Στη χαμηλή λοφοσειρά που βρίσκεται πάνω από Καλαμιά, Λυγερή και ακριβώς απέναντι απ’ το Βατερό Κοζάνης, ανάμεσα και στα Δημοτικά Διαμερίσματα Κηπάρι Ανθοτόπου, Ανθότοπος, Νέα Νικόπολη, Κοίλα, Νέα Καρδιά, Μαυροδέντρι, Ποντοκώμη, Κτενά, Σιδερά & Λιβερά, εταιρεία έχει κάνει αιτήσεις το Δεκέμβριο 2019, για άδειες παραγωγής αιολικών έργων, (μπορεί κανείς να δει ακριβώς τις θέσεις στο Γεωπληροφοριακό Χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, https://geo.rae.gr/).
Σκοπεύουν να τοποθετήσουν συνολικά 17 ανεμογεννήτριες NORDEX N-131 – 3,9MW, για συνολική ισχύ 66,3MW. Πρόκειται για θηριώδεις ανεμογεννήτριες, που τοποθετούνται σε πύργο ύψους έως 134 μέτρα κι έχουν διάμετρο πτερυγίων 131 μέτρα, επομένως συνολικό ύψος 200 μέτρων! Μέχρι να γίνει το έργο, μπορεί να βάλουν κι ακόμα πιο μεγάλες! Και θα μπουν πάνω σε λόφους που έχουν ύψος 100-300 μέτρα πάνω απ’ τον κάμπο της περιοχής!
Ως μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας από το 2010 θεωρώ τις συγκεκριμένες αιτήσεις εντελώς απαράδεκτες κι έχω ήδη στείλει διαμαρτυρία στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, προκειμένου να μην δοθεί άδεια για ανεμογεννήτριες στη συγκεκριμένη λοφοσειρά.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οπτικό: οι ανεμογεννήτριες εκπέμπουν υπόηχους, δηλαδή θόρυβο συχνότητας κάτω των 20Hz. Το ανθρώπινο αυτί δεν τους ακούει, αλλά οι υπόηχοι γίνονται αισθητοί απ’ τη μετατόπιση του αέρα κι ενοχοποιούνται παγκοσμίως για προβλήματα υγείας σε ανθρώπους και ζώα. Τα παραδείγματα πολλά:
- Πρόσφατα έγινε γνωστό πως το Ανώτατο Δικαστήριο της Βικτόρια στην Αυστραλία, αντίστοιχο με το δικό μας Συμβούλιο της Επικρατείας, στις 18/8/2020 δικαίωσε κατοίκους που είχαν προσφύγει εναντίον τοπικής εταιρείας αιολικών, λόγω προβλημάτων υγείας από υποήχους. Μια οικογένεια μάλιστα είχε αναγκαστεί να εγκαταλείπει εντελώς το σπίτι τους όταν ο άνεμος φυσούσε από συγκεκριμένη κατεύθυνση. (Η απόφαση του δικαστηρίου στο http://www.austlii.edu.au/cgi-bin/viewdoc/au/cases/vic/VSC/2020/512.html).
- Το Νοέμβριο 2018 η εκπομπή Planet-e, στο Γερμανικό Κρατικό κανάλι τηλεόρασης ZDF, παρουσίασε μελέτη για υπόηχους ανεμογεννητριών, που έχει γίνει στη Γερμανία (Βαυαρία) απ’ το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Γεωεπιστημών & Φυσικών Πόρων (BGR), με τεχνολογία που παρακολουθεί για λογαριασμό του Γερμανικού Κράτους την τήρηση της συνθήκης μη χρήσης πυρηνικών όπλων. Η εκπομπή είναι διαθέσιμη στο σύνδεσμο https://www.zdf.de/dokumentation/planet-e/infrasound-100.html. Στα 09:50 του βίντεο αναφέρεται πως, με βάση τα ευρήματα από πιο μικρές ανεμογεννήτριες, μια ανεμογεννήτρια ισχύος 5MW μπορεί να εκπέμπει υποήχους σε ακτίνα είκοσι (20) χιλιομέτρων. Συνεπώς μπορεί βάσιμα να υποτεθεί πως οι ανεμογεννήτριες των 3,9MW θα επηρεάζουν το σύνολο των Δημοτικών Διαμερισμάτων της περιοχής μας.
- Τον Ιούνιο 2018 δημοσιεύτηκε βίντεο (https://youtu.be/ZXCZ3OyklrE, με αγγλικούς υπότιτλους) με διάλεξη καθηγήτριας σε πανεπιστήμιο της Λισαβόνας, ειδικής σε θέματα υποήχων. Δείχνει πως ένας ήχος συχνότητας 20Hz, στο κάτω όριο της ανθρώπινης ακουστότητας, έχει μήκος κύματος 17,1μ κι ένα κατάλληλο ηχόφραγμα πρέπει να έχει πάχος μεγαλύτερο απ’ το μήκος κύματος. Οι υπόηχοι, κάτω των 20Hz, έχουν ακόμα μεγαλύτερο μήκος κύματος, γι’ αυτό κανένας τοίχος σπιτιού δεν μπορεί ν’ αποτελέσει ηχόφραγμα. Στη διάλεξη αναφέρονται πολυάριθμες περιπτώσεις προβλημάτων υγείας σε ανθρώπους λόγω εκπομπής υποήχων από βιομηχανίες και ανεμογεννήτριες.
- Επίσης, φάρμα εκτροφής γουνοφόρων (4500 εκτρεφόμενα ζώα) στο Tiphedevej της Δανίας, κοντά στο Vildbjerg, καταστράφηκε όταν στο τέλος του 2013 εγκαταστάθηκαν σε μικρή απόσταση 4 ανεμογεννήτριες Vestas V112, των 3MW. Ο ιδιοκτήτης αναγκάστηκε να φύγει 8 χιλιόμετρα μακριά και περιγράφει όσα έπαθαν τα μινκ σε βίντεο (https://youtu.be/_RI_LxnZYM0, με αγγλικούς υπότιτλους). Όσα συνέβησαν στα μινκ, προφανώς μπορούν να συμβούν σ’ όλα τα θηλαστικά.
Η συγκεκριμένη λοφοσειρά βρίσκεται μέσα σε ζώνη διάβασης αποδημητικών πουλιών, ενώ οι ανεμογεννήτριες θα εξοντώσουν και τις νυχτερίδες, που ρυθμίζουν τον πληθυσμό των κουνουπιών. Επιπλέον, εκτός απ’ τους λόφους στη Λυγερή, άλλη εταιρεία σκοπεύει να γεμίσει με ανεμογεννήτριες τις κορυφές ακριβώς πάνω από Ξηρολίμνη, Σκήτη, Ανθότοπο. Γνωρίζουν π.χ. οι κάτοικοι της Ξηρολίμνης πως στα 75 μέτρα ΒΑ απ’ το εξωκκλήσι της Αγίας Κυριακής στα Βέλλια θα μπει θηριώδης ανεμογεννήτρια, αλλοιώνοντας για πάντα την περιοχή; Και στα 280 μέτρα ΒΔ θα υπάρχει κι άλλη, συνολικά 9 εκεί γύρω, δεσμεύοντας όλη την έκταση προς τα «9 πηγάδια»; Πως θα ισοπεδωθούν οι εκτάσεις όπου έχουν μοσχάρια να βόσκουν ελεύθερα και το καλοκαίρι μαζεύουν το τσάι; Πως αντί για το κελάηδημα της πέρδικας θα ακούγεται πλέον μόνο το βουητό των ανεμογεννητριών; Ή μήπως νομίζουν πως η εταιρεία θα τους «βελτιώσει» το δρόμο για το εξωκκλήσι κι όλα θα είναι όπως πριν; Γνωρίζουν άραγε οι κυνηγοί πως δεν θα υπάρχουν πια κυνηγότοποι;
Παλαιότερα το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε εμποδίσει τη ΔΕΗ να τοποθετήσει στις Κυκλάδες πυλώνες μεταφοράς ηλεκτρισμού ύψους 20-25 μέτρων, προκειμένου να προστατευθεί το τοπίο. Κατά ποια λογική το Κυκλαδίτικο τοπίο πρέπει να προστατεύεται, αλλά στην Κοζάνη μπορούν να μπουν ανεμογεννήτριες ύψους 200 μέτρων ανάμεσα σε Δημοτικά Διαμερίσματα όπου μένουν μερικές χιλιάδες κάτοικοι;
Οι ανεμογεννήτριες μόνο «πράσινη ανάπτυξη» δεν είναι, είναι ο πιο αναξιόπιστος τρόπος ηλεκτροπαραγωγής. Αν πρέπει οπωσδήποτε να βάλουμε ΑΠΕ, τα φωτοβολταϊκά στις στέγες είναι απείρως προτιμότερα, (οι Αυστραλοί έχουν ήδη βάλει πάνω από 10.000MW). Το φυσικό αέριο είναι πολύ πιο φθηνό κι αξιόπιστο, αν δεν θέλουμε πια τον εγχώριο λιγνίτη, (ο οποίος μια χαρά θα μπορούσε να συνδυαστεί με τα φωτοβολταϊκά). Μη βλέπετε τις φτερωτές να περιστρέφονται στιγμιαία, η ηλεκτροδότηση απαιτεί σταθερή συσχέτιση της παραγωγής με τη ζήτηση ρεύματος, διαφορετικά το δίκτυο γίνεται ασταθές. Οι ανεμογεννήτριες μόνο σταθερή παραγωγή δεν δίνουν, έδωσα πολλά στοιχεία το καλοκαίρι, σε εκδήλωση στην Πτολεμαΐδα (https://youtu.be/tYuDkhKgw7U). Το μόνο που κάνουν πολύ αξιόπιστα είναι πως ακριβαίνουν το ρεύμα για όλους μας.
Μετά την κατασκευή των αιολικών το πουλάκι έχει πετάξει, τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Θα ωφεληθούν ελάχιστοι και κάποιες Γερμανικές εταιρείες, που θα πουλήσουν τον εξοπλισμό. Αλλά για τους πολλούς θα υπάρξει άμεση βλάβη, οι αξίες των ακινήτων θα επηρεαστούν αρνητικά κι η συνολική περιοχή θα υποβαθμιστεί.
Οι εταιρείες των αιολικών εκμεταλλεύονται την άγνοια των αυτοδιοικητικών, τους τάζουν χάντρες και καθρεφτάκια με λεφτά που θα πληρώσουμε όλοι μας κι εξασφαλίζουν τη συναίνεσή τους για την άλωση των περιοχών. Αν π.χ. πάρουν «δωρεάν ρεύμα» στα Σιδερά, το λογαριασμό θα πληρώσουμε στην Κοζάνη, στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, τίποτα δεν είναι «δωρεάν» και μην απορείτε που θα πληρώνουμε όλο και περισσότερα για το λογαριασμό ρεύματος. Οι εταιρείες δεν πληρώνουν με δικά τους λεφτά. Αδιαφορούν πλήρως για τις συνέπειες: αυτοί μένουν αλλού, κοιμούνται αλλού! Όταν οι αυτοδιοικητικοί καταλάβουν τι έκαναν στην περιοχή τους, θα είναι πια αργά. Αλλά πόσες χάντρες και καθρεφτάκια αξίζει το δικαίωμα να μπορεί να κοιμηθεί κάποιος στο σπίτι του, χωρίς να αισθάνεται τους υπόηχους των ανεμογεννητριών;
Χρήστος Ι. Κολοβός
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ
τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας
Μέλος Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας από το 2010