Κέρκεμε Καππαδοκίας – Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή

Κάρκαμα , Κέρκιμε , Γέργεμε , Γκέκελε, Gergeme

Το Κέρκεμε ( Gergene ) είναι ένα από τα μικρά χωριά που βρίσκονται γύρω από τον Ταξιάρχη (Yanartaş) της Καισάρειας ,.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Βρισκόταν σ απόσταση περίπου 34 χλμ. Βορειοανατολικά της Καισάρειας .
Απέχει 7-8 χλμ από τους Αγίους Αναργύρους ή Αγίρνας και την Επισκοπή ή Σκοπή,για τις οποίες οποία ήδη δώσαμε πληροφορίες σε προηγούμενες δημοσιεύσεις Βρισκόταν στους πρόποδες του όρους Κοραμάζ. Όπου και η περίφημη κοιλάδα.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Διαχρονικά η ονομασία Κέρκεμε είχε διάφορες παραλλαγές της Βυζαντινής ονομασίας του οικισμού Καρκαμά
Όπως Κάρκαμα , Κέρκιμε ,Κερκεμέ , Γέργεμε , Γκερκελέ. Gergeme .
–Καρκαμά
Η τοποθεσία της σημερινής γειτονιάς Doğanlar είναι ένας παλιός οικισμός που την εποχή των Βυζαντινών ονομαζόταν “KΑΡΚΑΜΑ”.
— Γεργκέμε ,Κέρκεμε Κέρκιμε,
Αργότερα οι Τούρκοι μαλάκωσαν αυτή τη λέξη λέγοντάς τη «Γεργκέμε». που στην συνέχεια έγινε , Κέρκεμε , Κέρκιμε, Γκερκελέ.
— Cergeme.
Η σημερινή ονομασία είναι Cergeme Bayran. (Γκερκεμέ Μπουνιάν )

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
1500 μ.Χ.
Το χωριό, που κατοικούνταν μονον από Χριστιανούς στις αρχές του 16ου αιώνα,
Είχε πληθυσμό 226 κατοίκους το 1500 μ.Χ. .
Σύμφωνα με τα κτηματολογικά βιβλία που τηρούνταν μεταξύ 1500 και 1520, οι Τούρκοι δεν εγκαταστάθηκαν στο χωριό Gergeme μέχρι αυτή την ημερομηνία. Τούρκοι εγκαταστάθηκαν εδώ μετά το 1520.
Κατοικήθηκε από Μουσουλμάνους στον οικισμό Meysun, που είναι μέρος αυτού του χωριού, και την και την εποχη αυτη ο οικισμός εφτασε στους 442 κατοίκους
—1520 μ.Χ.
Το 1520 ο πληθυσμός ήταν 185 κάτοικοι , όλοι Χριστιανοίι
Στο τετράδιο του 1500 αναφέρεται ότι 10 αγροκτήματα καταστράφηκαν λόγω του βιασμού στρατιωτών της Δαμασκού κατά τον Οθωμανικό πόλεμο των Μαμελούκων μεταξύ 1485 μ/Χ. και 1490 και ως εκ τούτου δεν καταγράφηκαν.
— 1888 -1899 μ.Χ.
–1898 o Ιωάννης Καλφόγλου, πρώην διευθυντής και συγγραφέας της Εφημερίδας Ανατολή το 1898 αναφερει έχει 200 νοικοκυριά, τα περισσότερα από τα οποία είναι ορθόδοξα και τα υπόλοιπα ισλαμικά.
Υπάρχει από άλλη πηγή για τους Χριστιανούς ότι το 1899 ζούσαν σε αυτό 60 ορθόδοξοι Χριστιανοί.
— 1924 μ.Χ
Το 1924 είχαν απομείνει μόνο 4 Ελληνικές οικογένειες με 16 άτομα.

ΙΣΤΟΡΙΑ
Σε παλιότερη δημοσίευση μας μιλώντας για τους Αγίους Αναργύρους ή Αγυρνάς της Καισαρείας που βρίσκεται δίπλα από το Κερκεμέ σε απόσταση 7 χλμ. , αναφερθήκαμε και για ένα τέκνο του Αγυρνάς τον Μιμάρ Σινάν τον μεγαλύτερο αρχιτέκτονα σε όλη την διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με πληθώρα έργων που δημιουργηθήκαν τον 16ο αιώνα , πολλά τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα και χρησιμοποιούνται, χωρίς ο χρόνος να τα προκαλέσει φθορά .
Ο Μιμάρ Σινάν δεν άλλος από τον Έλληνα Ιωσήφ Δανόγλου το 1498 μ.Χ. που οι Τούρκοι βλέποντας το ταλέντο του από μικρο παιδί ,τον πήραν ,τον εξισλάμισαν και τον άλλαξαν το όνομα .
Το Γκέρεμε δεν είναι μακρυά από την πατρίδα,κατά την διάρκεια της δημιουργίας του δεν ξέχασε ποτέ το τόπο του και 2 από τα έργα του ,που ωφέλησαν πολλαπλά τους συγχωριανούς και τα γειτονικά χωριά που υπήρχαν στην μνήμη των Ελλήνων κατοίκων του μέχρι που έφυγαν από τον τόπο τους το 1923 , ήταν ο μύλος του Gereme και οι ποτίστρες για τα ζώα τής περιοχής
– Ο μύλος του Gereme
Ο συγκεκριμένος μύλος δεν υπάρχει πια μια και σύγχρονη τεχνολογία περιόρισε την χρήση του νερού για την άλεση των σιτηρών Ήταν ένας μύλος με 4 γραμμές παραγωγής όπου αλεθόταν το σιτάρι τον έλεγαν << ο μύλος των 4 οφθαλμών στον οποίο ο σουλτάνος εισέπραττε πάρα πολλά φορολογικά έσοδα, φανερή ένδειξη της δυναμικότητος του.
– Οι ποτίστρες του Gereme
Διασώζονται 3 από τις ποτίστρες στο Γκερεμε για τα ζωα που τις δημιούργησε μεταφέροντας νερό μέσω αίνος ειδικού καναλιού μήκους 10 χιλιομέτρων από την πηγή ενός ρέματος της περιοχής
Η γέφυρα Yuvan dere
Στον παραπόταμο Gergeme ανάμεσα στο Gergeme-Doğanlar της Καισαρείας υπάρχει μια Ρωμαϊκή γέφυρα που διασώζεται σε πολύ καλή κατάσταση

ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η Χριστιανική κοινότητα του Γκερκεμέ ανήκε στην Μητρόπολη της Καισαρείας
— Εκκλησία & μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου .
Το όνομα της Μονής στο Γέργεμε που στις Βυζαντινές πηγες αναφερεται σαν Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου,χρονολογείται στον 6ο αιώνα.
Ήταν ήταν ένα μικρό και όμορφο μοναστήρι μέχρι το 1827, και καταστράφηκε στον φοβερό σεισμό που έγινε στην Καισέρι και τα περίχωρά της εκείνη τη χρονιά.
Αφού παρέμεινε σε ερείπια για 5 χρόνια, το Κερκεμέ . Ξανακτιστηκε το 1833
Το μοναστήρι ταν περιφραγμένο από ένα ψιλό τοίχο που κάλυπτε μια έκτασή περίπου 60 στρεμμάτων
η περίφραξη έγινε το 1845
Το μήκος της εκκλησιάς είναι 20 μέτρα , το πλάτος της 12 μέτρα και το ύψος της, μαζί με τον τρούλο της, είναι 20 μέτρα . Αν και αυτή η μικρή εκκλησιά είναι πολύ χαριτωμένη και διακριτική.
Το μοναστήρι έχει δύο πύλες, η μία στη νότια πλευρά, η οποία ήταν μεγάλη, και η άλλη στην ανατολική πλευρά, στη βόρεια πλευρά, μετά από μια επίπεδη έκταση 15 μέτρων, υπάρχει ένας βράχος βάθους 100 μέτρων, ο οποίος συνδέεται σε ένα ρέμα και από το οποίο περνάει το νερό Sarımsaklı, αφού το εν λόγω ποτάμι έχει πολύ δυνατό νερό, και μετά από μισή ώρα, συμπεριλαμβανομένου του νερού που προέρχεται από τους κήπους του μοναστηριού, η γέφυρα της Μερσίνης ενώνεται με το ποτάμι. . Σε μια από τις ιτιές κρεμόταν μια καμπάνα βάρους 35 μπούσελ ( 1 Μπούσελ (UK) = 36.3688 Λίτρα ), η οποία δεν είχε ξεχωριστό καμπανάκι.
Το μοναστήρι είχει 2 κήπους, περίπου 30 χωράφια, 1 νεκροταφείο και στη δυτική πλευρά, 8 δωμάτια, 1 πισίνα, 1 πηγάδι νερού, αλώνι, άχυρα και στάβλους, όπου μερικές φορές βρίσκονται ζώα όπως αγελάδες, πρόβατα, κατσίκια και άλογα. . Υπήρχε επίσης ένα μικρό δωμάτιο στην αριστερή πλευρά μέσα στο νάρθηκα της εκκλησίας, το οποίο προορίζεται για την κατοικία των ηγουμένων. Δίπλα στις αίθουσες υπήρχε και σχολείο, όπου τα φτωχά παιδιά του χωριού Κερκεμέ που υπηρετούσαν στο μοναστήρι λάμβαναν εκπαίδευση.
–Ένα θρησκευτικό κειμήλιο
Στη βιβλιοθήκη αυτής της μονής βρέθηκε το 1896 ένα ευαγγέλιο γραμμένο σε δέρμα,
Ο εν λόγω Ευαγγέλιο είναι ένα από τους παλαιότερα που βρέθηκε να είναι χειρόγραφο και με βελούδινη επένδυση . Υπάρχουν σημάδια α που αποδεικνύουν ότι είναι τουλάχιστον 1.500 ετών και ότι αξίζει να το ονομάσουμε έργο ανεκτίμητης αξίας

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
–ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ
Υπάρχει μια φήμη οτι στο Γκέρεμε υπήρχε ο τάφος του Αγίου Μάμμα
Ο Άγιος Μάμας γεννήθηκε στη Γάγγρα της Παφλαγονίας το 260 μ.Χ., από γονείς χριστιανούς, το Θεόδοτο και τη Ρουφίνα, που πέθαναν στην φυλακή πληρώνοντας την πίστη τους.
Έτσι ο Μάμας, βρέφος ακόμα, έμεινε ορφανός.
Όμως, μια πλούσια χριστιανή γυναίκα, η Αμμία, τον υιοθέτησε και τον ανέθρεψε με στοργή μητρική και σύμφωνα με το πνεύμα του Ευαγγελίου. Επειδή δε ονόμαζε τη θετή του μητέρα συνεχώς μάμα, (δηλ. μαμά), ονομάστηκε Μάμας.
Όταν έγινε 15 χρονών, πιάστηκε από ειδωλολάτρες, διότι χωρίς φόβο, δημόσια, ομολογούσε το Χριστό. Τότε τον χτύπησαν αλύπητα. Κρέμασαν στο λαιμό του μολυβένιο βαρίδιο και τον έριξαν στη θάλασσα. Όμως με τη δύναμη του Θεού σώθηκε. Έπειτα τον ξανασυνέλαβαν και τον έριξαν σε αναμμένο καμίνι και μετά στα θηρία να το φάνε. . Αλλά επειδή και απ’ αυτά σώθηκε , διαπέρασαν την κοιλιά του με τρίαινα. Και έτσι βρηκε μαρτυρικό θάνατο .
Ήταν την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυρηλιανού (270-275 μ.Χ.).
Ο Άγιος Μάμμας ετύγχανει ιδιαίτερης τιμής στην Καππαδοκία παρά το γεγονός ότι είχε γεννηθεί στην Παφλαγονία (Περιοχή Κασταμονής )
Στην Καισάρεια της Καππαδοκίας ο Άγιος Μάμας γιορταζόταν δύο φορές το χρόνο, την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και την άνοιξη Είναι καταγεγραμμένο απο την βιβλιογραφία ότι ο τάφος του βρίσκεται κάπου κοντά στο Καισάρεια , αλλά μέχρι τώρα δεν έχει γίνει καμία σοβαρή εργασία για την εύρεση του τάφου του.
Το μοναστήρι στο Gergeme, λέγεται ότι χτίστηκε τον 6ο αιώνα (μόνο τα θεμέλια σώζονται σήμερα), φέρει το όνομά του και εξακολουθεί να ονομάζεται ευρέως Μονή του Αγιου Μάμμα σήμερα.
Πιθανότατα ο τάφος του Αγίου Μάμα βρισκόταν σε δωμάτιο της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Γκέρεμε που ονομαζόταν λαϊκά “Şammas Pir” (Άγιος Μάμας),
ή σε τύμβο στους πρόποδες του όρους Κοραμάζ, οπου και το Γκερεμε
Ωστόσο, τόσο οι τάφοι μέσα σε αυτό το μοναστήρι όσο και ο τύμβος στο όρος Κοραμάζ που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι είναι γνωστοί στους ντόπιους.
Στην επισκευαστική επιγραφή που γράφτηκε στα Καραμανλίδικα της Μονής Shammaspir στο Bünyan Gergeme, το όνομα του Αγίου Μάμα αναφέρεται ως «Πατήρ Σάββας». ”
Ο Άγιος Μάμμας είναι γνωστός στους Τούρκους ως << Aziz Mamas >> γνωστός και ως Pir Şemmas, ( Πιρ Σέμμας ) και ήταν μια σημαντική προσωπικότητα για την Καισάρεια
Λέγεται μάλιστα ότι εξημέρωνε άγρια ζώα. Αυτός είναι ο λόγος στις εικόνες να εμφανίζεται επάνω σε ένα λιοντάρι .
Βοηθούσε τους φτωχούς με το γάλα που έπαιρνε από τα ζώα και το τυρί που έφτιαχνε και ότι ήταν πολύ δημοφιλής άνθρωπος.

ΠΑΙΔΕΙΑ
Δίπλα στα δωμάτια του Μοναστηρίου της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπως προαναφέραμε υπήρχε και σχολείο, όπου τα φτωχά παιδιά του χωριού Κερκεμέ υπηρετούν στο μοναστήρι και λαμβάνουν εκπαίδευση
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Οι κύριες καλλιέργειες του χωριού ήταν το κριθάρι, το λιναρι ,το σιτάρι, τα αμπέλια, τα φρούτα και τα καρύδια.
Επιπλέον, στο χωριό υπήρχαν 4 μύλοι και 4 λιναρόμυλοι, δύο εκ των οποίων υπάρχουν και στις μέρες μας ερειπωμένοι.

ΣΗΜΕΡΑ
Το Κέρκεμε το 2019 είχε 992 κατοίκους
Το Gergeme είναι μια συνοικία στην περιοχή του σημερινού Μπάνιαν πρώην Σαρμουσακλί της επαρχίας της Καισάρειας

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.