Αρχαιοελληνική προέλευση ποντιακών λέξεων: Απόθεγκιαν – Ατέν – Γραίαν – Ίνεται

Δέσποινα Μιχαηλίδου -Καπλάνογλου

Στην σημερινή δημοσίευση θα δούμε 4 λέξεις από μια ποντιακή παροιμία ,που διδάσκει ότι η ψυχή του ανθρώπου όταν το θέλει ,έστω και αν η ηλικία δεν το επιτρέπει στην άλλη άκρη του κόσμου θα πάει , και πάνω στην ουρανό ακόμη , για να βρει την χαρά και να γλεντήσει.
Λέτε αυτά που συμβαίνουν σήμερα (παρά τις απαγορεύσεις ) να έχουν σχέση με αυτή την τάση της ανθρώπινης ψυχής .
Δειτε την παροιμία και θα μας δικαιώσετε ….
ΣΤΑ ΠΟΝΤΙΑΚΑ
«Την γραίαν είπαν ατεν, ’ς σον ουρανόν χαρά ίνεται, κι εκείνε πα’ ερώτεσεν, η σκάλα απόθεγκιαν πάει».
ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Ερμηνεύεται :
” Είπαν στη γριά ότι στον ουρανό γίνεται γάμος και χαρά, κι εκείνη ρώτησε, η σκάλα εκεί από πού πάει ; ”

Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Απόθεγκιαν – Ατέν – Γραίαν – Ίνεται .
**********************************
1 Απόθεγκιαν
Σύνθετη λέξη
Προέρχεται από 3 αρχαιοελληνικές λέξεις . Από + πόθεν + έγκα
Η πρόθεση από έρχεται από την ελληνική αρχαιότητα .
Πόθεν είναι αρχαία Ελληνική λέξη : Λέμε : Από πού- πόθεν έσχες
Έγκα σημαίνει φέρω. Αόριστος α΄ ενεργητικής του αρχαίου Ελληνικού ρήματος φέρω = ἤνεγκα
Στην νεοελληνική αποδίδεται : Από που πάει (φέρει ο δρόμος )

*************************************
2. ).Ατέν
Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη : Αὕτη,
Αλλες δεικτικές αντωνυμίες Αὐτός ,οὗτος, αὕτη, τούτο
Στην νεοελληνική αποδίδεται : Αυτήν
***********************************************************
3. Γραίαν
Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη : Γηραιά ,γραία ,γραῖα,
γραῖα, θηλυκό του Γέρων (αρσεν.) συγκεκομμένος τύπος του γεραιά ή γηραιά (θηλ.)(αρχαίο επίθετο
Συγγενικές λέξεις : Γραυς, γραῒδιο, γεροντογράδιο (Αριστοφάνης), γήρας, γριούλα. γηραιός, γηραιά, γηραιό, γερουσία και γεροντία,
Στην νεοελληνική αποδίδεται : Γριά
****************************
4. Ίνεται
Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη : Γίνομαι – γίγνομαι
Στην νεοελληνική αποδίδεται : Γίνεται , λαβαίνει υπόσταση, ύπαρξη

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.