Μου αρέσει το διάβασμα. Διαβάζω πολύ, διαβάζω τα πάντα: εφημερίδες, περιοδικά, ιστοσελίδες στο ιντερνετ. Μου αρέσει να ανακαλύπτω ιστορίες ανθρώπων που έπεσαν, αλλά σηκώθηκαν, που λύγισαν, αλλά δεν έσπασαν.
Ακόμη περισσότερο με εμπνέουν οι ιστορίες ολόκληρων λαών, που βίωσαν την οικονομική κρίση, την ξεπέρασαν πολύ γρήγορα και προοδεύουν με απίστευτες ταχύτητες.
Και στο μυαλό μου τις χρησιμοποιώ ως παράδειγμα, για να παίρνω κουράγιο στα δύσκολα. Τις προσαρμόζω στα μέτρα μου και στα μέτρα της πατρίδας μας.
Μια τέτοια απίστευτη ιστορία ‘έγραψαν’ οι Πορτογάλοι. Απίστευτη, γιατί οι συγκρίσεις που κάνω στο μυαλό μου, όπως και οποιοσδήποτε την διαβάσει, είναι καταλυτικές. Συγκλονιστική, γιατί είναι αληθινή.
Το περασμένο Σάββατο (14 Ιουλίου 2018) διάβαζα στην εφημερίδα ‘Τα Νέα’ ένα αναλυτικό αφιέρωμα – πραγματικό έντυπο ντοκιμαντέρ – για το πώς αντιμετώπισε η Πορτογαλία την οικονομική κρίση. Χωρίς μαγικές λύσεις και θαύματα, αλλά με συνταγή που απαιτεί αυταπάρνηση κι αγώνα.
Η Πορτογαλία αλυσοδέθηκε με τα μνημόνια τον Μάϊο του 2011. Απελευθερώθηκε από αυτά ακριβώς τρία χρόνια μετά: τον Μάϊο του 2014. Μάλλον είναι η πιο γρήγορη ανόρθωση οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα μέτρα λιτότητας την άνοιξη του 2011 είχαν ως αποτέλεσμα να εκτοξευθεί η ανεργία στο 17%, να πέσει ο ελάχιστος μισθός στα 485 ευρώ και να μειωθούν οι μισθοί κατά 25%.
Τρία χρόνια μετά, η ανεργία έπεσε κάτω από το 9%, ο ελάχιστος μισθός αυξήθηκε στα 557 ευρώ και το 2019 θα φτάσει τα 600 ευρώ, ενώ οι μισθολογικές απώλειες ων δημοσίων υπαλλήλων αποκαταστάθηκαν.
Οι συγκρίσεις είναι ανελέητες: Οι Πορτογάλοι μέσα σε τρία μόλις χρόνια βγήκαν από τα Μνημόνια. Αντίθετα: η Ελλάδα μας ζει επί οκτώ χρόνια μια οικονομική δικτατορία των πιστωτών.
Πώς τα κατάφεραν, λοιπόν; Οι απαντήσεις είναι απλές, και πολύ διδακτικές. Σταχυολογώ σε λίγες αράδες, την συνταγή της πορτογαλικής επιτυχίας.
Εξωστρέφεια, συναίνεση, υποδομές, εκπαίδευση, ταλέντο, συνέπεια, συνεργασία, διαφήμιση.
Λέξεις απλές και συνάμα μαγικές: αν συνειδητοποιήσουμε τη δύναμή τους, όπως έκαναν οι Πορτογάλοι, τότε θα μεγαλουργήσουμε. Όλοι μας: τόσο ο καθένας μας σε προσωπικό επίπεδο, όσο και η πατρίδα μας.
Στην χώρα αυτή υπάρχει η κουλτούρα της συναίνεσης: η πορτογαλική κοινωνία σε μεγάλο βαθμό αποδέχθηκε στωϊκά την πικρή πραγματικότητα. Δεν υπήρξαν «Αγανακτισμένοι», όπως στην Ελλάδα και την γειτονική Ισπανία.
Η εξωστρέφεια έγινε ο μεγάλος στόχος της χώρας και των επιχειρήσεων. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις απέκτησαν τη νοοτροπία να πηγαίνουν σε εκθέσεις στο εξωτερικό, κυρίως σε Γαλλία και Γερμανία, και να βρίσκουν πελάτες. Το μήνυμα ήταν: «η εσωτερική μας αγορά δεν είναι 10 εκατομμύρια άνθρωποι, αλλά 500 εκατομμύρια».
Μόνο πέρυσι 200 εταιρείες έλαβαν μέρος σε 70 διεθνείς εκθέσεις. Οι Πορτογάλοι επιχειρηματίες στρέφονται έξω στην αγορά, δεν περιμένουν τον πελάτη να τους χτυπήσει την πόρτα.
Η παιδεία αποτέλεσε όραμα ζωής: κάθε χρόνο 500 σχολεία επισκέπτονται το Εθνικό Θέατρο της Λισσαβώνας. Με αυτόν τον τρόπο, χιλιάδες παιδιά βλέπουν θέατρο για πρώτη φορά στην ζωή τους !
Το μονοπάτι μας το δείχνουν οι Πορτογάλοι. Εξωστρέφεια είναι ο μόνος δρόμος, προκειμένου η Ελλάδα μας να επιστρέψει στην ευρωπαϊκή κοινωνία.
Το καλοκαίρι προσφέρεται για διάβασμα. Το διάβασμα σου ανοίγει τα μάτια, σου προσφέρει παραδείγματα να ακολουθήσεις…
* Ο κ. Καραλίγκας είναι Δικηγόρος παρ` Αρείω Πάγω. Κατάγεται από την Κοζάνη, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη