φαρμακολογική έρευνα έδειξε ότι το κυδώνι αυξάνει τη σεξουαλική επιθυμία και λειτουργεί ως αφροδισιακό .
Το κυδώνι είναι επίσης χρήσιμο για το γαστρεντερικό σύστημα, αποκαθιστά το συκώτι και ομαλοποιεί τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Επίσης, ενισχύει τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ισχαιμίας, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής προσβολής και άλλων παθολογιών των αιμοφόρων αγγείων και της καρδιάς.
Το κυδώνι είναι επίσης καλό για το νευρικό σύστημα, συνιστάται επίσης για άτομα με διαβήτη . Αυτό το φρούτο μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Στους άνδρες που που ασχολούνται με βαριά σωματική εργασία ή με τον αθλητισμό , το κυδώνι τονώνει τη φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς και αυξάνει τον συνολικό τόνο του σώματος
Στις γυναίκες το κυδώνι συνιστάται να λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για την πρόληψη της εμφάνισης συγγενών παθολογιών. Μειώνει λόγω του σιδήρου που περιέχει τον κίνδυνο αναιμίας αυξάνοντας τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης..
Ο καρπός βοηθά στην πέψη και μειώνει τα συμπτώματα της καούρας
Στην κοσμετολογία, το κυδώνι χρησιμοποιείται για να μαλακώσει το δέρμα και να ανακουφίσει τη φλεγμονή καούρας και της ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
τα παιδιά των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα υποφέρει από συχνές ασθένειες , η τακτική κατανάλωση κυδωνιού βοηθά στην αναπλήρωση των ελλείψεων βιταμινών στον οργανισμό
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Λόγω της διουρητικής δράσης του κυδωνιού και της πιθανής εμφάνισης αλλεργιών σε ένα παιδί, συνιστάται η κατανάλωση όχι παραπάνω από ένα φρούτο κάθε 2-3 ημέρες
Ειδικότερα για μικρά παιδιά , δεν πρέπει να δίνετε φρούτα σε ένα παιδί πριν από την ηλικία των τριών ετών.
Ο κίνδυνος του κυδωνιού βρίσκεται στην τοξικότητα των φρέσκων σπόρων του. Επομένως, όταν καταναλώνετε ωμούς καρπούς, η κάψουλα του σπόρου πρέπει να αφαιρείται. Η αμυγδαλίνη στους σπόρους δίνει στο κυδώνι τη μυρωδιά του πικραμύγδαλου και είναι επικίνδυνη για την υγεία.
Εάν το χνούδι δεν καθαριστεί επαρκώς από την επιφάνεια του εμβρύου, εμφανίζεται ερεθισμός των φωνητικών χορδών και του λάρυγγα, που οδηγεί σε βήχα.
Λόγω της ισχυρής στυπτικής και σταθεροποιητικής του δράσης, το κυδώνι μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση ενός ατόμου επιρρεπούς στη δυσκοιλιότητα , καθώς και να προκαλέσει εντερικούς σπασμούς σε ασθενείς με κολίτιδα και έλκη.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Το κυδώνι σπάνια τρώγεται ωμό. Αλλά το άρωμα θα εμπλουτίσει τη γεύση του τσαγιού αν βάλετε μερικές φρέσκες φέτες εκεί. Οι ωμοί σπόροι πρέπει να αφαιρεθούν, αλλά το μαγείρεμα κάνει τους σπόρους ασφαλείς. Η φλούδα αφαιρείται πάντα εντελώς ή τουλάχιστον αφαιρείται το χνούδι.
Συνήθως τα φρούτα μετατρέπονται σε μια ποικιλία από μαρμελάδες, κονσέρβες και χρησιμοποιούνται στην παρασκευή παγωτού. Αλλά το κυδώνι είναι νόστιμο όχι μόνο σε γλυκά πιάτα – προσθέτει ένα πικάντικο άρωμα στο κρέας και τα λαχανικά και τις ξινές σάλτσες.
Δείτε για περισσότερες λεπτομέρειες και για την καλλιέργεια την εκπομπή αρχείου του γεωπόνου Σταύρου Π. Καπλάνογλου στην τηλεόραση του FLASH διάρκειας 36,07 λεπτών με τον τίτλο : “Αειφορία”-Κυδωνιά
ΠΡΟΣΟΧΉ
Η αναφορές στις ιατροφαρμακευτικές ιδιότητες στο σημερινό κείμενο , αλλά και στην παλιά εκπομπή έχουν πληροφοριακό χαρακτήρα. Οποιαδήποτε εφαρμογή θεραπείας ή πρόληψης μερών των φυτόν πρέπει να τίθεται υπόψιν των επιστημόνων υγείας.