Ήλιος – Ηλίανθος ο ετήσιος – Helianthus – Sunflowers
ΙΣΤΟΡΙΑ – ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ – ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ηλίανθος (Helianthus) είναι γένος αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Σύνθετων (Compositae) της τάξης των Αστερωδών (Asterales)[1]. Περιλαμβάνει 65 ως 100 περίπου είδη, πολυετή ή μονοετή ποώδη, ιθαγενή της αμερικανικής ηπείρου
ΙΣΤΟΡΙΑ
Υπάρχουν αναφορές για την καλλιέργεια του από το 3000 π.χ.
Ο Ηλίανθος είναι το δεύτερο σημαντικότερο ελαιοδοτικό φυτό.
Καλλιεργείται για το λάδι του σε μεγάλη κλίμακα σε πολλές εύκρατες χώρες όπως π.χ. Χιλή, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Τουρκία, Ινδία, Αίγυπτο, Αγγλία, ΗΠΑ και κυρίως στη Ρωσία όπου με βελτίωση ποικιλιών η απόδοση σε έλαιο φτάνει το 50%.. Η παγκόσμια παραγωγή του ηλιόσπορου με βάση το FAO . Όγκος Παραγωγής To 2020 ανερχόταν σε 50,23 MMTs ( εκατομμύρια τόνους)
Το είδος H. anuus καλλιεργείται κυρίως στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη σε έκταση 140 έως 150 χιλιάδων στην Ελλάδα στρεμμάτων συνολικασύμφωνα με στοιχεία του 2020.
Το φυτό ηλίανθου έχει πολλές χρήσεις.
Καλλιεργείται παγκοσμίως για τους σπόρους του που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή λαδιού. Είναι μια από τις μεγαλύτερες αμειψισπορές στον κόσμο, μετά τα δημητριακά και τον αραβόσιτο.
Το λάδι χρησιμοποιείται στη μαγειρική και στα καλλυντικά.
Ο ηλίανθος είναι το εθνικό λουλούδι της Ρωσίας και το κρατικό λουλούδι του Κάνσας των ΗΠΑ.
Ο ηλίανθος είναι αξιοσημείωτος γιατί στρέφεται προς τον Ήλιο, μια συμπεριφορά γνωστή ως ηλιοτροπισμός.
Τα κεφάλια ηλίανθου αποτελούνται από 1.000 έως 2.000 μεμονωμένα λουλούδια ενωμένα μεταξύ τους.
Οι ηλιόσποροι έχουν πολύ ασβέστιο και άλλα 11 σημαντικά μέταλλα.
Μερικά αρώματα έχουν φτιαχτεί από ηλιέλαιο.
Γνωρίζατε ότι ο μεγαλύτερος ηλίανθος καλλιεργήθηκε στον Καναδά
Το μεγαλύτερο κεφάλι ηλίανθου στην καταγραφή είχε 82.55 εκατοστά σε όλο το φαρδύ σημείο του και καλλιεργήθηκε στον Καναδά
Αγιουρβέδα
Στην χρήση του ηλιόσπορου έχει εφαρμοσθεί εδώ χρονιά στον έλεγχο της <>.Χιλιάδες χρόνια πριν την εμφάνιση της σύγχρονης ιατρικής και τα δεδομένα για τη σύνδεση μεταξύ μυαλού και σώματος, οι σοφοί της Ινδίας χρησιμοποιούσαν την Αγιουρβέδα, η οποία συνεχίζει μέχρι και σήμερα να αποτελεί ένα εξελιγμένη θεραπευτική μέθοδος.
Η Αγιουρβέδα είναι μια επιστήμη της ζωής (Ayur = ζωή, Veda = επιστήμη ή γνώση). Βοηθά τους ανθρώπους να παραμείνουν υγιείς και να χρησιμοποιούν στο μέγιστο τις ικανότητες τους.
Τι είναι ; Ο τύπος Pitta στην Αγιουρβέδα
Pitta είναι ένας Αγγλικός όρος που μεταφράζεται χονδρικά σε φωτιά ,ομως ο όρος δεν σημαίνει φωτιά με την κυριολεκτική έννοια, θεωρείται η θερμική ενέργεια στο σώμα, αόρατη, που εκδηλώνεται στον μεταβολισμό μας , οταν η τροφή μας διασπάται στο στομάχι και το έντερο, όταν σχηματίζονται ένζυμα ή απελευθερώνονται ορμόνες από τους ενδοκρινείς αδένες στην κυκλοφορία του αίματος.
Ο όρος Pitta αναφέρεται στην ενέργεια της φωτιάς και του νερού, την πέψη και τη μεταμόρφωση. Σε μια υγιή ισορροπία φέρνει εξυπνάδα, χάρισμα, θάρρος, αποφασιστικότητα και φως. Η υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει ανισορροπίες που σχετίζονται με την υπερβολική ζέστη, όπως θυμό, ζήλια, ερεθισμένο δέρμα, έντονη πείνα και δυσκολία στον ύπνο. και τα λοιπά.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
–Φυτό
Μονοετές φυτό που ως αυτοφυές έχει πολύκλαδο βλαστό με ύψος που κυμαίνεται από 1 έως 5 μέτρα και φέρει πολλά μικρά κεφάλια.[4]
–Φύλλα
Τα φύλλα είναι απλά μεγάλα, ωοειδή, ευρέως ωοειδή έως ελλειπτικά, οδοντωτά στην περιφέρεια και τριχωτά ,πεντάλευρα, το χαμηλότερο ζεύγος προεξέχον,
– Άνθη
Τα άνθη του δίσκου είναι πολύ μεγάλα.
Τα σύνθετα άνθη είναι μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες, συνήθως γνέφουν, και έχουν πλάτος 10 έως 40 cm στους μίσχους.
Τα βράκτια σε πολλές σειρές είναι φυλλοειδή, ωοειδή, οξέα και αραιά τριχοειδή.
Οι 20 έως 70 άφυλες, γλωσσόμορφες χρυσοκίτρινες ακτίνες έχουν μήκος 3 έως 10 cm και πλάτος από l έως 3 cm.
Οι πολυάριθμοι σωληνοειδείς δίσκοι μπορεί να είναι καφέ, μοβ ή κίτρινο, με μαύρους ή μοβ ανθήρες.
Η ταξιανθία (κεφαλή) ακολουθεί τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας και στρέφεται πάλι προς την ανατολή το πρωί.
Η κίνηση αυτή που οφείλεται σε κάμψη του βλαστού, σταματά μετά την άνθηση και την γονιμοποίηση των ανθέων όταν τα κεφάλια παραμένουν στραμμένα προς την ανατολή
–Κάρπος
Ο καρπός είναι τετράγωνος αχένιος.
–Σπόροι
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Αστερώδη (Asterales)
Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae) ή Αστεροειδή (Asteraceae)
Γένος: Ηλίανθος (Helianthus)
L.
Είδος Σημαντικότερο είδος είναι ο Ηλίανθος ο ετήσιος (H. annuus) (κοινή ονομασία: Ήλιος
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Οι ηλιόσποροι είναι πλούσιοι σε θερμίδες. 100 γραμμάρια από αυτούς τους σπόρους δίνουν περίπου 585 θερμίδες ενέργειας.
Έχουν καλή ποσότητα φυτικών ινών (8,5 g) και λιπαρών (51,5 g).
Τα παρόντα λίπη είναι ως επί το πλείστον πολυακόρεστα και μονοακόρεστα. που είναι καλά λιπαρά.
Είναι επίσης πλούσια σε πρωτεΐνη (20,77 g).
Οι ηλιόσποροι, περιέχουν πλήρεις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και τρώγονται ωμοί ή ψημένοι για να βελτιώσουν τη δύναμη και το ανοσοποιητικο
Είναι φορτωμένα με βιταμίνες όπως θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, παντοθενικό οξύ, φολικό οξύ, χολίνη, βιταμίνη Β6, βιταμίνη C και βιταμίνη Ε.
Περιέχουν μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, κάλιο, νάτριο, ψευδάργυρο κ.λπ.
Οι ηλιόσποροι όταν καταναλώνονται μας παρέχουν επίσης φυτικές ενώσεις όπως φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα που είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά.
Αναλυτικοτερα περιέχουν :
Θερμίδες 584
Υδατάνθρακας 20 γρ
Πρωτεΐνη 20,8 g (42% της ημερήσιας αξίας (DV))
Βιταμίνη Ε 33,2 mg (166% της DV)
Ολικό Λίπος 51,5 g (79% του DV)
Συνολικά Ωμέγα -3 3 λιπαρά οξέα – 74,0 mg
Συνολικά Ωμέγα -6 6 λιπαρά οξέα – 23048 mg
Σελήνιο 53,0 mcg (76% της DV)
Ασβέστιο 78,0 mg (8% της DV)
Κάλιο 645 mg (18% της DV)
Φώσφορος 660 mg (66% της DV)
Ψευδάργυρος 5,0 mg (33% της DV)
Χαλκός 1,8 mg (90% της DV)
Μαγνήσιο 325 mg (81% της DV)
Σίδερο 5,2 mg (29% της DV)
Η τεράστια οικονομική του σημασία οφείλεται στο λάδι ηλιέλαιο που περιέχουν οι καρποί του (ηλιόσποροι) σε ποσοστό 25% ως 32%.πλούσιο σε πολυακόρεστα οξέα (λινελαϊκό οξύ, ελαϊκό οξύ).
Το λάδι παραλαμβάνεται με έκθλιψη.
Το ηλιέλαιο είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνη Ε και ακόρεστα λιπαρά οξέα. Περιέχει επίσης λεκιθίνη, τοκοφερόλες, καροτενοειδή και κεριά
Το λάδι περιέχει επίσης τοκοφερόλες και φυτοστερόλη. Τριγλυκερίδια: κύρια λιπαρά οξέα λινολεϊκό οξύ (35-62%). ελαϊκό οξύ (25-42%), παλμιτικό οξύ (4-7%)
Στεροειδή: Στερόλες συμπεριλαμβανομένης της καμπεστερόλης, της χοληστερόλης, της βετασιτοστερόλης.
– Σύγκριση ηλιόσπορων και ηλιέλαιου .
Το ηλιέλαιο έχει περισσότερη ποσότητα βιταμίνης Ε από τους ηλιόσπορους, ενώ οι ηλιόσποροι περιέχουν βιταμίνη Β6, σίδηρο, φώσφορο και παντοθενικό οξύ. .Και τα δύο έχουν τα θετικά και τα αρνητικά τους.
Και τα δυο αποτελούν καλή πηγή χαλκού, σιδήρου, ψευδαργύρου, μαγνησίου και καλίου.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
– Οι ιδιότητες που έχει ο ηλίανθος είναι :
Αντιφλεγμονώδης : Μειώνουν τη φλεγμονή δρώντας στους μηχανισμούς του σώματος.
Αντιπυρετικές : Αποτελεσματικό κατά του πυρετού.
Στυπτικές : Συστέλλουν τους ιστούς. στυπτικό.
Αποφρακτικές : Αφαίρεση εμποδίων. έχοντας τη δύναμη να καθαρίζει ή να ανοίγει τους φυσικούς αγωγούς των υγρών και των εκκρίσεων του σώματος.
Διουρητικές : Προωθεί την απέκκριση ούρων/παράγοντα που αυξάνει την ποσότητα των ούρων που απεκκρίνονται.
Μαλακτικές : Καταπραϋντικό και μαλακτικό αποτέλεσμα στο δέρμα ή σε μια ερεθισμένη εσωτερική επιφάνεια.
Αποχρεμπτικές : Προωθεί την έκκριση πτυέλων από τις διόδους του αέρα, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του βήχα.
Διεγερτικό : Αυξάνει τα επίπεδα φυσιολογικής ή νευρικής δραστηριότητας στο σώμα.
ΗΛΙΟΣΠΟΡΟΙ
–Ειδικότερα οι ηλιόσποροι βοηθούν στις παρακάτω περιπτώσεις:
* Άγχος
Είναι χρήσιμου στη μείωση του στρες , του άγχους και της κατάθλιψης
* Αναιμία ,βοηθούν στη θεραπεία της
Οι ηλιόσποροι είναι μια καλή πηγή σιδήρου. Η κατανάλωση αυτών των σπόρων βοηθά στην αύξηση των επιπέδων σιδήρου μας. βοηθώντας έτσι άτομα που πάσχουν από αναιμία.
* Ανοσία την ενισχύουν
Οι επιδράσεις ενίσχυσης του ανοσοποιητικού των ηλιόσπορων οφείλονται στην παρουσία βιταμίνης Ε, ψευδαργύρου και σεληνίου σε αυτούς.
*Αποτοξίνωση του σώματός μας. Βοηθούν στην απομάκρυνση των βακτηρίων.
Οι ηλιόσποροι έχουν ισχυρή αντιβακτηριακή δράση. Βοηθούν στην αποτελεσματική απομάκρυνση βακτηρίων και μικροβίων από τα κύτταρα.
*Βάρος, βοηθούν στην απώλεια του
Οι ηλιόσποροι είναι πλούσιοι σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Μας κάνουν να νιώθουμε χορτάτοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, μειώνουν την πρόσληψη τροφής και τέλος μειώνουν τον αριθμό των θερμίδων που καταναλώνουμε. Αυτό βοηθά στη μείωση του βάρους
*Δηλητηρίαση
Η πάστα των σπόρων τρώγεται σε δόση 10 γραμμαρίων
*Διαβήτη βοηθούν στον έλεγχο του
Οι ηλιόσποροι είναι χρήσιμοι στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου
*Ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου
Οι ηλιόσποροι περιέχουν βιταμίνη Β6. Βελτιώνει τη διάθεση και τη συγκέντρωση και ενισχύει τη μνήμη.
*Ενέργεια την δημιουργούν
Μια χούφτα ηλιόσπορους μπορεί να σας δώσει στιγμιαία ενέργεια όταν καταναλωθεί.
Οι ηλιόσποροι είναι μια καλή πηγή θειαμίνης (βιταμίνη Β1). Η θειαμίνη βοηθά στη διάσπαση των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών που υπάρχουν στα τρόφιμα μας σε ενέργεια. Βοηθούν επίσης στο χτίσιμο των μυών.
*Καρδία την προστατεύουν
Οι ηλιόσποροι είναι πλούσιοι σε ελαϊκό και λινολεϊκό οξύ και χαμηλοί σε κορεσμένα λιπαρά και νάτριο. Περιέχουν επίσης μαγνήσιο, κάλιο και φυτικές ίνες. Βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης στον ορό
*Καρκίνο μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου
*Η βήτα-σιτοστερόλη, μια φυτοστερόλη που υπάρχει στους ηλιόσπορους βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Αναστέλλει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, μειώνει το μέγεθος του όγκου και επίσης αποτρέπει τη μετάσταση.
*Μνήμη
Βελτιώνουν τη μνήμη και διάφορα γνωστικά συστήματα στον εγκέφαλο.
*Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο ανακουφίζουν
Οι ηλιόσποροι βοηθούν επίσης στην ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS).
* Φλεγμονές τις μειώνουν .
Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια φλεγμονή μπορούν να βρουν ανακούφιση καταναλώνοντας ηλιόσπορους
*Χοληστερόλη
Η περιεκτικότητα των ηλιόσπορων σε φυτικές ίνες μειώνει τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης στο αίμα.
Η νιασίνη ή βιταμίνη Β3 που υπάρχει στους ηλιόσπορους μειώνει τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
ΗΛΙΕΛΑΙΟ
Επιπλέον το ηλιέλαιο εκτός της προσφοράς του για τις προαναφερθείσες ιδιότητες , χρησιμοποιείται για την :
*Δυσκοιλιότητα
Το ηλιέλαιο χορηγείται εσωτερικά για να ανακουφίσει την εσωτερική ξηρότητα και έτσι να ανακουφίσει τη δυσκοιλιότητα.
* Δάγκωμα σκορπιού και ρευματισμοί
Εφαρμόζεται λάδι που εξάγεται από τους σπόρους.
* Είναι Θρεπτικό νευρικό σύστημα
Το ηλιέλαιο χρησιμοποιείται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
*Κατάθλιψη Pitta (κατάθλιψη με θυμό, φόβος αποτυχίας, απώλεια ελέγχου, σκέψη αυτοκτονιών)
Τρίψτε ηλιέλαιο στο τριχωτό της κεφαλής και στα πέλματα των ποδιών σας πριν τον ύπνο.
Στα καλλυντικά, το λάδι εφαρμόζεται στο δέρμα λόγω των απαλυντικών ιδιοτήτων του. Δεν φράζει τους πόρους του δέρματος. Το λάδι χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή μαλακτικών, γαλακτωματοποιητών, καθαριστικών και παχυντικών του δέρματος.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Αν και οι ηλιόσποροι είναι πολύ ωφέλιμοι, η κατανάλωση τους πρέπει να γίνεται με μέτρο και μην γίνεται υπερκατανάλωση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά προβλημάτων υγείας.
*Αλλεργίες
Τα φυτικά εκχυλίσματα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις.
Άτομα αλλεργικά στους ηλιόσπορους μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως έμετο, εξανθήματα, αναπνευστικό πρόβλημα, πρήξιμο και φαγούρα γύρω από το στόμα κ.λπ.
*-Αύξηση αρτηριακής πίεσης
Η κατανάλωση ηλιόσπορων μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση όταν δεν ελέγχεται. Αυξάνει το επίπεδο του νατρίου στο αίμα, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
*Αύξηση βάρους
Οι ηλιόσποροι είναι πλούσιοι σε θερμίδες. είναι νόστιμοι, επομένως μπορεί κανείς να τους υπερκαταναλώσει ενώ έχει την εντύπωση ότι είναι ένα υγιεινό σνακ.
Η υπερβολή μπορεί να αναιρέσει τα πιθανά οφέλη τους και να προκαλέσει προβλήματα.
Η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους
* Δέρμα: δημιουργία εξανθημάτων
Οι ηλιόσποροι περιέχουν ένα ιχνοστοιχείο γνωστό ως σελήνιο. Ενώ το σελήνιο, με μέτρο, μπορεί να αποτρέψει τον καρκίνο, όταν καταναλώνεται σε υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει ορισμένα συμπτώματα εκτός από δερματικά εξανθήματα, συμπεριλαμβανομένης της χρόνιας κόπωσης και των εναλλαγών της διάθεσης.
*Διαβήτης
Όπως ήδη αναφέραμε ο ηλιόσπορος εμπεριέχει σελήνιον , η υψηλή πρόσληψη σεληνίου συνδέεται με τον αυξημένο κίνδυνο διαβήτη.
*Εμετό, στομαχόπονο και δυσκοιλιότητα.
Η υπερβολική κατανάλωση ηλιόσπορων μπορεί να προκαλέσει εμετό, στομαχόπονο και δυσκοιλιότητα.
*Νεφρά
Οι ηλιόσποροι περιέχουν ίχνη καδμίου. Η κατανάλωση πολλών σπόρων μπορεί να είναι επιβλαβής για τα νεφρά μας
Οι ηλιόσποροι επίσης περιέχουν υψηλά επίπεδα φωσφόρου, ο οποίος όταν καταναλώνεται υπερβολικά μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των νεφρών
*Σμάλτο των δοντιών
Η κατανάλωση ραγισμένων σπόρων σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να βλάψει το σμάλτο των δοντιών. Σε βρώση μεγάλων ποσοτήτων , υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πιαστούν αιχμηρές λωρίδες σπόρων ανάμεσα στα δόντια, κάτι που μπορεί να είναι άβολο
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η χρήση των βρώσιμων βοτάνων για ιατρικούς σκοπούς ενέχει κινδύνους παρενεργειών, για την αποφυγή τους ζητείται την γνώμη των επιστημόνων υγείας γιατρών και φαρμακοποιών.
Η παρούσα δημοσίευση έχει χαρακτήρα πληροφοριακό.